آمار ساختمان و برج سازی منطقه 9 مشهد (به همراه نمودار)
معرفی منطقه و ناحیه بندی آن:
نحوه استقرار بناهای شهر یکی از مهمترین مسائل ارتباطی بین انسان و محیط شهری است بناهای شهر با فضایی که ایجاد می‌کنند و تناسبات و سازمان فضایی‌شان یکی از مولفه‌های هویتی شهر و به تبع آن هویت فرهنگی جامعه هستند. ازآنجایی که آگاهی از وضع موجود می‌تواند برنامه‌ها را در اصطلاح مسیر و تقویت نکات مثبت یاری رساند، مطالعه حاضر به وضعیت موجود ساختمانهای بلند در سطح منطقه 9 شهر مشهد خواهد پرداخت .
ساختمانهای بلند به دلیل موقعیت سازه‌ای، اقتصادی ، فرهنگی ، زیست محیطی و تحولاتی که در شیوه زیست و فعالیت انسان به وجود می‌آورند بسیار حائز اهمیت بوده و در صورت عدم مکانیابی صحیح و انتخاب کاربری نامناسب و غفلت از سایر موضوعات مرتبط با حیات شهری، می‌توانند عامل پدید آورنده بسیاری از مشکلات اجتماعی ، اقتصادی و کالبدی برای شهر باشند.
منطقه 9 با مساحتی حدود 3467 هکتار ، 55/13 درصد از کل شهر را شامل می‌شود. تعداد 66 ساختمان بلند مرتبه در این منطقه وجود دارد که از این تعداد 13 ساختمان در حال ساخت ، 46 بنا کاربری مسکونی، 3 بنا تجاری و 3 بنا بصورت هتل و یک بنا با کاربری فرهنگی می‌باشد.
منطقه 9 طبق ناحیه بندی طرح جامع به 6 ناحیه تقسیم می‌شود. مساحت و جمعیت هر یک از نواحی به شرح ذیل می‌باشد .
مساحت ناحیه یک 3/533 هکتار و جمعیت آن 30828 می‌باشد .
مساحت ناحیه دو 5/570 هکتار و جمعیت آن 32921 می‌باشد .
مساحت ناحیه سه 5/399 هکتار و جمعیت آن 43824 می‌باشد .
مساحت ناحیه چهار 3/860 هکتار و جمعیت آن 25348 می‌باشد .
مساحت ناحیه پنج 7/617 هکتار و جمعیت آن 32595 می‌باشد .
مساحت ناحیه شش 491 هکتار و جمعیت آن 23038 می‌باشد .
مبانی نظری شاخص ها:
در مکانیابی بهینه سازه‌های بلند ، شاخصهای متعددی تاثیر گذار می‌باشند که هر یک از این شاخصها به زیر گروههای متعددی تقسیم می‌شوند در این مطالعه شاخصهای اصلی و زیر گروههای مهم آن با توجه به اطلاعات موجود در نظر گرفته شده است و شامل شاخصهای اقتصادی ، اجتماعی ـ فرهنگی ، زیست محیطی و کالبدی می‌شود که به بررسی آنها می‌پردازیم.
گسترش پیکره و حجم شهرها پیامدهای افزایش جمعیت و روی آوردن جمعیت ساکن در قلمروهای بیرون از شهر به روی کانونهای شهری است. این پدیده اندازه شهرها را در گذر زمان تغییر داده و ضرورت گسترش شهر و پذیرش جمعیت و فعالیتهای اقتصادی وابسته به آنرا گریز ناپذیر کرده است. پاسخگویی به نیازهای تازه برای سکونت واستقرار در مراکز شهری به دو شیوه گسترش افقی و گسترش عمودی امکانپذیر است که در گسترش پیکره شهر آمیزه‌ای از هر دوشیوه به کار گرفته می‌شود.
هنگامی که توسعه افقی شهر به سبب وجود عواملی چون عوارض طبیعی پیرامون شهر و بسته بودن بستر مناسب توسعه شهر ، جلوگیری از گسترش شهر در عرصه‌های کشاورزی و زیست محیطی و ... که متضمن منافع اقتصادی و زیستی برای ساکنان شهر است و یا قوانین و مقررات طرحهای جامع و تفصیلی شهر دچار محدودیت باشد ، توسعه عمودی بیشتر مورد توجه قرار گرفته و به عنوان راه حل مناسبتری برگزیده می‌شود. صرفه جویی در هزینه‌های ایجاد زیر ساخت ها و تاسیسات و تجهیزات شهری از عواملی است که نگرش گسترش شهر به شیوه عمودی را تقویت کرده و آنرا نسبت به گسترش افقی دارای برتری می‌داند.
در این نگرش مزیت دیگر این شیوه استفاده بهتر از زمین‌های آزاد شده به لحاظ کاهش ضریب سطح اشغال بنا به منظور توسعه فضاهای عمومی و خدمات شهری است و این روش یعنی افزایش تراکم ساختمانی ، به عنوان یکی از راه حل ها برای پاسخ گویی به نیازهای توسعه شهری و اسکان جمعیت افزایش یافته قلمداد می‌شود.
روی آوردن به ساخت بناهای بلندو افزایش شمار این بناها در پیکره شهر نشانه‌های آشکار افزایش تراکم جمعیت و فعالیت در کانونهای شهری است . این پدیده را می‌توان در هسته ها و محدوده هایی از شهر به صورت برجسته تری دید. افزایش تراکم را می‌توان به زبانی دیگر به معنای افزایش تقاضا برای سکونت در شهر و در محدوده‌های مشخصی از آن تعریف کرد. افزایش تقاضا برای سکونت در محدوده ها و مناطق معین وابسته به مزیتها و ویژگیهای خاصی است که منطقه مورد نظر را از سایر مناطق شهر متمایز می‌کند .
این مزیت ها می‌تواند ناشی از شرایطی چون : سکونت گروههای اجتماعی برخوردار از اعتبار اجتماعی برتر، سطح بالاتر رفاه و فرهنگ ساکنین ، وضعیت اقلیمی و آب و هوای مناسب ، وجود چشم اندازهای طبیعی زیبا ، نزدیکی بیشتر به شبکه دسترسیها ، مرکزیت منطقه‌ای و شهری دسترسی به امکانات و خدمات شهری مناسب تر و ... باشد که به افزایش مرغوبیت منطقه‌ای منجر شده و به سبب این مزیتها به تقویت انگیزه متقاضیان سکونت در چنین مناطقی می‌انجامد.
نکته‌ای که در اینجا باید بر آن تاکید کرد اینست که عوامل تاثیر گذار بر پدیده بلند مرتبه سازی که هدف اصلی این مطالعات شناسایی آنهاست هر یک به گونه‌ای در تحولات بلند مرتبه سازی نقش دارند ولی نقش و اهمیت این عوامل همسان نبوده و عملکردی متفاوت از یکدیگر دارند. از اینرو در تجزیه و تحلیل نهایی و در جمع بندی نقش عوامل تاثیر گذار بر بلند مرتبه سازی می‌بایست با پرهیز از یکسان نگری ، وزن واهمیت هر یک از عوامل مشخص شود . عوامل شناسایی شده بر حسب وزن واهمیت رتبه بندی می‌شوند تا شناخت عوامل برتر و تعیین کننده به صورت عینی تر و واقعی تر به انجام رسد.