هدف: بررسی میزان اضطراب در افراد
دستورالعمل:لیست زیر شامل علائمی است که بیان کننده احساسات خاص مردم در ارتباط با اضطراب می باشد. لطفا هر مورد را به دقت مطالعه نموده و مشخص نمایید در طول یک ماه گذشته کدام یک از علائم را و در چه حدی تجربه نموده اید(حتی اگر در هر بخش فقط یکی از علائم مربوط به آن بخش را تجربه نموده اید، به ان نیز اشاره نمایید). برای هرگزینه تنها یک جواب را علامت دهید و توجه داشته باشید شرایط معمول و وضعیت کلی را در نظر بگیرید نه موارد خاص و نادر را
معرفی پرسشنامه
نمره گذاری پرسشنامه
تحلیل ( تفسیر) بر اساس میزان نمره پرسشنامه
روایی و پایایی
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی نگرش های نا کار آمد و مهارتهای ارتباطی با اضطراب اجتماعی در دانشجویان دختر و پسر در سال تحصیلی 92-91 صورت گرفت.
نمونه ی تحقیق شامل 151 دانشجوی دانشگاه (93 دختر و58پسر) بود که به روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین دانشجویان حاضر در محوطه و کلاسها انتخاب گردید. ابزار های پژوهش عبارتند از: پرسشنامه ی هراس اجتماعی کانور و همکاران (SPIN ) و پرسشنامه ی نگرش های نا کار آمد بک و وایزمن (DAS) و پرسشنامه ی مهارتهای ارتباطی کوئین دام استفاده گردید. ابزارهای مورد استفاده از اعتبار و پایایی قابل قبولی برخوردار بودند. تحقیق حاضر از نوع همبستگی بود.
نتایج به دست آمده نشان داد که بین مهارتهای ارتباطی با میزان اضطراب اجتماعی رابطه ای وجود ندارد ولی بین نگرش های نا کار آمد با میزان اضطراب اجتماعی رابطه ی معنی داری وجود داشت (P<0 01).="" همچنین،="" نتایج="" نشان="" داد="" که="" اضطراب="" اجتماعی="" بین="" گروه="" های="" مجرد="" و="" متاهل،="" دختر="" و="" پسر="" تفاوت="" معنادار="" نداشت.="" بین="" میانگین="" دو="" گروه="" دختر="" و="" پسر="" در="" مهارتهای="" ارتباطی="" نیز="" تفاوتی="" مشاهده="">
فهرست مطالب:
فصل اول:کلیات
1-کلیات.. 2
1-1- مقدمه. 2
1-2- بیان مسأله. 3
1-3- اهمیت و ضرورت.. 4
1-4- اهداف پژوهش.... 6
1-4-1- اهداف کلی:6
1-4-2- اهداف جزئی:6
1-5 -فرضیه های پژوهش:6
1-6 -تعاریف نظری و عملیاتی:7
1-6-1 -تعاریف نظری:7
1-6-1-1- اضطراب اجتماعی :7
1-6-1-2- مهارتهای ارتباطی:7
1-6-1-3- نگرش های ناکار آمد:7
1-6-2- تعاریف عملیاتی.....7
1-6-2-1- اضطراب اجتماعی:7
1-6-2-2- مهارتهای ارتباطی:8
1-6-2-3- نگرش های نا کار آمد:8
فصل دوم:نظریات و پیشینه تحقیقاتی
2- نظریات و پیشینه تحقیقاتی.. 10
2-1- مقدمه. 10
2-2-هراس اجتماعی.. 10
2-2-1-تعریف هراس اجتماعی.. 10
2-2-2-سن شروع. 10
2-2-3-جنسیت... 11
2-2-4- شیوع. 11
2-2-5-علائم اضطراب... 12
2-2-6- تشخیص اختلال اضطراب... 13
2-2-7- علل احتمالی هراس اجتماعی.. 13
2-2-7-1- علل زیست شناختی هراس اجتماعی.. 13
2-2-7-2- علل ژنتیک هراس اجتماعی.. 14
2-2-7-3-سبک فرزند پروری و هراس اجتماعی.. 14
2-2-7-4- عوامل محیطی.. 15
2-3-ارتباط.. 15
2-3-1- تعریف ارتباط.. 15
2-3-2-شکلهای ارتباط.. 16
2-3-2-1-ارتباط با خود. 16
2-3-2-2-ارتباط با دیگران.. 16
2-3-2-3-ارتباط جمعی یا گروهی.. 16
2-3-3-عوامل موثر در برقراری ارتباط.. 16
2-3-4-راه های عملی برای ارتباط موثر. 17
2-4-نظریات.. 17
2-4-1- نظریه زیستی و انتقال دهنده ها17
2-4-2-نظریات روان تحلیل گری.. 19
2-4-2-1- نظریه فروید. 19
2-4-2-2- نظریه آدلر. 20
2-4-3-نظریه رفتارگرایی.. 21
2-4-3-1-نظریه واتسون.. 21
2-4-3-2-نظریه بندورا22
2-4-3-3-نظریه سلیگمن.. 22
2-4-3-4-نظریه اسکینر. 23
2-4-4-نظریه انسان گرایی (نظریه راجرز)23
2-4-5-نظریه شناخت گرایی.. 24
2-4-5-1-نظریه الیس.... 24
2-4-5-2-نظریه بک.... 25
2-4-6-نظریه گشتالت (پرلز)26
2-5-پیشینه تحقیق.. 27
2-5-1-پیشینه خارجی.. 27
2-5-2-پیشینه داخلی.. 27
فصل سوم:روش جمع آوری داده ها
3- روش جمع آوری داده ها30
3-1- مقدمه. 30
3-2- جامعه. 30
3-3 - حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 30
3-4 -طرح پژوهش.... 30
3-5- ابزار مورد استفاده پژوهش...30
3-5-1-پرسشنامه هراس اجتماعی.. 30
3-5-2- پرسشنامه ی مهارت های ارتباطی.. 31
3-5-3- پرشسنامه ی نگرش های نا کار آمد (DAS)32
3-6- روش آماری پژوهش.... 33
فصل چهارم:یافته های تحقیق
4- یافته های تحقیق.. 35
4-1- مقدمه. 35
4-2- آمار توصیفی:35
4-2-1- بررسی حجم نمونه به تفکیک سن:35
4-2- 2-بررسی حجم نمونه به تفکیک جنسیت:36
4-2- 3-بررسی حجم نمونه به تفکیک تأهل:36
4-2-4- بررسی حجم نمونه به تفکیک میزان تحصیلات :37
4-2-5- بررسی حجم نمونه به تفکیک رشته تحصیلی :37
4-3- آمار استنباطی:39
فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری
5-بحث و نتیجه گیری.. 47
5-1- مقدمه:47
5-2- محدودیتها50
5-3-پیشنهادات.. 51
منابع.. 52
ضمائم: پرسشنامه. 56
قرن حاضر قرن فن‌آوری، قرن اضطراب و قرن پیچیدگی‌‌هاست که هر کدام انسان را مخاصره کرده‌اند. در میان این گرداب، آن چه از انسان امروزی انتظار می‌رود دانش آموزی و کنار آمدن با پیچیدگی‌های دنیاست. این پیچیدگی، انسان امروزی را بر آن داشته تا با آن کنار آید و برای کنار آمدن بر این وضع، از مکانیزم تعادل حیاتی سود می‌جوید. انسان مجموعه‌ای از هیجانات است که برای مقابله با این پیچیدگی با آنها توسل می‌جوید. در این میان اضطراب مشهود و بارز است. همه ما از معنای واژه اضطراب و چگونگی احساس‌مان در زمانی که می‌گوییم مضطربیم، تصور کلی داریم. ما می‌توانیم تا حدی در مورد تجربه درونی مرتبط با چنین احساس‌هایی هم داستان باشیم. جدا از نظریه‌‌پردازیهای که در مورد اضطراب شده، اضطراب نقش یک علامت خطر را مبنی بر این که جریان بر وقف مراد نیست برای فرد ایفا می کند. در این تلاطم قرن، نقش انسان بر کسب دانش رقم زده است. انسان دانش را کسب کرده و به پیش می‌رود و هرچه می‌آموزد در انبار ذهن خویش آنها را اندوزش می‌کند.
انسان در عصر پراضطراب به پیش می‌رود و علم می‌آموزد ولی ارتباط مخزن اندوزش ذهنی وی با این هیجانات، او را با مشکلات عدیده‌ای مواجه ساخته است. ارتباط بین هیجانات و حافظه بسیار پیچیده است؛ زیرا این دو در بسیاری از زمینه‌ها با یکدیگر روابط متقابل دارند( خداپناهی، 1376).
به هر حال اضطراب به منزله بخشی از زندگی هر انسان، در همه افراد در حد اعتدال آمیز وجود دارد و در این حد به عنوان یک پاسخ سازش یافته تلقی می‌شود، به گونه‌ای که می‌توان گفت اگر اضطراب نبود همه ما پشت میزهایمان به خواب می‌رفتیم، یا فقدان اضطراب ممکن است ما را مشکلات و خطرات قابل ملاحظه‌ای مواجه کند( دادستان، 1376). ولی با این حال اضطراب می‌تواند عملکرد شناختی را مختل سازد و بایستی این پدیده را در موسسات آموزشی مد نظر قرار داد. عملکرد یک دانش آموز در جلسه امتحان تحت تأثیر اضطراب قرار می‌گیرد، این امر نباید سبب شود فکر کنند یادگیری صورت نگرفته است، این دانش آموز ممکن است، جواب سوال‌ها را به خوبی یاد گرفته باشد، اما اضطراب او باعث ناتوانی‌اش در دادن جواب کامل سوال گردد( سیف، 1379).
اگر موقعیتی فراهم شود تا افراد در سطح بهینه هیجانی به آموزش بپردازند در این صورت اضطراب نه به عنوان عامل مختل، بلکه به عنوان یاری رسان در یادگیری ایفای نقش می‌کند. همه می‌دانند که در پایین‌ترین سطح هیجانی، انسان دچار کسالت و خواب‌آلودگی می‌شود و در بالاترین سطوح هیجانی، فرد دچار آشفتگی روانی می‌شود، ولی با این حال در سطح بهینه هیجانی، فرد به بهترین عملکرد دست می‌یابد. سطح پایین انگیختگی با محرومیت حسی ارتباط دارد و انگیختگی زیاد به احساس استرس فشار و ناکامی می‌انجامد و در سطح بهینه انگیختگی، عملکرد به بهترین شکل بروز می‌کند( مارشال ریو[1]، 1376).
اضطراب به عنوان یک انگیختگی هیجانی در نظر گرفته می‌شود و در دهه‌های اخیر در پرداخت به اضطراب متخصصان بالینی و آموزشی، یکی از نشانه‌های حاصل از اضطرابی سطح بالا را افت تحصیلی نامیده‌اند و از آن به بعد تحقیقاتی در این زمینه انجام گرفته است و افرادی چون دارک[2] 1989، و بسیاری کسان دیگر، در این زمینه دست به تحقیق زده‌اندو تأثیر اضطراب بر هوش، حافظه، پیشرفت تحصیلی، عزت نفس و ... را مورد توجه قرار داده‌اند.
فهرست مطالب
فصل اول : ادبیات پژوهش
مقدمه ................................... 1
بیان مسئله .............................. 4
اهمیت و ضرورت پژوهش ..................... 6
اهداف پژوهش ............................. 8
فرضیه‌های پژوهش .......................... 8
تعریف متغیرها ........................... 9
فصل دوم : پایه‌های نظری و پیشنة تحقیق
مقدمه ................................... 11
اضطراب .................................. 11
علائم اضطراب ............................. 19
بیماری‌های که در اثر اضطراب ایجاد می شوند.20
رویکردهای نظری به اضطراب ................ 24
اضطراب امتحان ........................... 32
پیشینه تحقیقات .......................... 39
فصل سوم : روش تحقیق
مقدمه ................................... 45
جامعه آماری ............................. 45
نمونه آماری ............................. 45
شیوه اجرای تحقیق ....................... 49
روشهای آماری ............................ 49
فصل چهارم : یافته‌های پژوهشی
مقدمه ................................... 51
یافته‌های توصیفی ......................... 52
یافته‌های استنباطی ....................... 55
فصل پنجم : بحث و نتیجه‌گیری
مقدمه ................................... 57
بحث و نتیجه‌گیری ......................... 57
پیشنهادهای کاربردی ...................... 60
پیشنهادهای پژوهشی ....................... 61
محدودیت‌های پژوهش ........................ 62
منابع و ضمائم ........................... 63
مقیاس خودسنجی اضطراب زانگ S.A.S:
این مقیاس دارای 20 سؤال چهار گزینه ای بوده و بر مبنای نشانگان بدنی- عاطفی اضطراب تهیه شده است. به منظور ساختن این مقیاس از ملاک های تشخیصی استفاده شده که با شایعترین ویژگی های اختلال اضطرابی مطابق و هماهنگ هستند، یعنی مصاحبه های بالینی مراجعین مضطرب را به صورت مشروح ضبط کرده بعداً از تک تک موارد مطروحه درساخت آزمون استفاده کرده اند ملاک های تشخیصی S.A.S دارای 5 نشانه عاطفی و15 نشانه بدنی است.
فهرست
سوالات
مقیاس خودسنجی اضطراب زانگ S.A.S
نشانگان عاطفی اضطراب
نشانگان جسمی اضطراب
اعتبار
پایائی
تفسیر نتایج مقیاسS.A.S
اضطراب یکی از شایعترین اختلالات انسان است و به قول Avden قرن 20 قرن اضطراب می باشد.
اگر چه اضطراب و دلهره از زمان های گذشته به عنوان یکی از اختلالات عمده شناخته شده است. با این وجود تنها چند دهه اخیر به عنوان یک مسئله جدی مورد توجه روان پزشکان و روان شناسان و دیگر دست اندر کاران بیمارهای روانی قرار گرفته است .
اضطراب بهایی است که بشر کنونی برای تمدن می پردازد به نظر می رسد که در این عصر به اصطلاح تمدن مشکلات انسان همواره روبه تزاید بوده اسن. جنگها ، زندگی شخصی و خانوادگی بشر را به مخاطره انداخته اورا در ادوه و نا آرامی اجتماعی رها ساخته است. جزر و مدهای اقتصادی و تغییرات تکنولوژیایی تاثیرات خود را به صورت بیکاری ، از دست دادن موقعیت های شغلی و فقر و تنگدستی برای میلیونها تن از افراد بشر نمایان ساخته است. انفجار جمعیت ، مسائل و تنشهای اجتماعی خاصی را به همراه داشته است.
آلودگی هوا و محیط زندگی و اجتماعی به طرز خطرناک کوجبات اضمحلال ، فساد و فرسودگی بشر را فراهم ساخته امنیت روانی آنان را به مخاطره انداخته است. جامعه شهری با تحرک زیاد و نامشخص خود ، نبود روابط خانوادگی نزدیک و وسیع ، فشار روانی فزاینده ای را برافراد تحمیل نموده است. ازداوج های ناموفق و ناخشنود کننده ازهم گستگی خانوادگی ، طلاق و داغ های هیجانی که بروالدین و کودکان باقی می گذارند، ناراحتی های بشر کنونی را افزایش داده اند . توجه به معنویات جای خود را به رقابت های افراطی و جلوه های خیره کننده زندگی صنعتی بخشیده و اضطراب بشر کنونی را عمیق تر ساخته است.
اضطراب پدیده روانی و مفهومی نظری روانشناسی است که در آن شناخت و عاطفه دخالت اساسی دارد.
اضطراب وقتی بروز می کند که فرد نتواند فشار ئ تهدید حاصله را دفع یا با طریقی مناسب با آن کنار بیاید .
تشدید شرایط اضطراب و یا استمرار آن موجب بروز علائم گوناگونی چون خستگی – افسردگی ، گناه ، سردرد ، مشکلات جنسی ، احساسات کهتری و بی کفایتی می شود . در چنین شرایطی یا خود شخص تصمیم می گیرد به روانکاو یا به وی توصیه می شود که به روانشناس مراجعه کند
فهرست مطالب
فصل اول: بیان موضوع تحقیق 7
مقدمه 8
بیان مسئله 10
فرضیه 11
اهداف تحقیق 12
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق 14
تعریف اضطراب 16
تشخیص بالینی اضطراب 18
توصیف اختلالهای اضطرابی 22
جدول 1-7 نشانه های وحشت زدگی درد ( DSM-IV) 24
جدول 2-7 خلاصه سنجشی اختلال وحشت زدگی 26
گذر هراسی 27
جدول 3-7 خلاصه سنجش گذر هراسی 28
جدول 4-7 ملاکهای تشخیص هراس اجتماعی براساس ( DSM-IV)29
اختلال اضطراب فراگیر 31
مشکل ترسهای مقاوم و اضطراب فراگیر 33
باز آموزی تنفس 34
مشکلات مرتبط بارم ناکافی 35
مهار کردن اضطراب کنترل و پیش بینی پذیری 37
تفکیک ترس از اضطراب 39
مولفه های رفتاری اضطراب 40
اهداف بلند مدت 41
ملاحظه های درمانی 42
اختلال اضطرابی ناشی از مواد 43
اختلال اضطراب – افسردگی مختلط 44
درمان دارویی 46
فصل سوم: روش اجرایی پژوهش 47
تعیین و تعریف جامعه 48
ابزار اندازگیری در تحقیق 49
دستور اجرای پرسشنامه 50
طرح پژوهش 51
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل نتایج 54
آمار بدست آمده از آزمون کتل دانشجویان پسر 55
جدول 4-1 نمرات خام آزمونهای دو گروه پسران 57
جدول 2-3 مقایسه اضطراب در بین دختران و پسران 59
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 60
نتیجه گیری 61
محدودیت ها 62
پیشنهادات 62
ضمائم 63
منابع 64
پاسخگویی 65
پرسشنامه اضطراب کتل
در سوالات پرسشنامه اضطراب کتل تحقیق از مقیاس سه گزینه‌ای استفاده شده است.
مقیاس اضطراب کتل
آزمون اضطراب کتل یک پرسشنامه ی 40 آیتمی می‌باشد و شامل سؤالاتی است که مردم روزمره با آنها سر و کار دارند. این آزمون نمره‌ی کل اضطراب، اضطراب پنهان یا آشکار و میزان هشیاری یا عدم هشیاری فرد نسبت به اضطراب خویش را به دست می‌دهد و ارزش آن باید در پرتو تجربه بالینی درباره آزمون مورد نفسیر قرار گیرد. هم چنین باید یادآور شد که نمره‌ی تراز شده بین 4 تا 6 نشان دهنده‌ی درجه‌ی متوسط اضطراب، نمره ای که بین 0 تا 3 باشد نشان دهنده‌ی شخصی آرام، بلغمی، پابرجا، راحت و تنش زدوده می باشد. نمره ای که 7 یا 8 باشد، نشانگر شخصی است که ممکن است به طور مشخص یک روان آزرده‌ی مضطرب باشد. و بالاخره نمره‌ی 9 یا 10 فردی است که به وضوح خواه به منظور اصلاح موقعیت خود و خواه به منظور مشورت یا روان درمانگری به کمک نیاز دارد.
مقایسه بین اضطراب کودکان بی سرپرست با گروه کنترل
مقدمه
بهداشت روان یک زمینه تخصصی در محدوده ی روان پزشکی است و هدف آن ایجاد سلامت روانی به وسیله پیشگیری از ابتلاء به بیماری روانی، کنترل عوامل موثر در بروز بیماری های روانی، تشخیص زودرس بیماری های روانی، پیشگیری از عوامل ناشی از برگشت بیماری های روانی و ایجاد محیط سالم برای برقراری روابط صحیح انسانی است برای بهزیستی، رفاه اجتماعی و سازش منطقی با پیامدهای زندگی(محرمی،1388)
بهداشت روانی ، روان پزشکی پیش گیر ، بهداشت روانی اجتماعی و یا روان پزشکی اجتماعی به کلیه روشهایی اطلاق می شود که برای جلوگیری از ابتلاء به درمان بیماری های روانی و توان بخشی بیماری های روانی به کار می رود(محرمی،1388).
اضطراب عبارت است از یک احساس منتشر نا خوشایند و مهم و دلواپسی با منشاّ ناشناخته که به فرد دست می دهد و شامل عدم اطمینان ، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژی است. وقوع مجدد موقعیت هایی که قبلاِّ استرس زا بوده اند یا طی آنها به فرد آسیب رسیده است باعث اضطراب در افراد می شود همه انسانها در زندگی دچار اضطراب می شوند. ولی اضطراب مزمن و شدید غیرعادی و مشکل ساز است. تحقیقات و بررسی ها نشان می دهند که اضطراب در خانم ها ، طبقات کم درآمد و افراد میانسال و سال خورده بیشتر دیده می شود(مختاری ، 1386).
هیلگارد اضطراب را اینگونه تعریف می کند: حالت نگرانی و دلشوره که با ترس پیوند دارد و پر اضطراب را چنین تعریف می کند: اضطراب معمولاِّّّّّّّّّّّّ به یک حالت هیجانی ناخوشایند و مهم اطلاق می شود که با پریشانی ، هراس ، تشویش همراه است.
اضطراب در دنیای مدرن و پیشرفته ی امروزی ئاژه جدید و ناشناخته ای نیست اکثریت افراد آگاهی هایی جزیی در مورد واژه ی اضطراب دارند و دردسرهای زندگی ماشینی و مدرن روز به روز به این مشکلات دامن می رند. با یک مقایسه سطحی متوجه می شویم هر اندازه ساختارهای اجتماعی از هم گسسته می شود و روابط عاطفی بین انسان ها سردتر می شود به همان اندازه سلامت روانی افراد جامعه به خطر می افتد و این مخاطرات شکل حادتر اضطراب را بوجود می آورد.
اثبات این نکته که تشدید اضطراب و افسردگی می تواند آسیب های جدی به سلامت جسمی افراد وارد نماید جواب بسیاری از معادلات مجهول علم پزشکی و البته به روان پزشکی را به دست می دهد.
در حقیقت انسان محور توسعه است و سلامت انسان راز و رمز توسعه به حساب می آید برای بسیاری از متخصصان سلامت ، سلامت روان ، در حوزه های بسیار مورد توجه است (کیت تودور) از نگاهی دیگر ارزشی تامینی و ++و ارتقاء سلامت روان چنان است که در سوره مبارکه مائده آمده است «هر کسی نفسی را به زندگی برگرداند مثل آن است که به همه آدمیان حیات بخشیده است» این نکته قابل تامل است که در نگاه دینی حیات فقط حیات جسمی نیست و آن چیزی که گمان می رود در کلمه حیات آیه شریفه مستتر می باشد نگاه روحی و جسمی توأمان است. حال با نگاهی به مطالب فوق اهمیت سلامت روان و تاثیر اضطراب در به مخاطره انداختن این مهم : جایگاه تحقیقات بسیاری با اهمیت به نظر می آید.
تحقیقی که ما با توجه به گفته ها بدان رسیدیم « بررسی رابطه بین اضطراب در بین کودکان بین سرپریت با گروه کنترل است)
در تحقیقاتمان سعی می کنیم که به چند سوال پاسخ دهیم که :
الف) اضطراب چه تفاوتی در کودکان بی سرپرست و گروه کنترل دارد؟
ب) میزان اضطراب در بین کودکان پسر بیشتر است یا دختر؟
ج) امکانات رفاهی تاچه حد در کاهش اضطراب کودکان موثر است؟
مقاله درباره اضطراب
اضطراب چیست ؟
همه انسانها اضطراب را در زندگى خود تجربه می‌کنند و طبیعى است که مردم هنگام مواجهه با موقعیتهاى تهدیدکننده و تنش‌زا مضطرب می‌شوند، اما احساس اضطراب شدید و مزمن در غیاب علت واضح، امرى غیرعادى است.
اضطراب شامل احساس عدم اطمینان، درماندگى و برانگیختگى فیزیولوژیکى است. به‌طور کلى اضطراب یک احساس منتشر، بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم دلواپسى است که با یک یا چند حس جسمى مانند احساس خالى شدن سر دل، تنگى قفسه سینه، طپش قلب، تعریق، سردرد و غیره همراه است.
بررسیها نشان می‌دهد که اضطراب در مردها، طبقات اقتصادى مرفه و جوانان کمتر است و در زنان، افراد کم‌درآمد و سالمندان بیشتر شایع می‌باشد.
علائم و نشانه های اضطراب
ـ عصبى بودن، آرام و قرار نداشتن
ـ تنش
ـ احساس خستگى
ـ سرگیجه
ـ تکرر ادرار
ـ طپش قلب
ـ بی‌حالى
ـ تنگى نفس
ـ تعریق
ـ لرزش
ـ نگرانى و دلهره
ـ بی‌خوابى
ـ اشکال در تمرکز حواس
ـ گوش به زنگ بودن
اضطراب در کودکان و نوجوانان
بسیارى از کودکان هنگام قرارگیرى در وضعیت جدید مثل روبرو شدن با افراد جدید، احساس اضطراب کرده و به‌طور خجالت‌آورى به مادر و پدر، افراد فامیل و یا وابستگان به اصطلاح «آویزان» می‌شوند.
معمولاً والدین می‌توانند آنها را تشویق به خروج از «منطقه امن» بکنند. هر چند بعضى از کودکان در مقابل این شرایط مقاومت کرده و آنها را نمی‌پذیرند. به‌منظور کمک به کودکان در این موقعیت باید صبر و حوصله کافى داشت به‌طوریکه آنها احساس اعتماد به نفس کافى جهت مقابله با مسائلى که به نظرشان مشکل مى آید، را کسب کنند.
بسیارى از والدین از این احساس کودکانشان آگاه نیستند تا روزى که آنان به مشکلى برخورد می‌کنند مثل روز رفتن به مدرسه و ... منشاء این اضطراب در کودکان ناشناخته می‌باشد. اغلب ترکیبى از یک ترس ناشناخته و فقدان کنترل همراه با یک طبیعت ناشى از شرم و خجالت زمینة بسیارى از اضطراب کودکان را تشکیل می‌دهد.
بسیارى از شکایتهاى کودکان در دوران ابتدائى مدرسه همچون درد معده یا سوزش سر دل و یا دردهاى پراکنده دیگر، ناشى از وجود یک اضطراب نهفته در کودکان است که وجود اختلاف در خانواده و نگرانى در پدر و مادر می‌تواند از علل آن باشد که این نگرانى مستقیماً به کودک انتقال یافته و با این شکایات بروز مى کند.
شایعترین اختلالات اضطرابى در کودکان و نوجوانان عبارتند از:
ـ اضطراب جدایى (Separation Anxiety)
ـ اضطراب امتحان (Exam Anxiety)
ـ اضطراب اجتماعى (Social Anxiety)
ـ ترس از مدرسه (School Phobia)
«سوزان چرچ» عقیده دارد که اضطراب کودکان، ارتباط مستقیمی با مشاهده صحنه‌های جرم و جنایتی دارد که آنها در دوران کودکی از طریق فیلم‌ها و تصاویر شاهد آن هستند. او پیشنهاد می‌کند، پدران و مادران به جای تلاش برای تحصیل رفاه بیشتر برای خانواده، به فکر ایجاد محیطی سالم و باثبات برای کودکان باشند.
نویسنده در این مقاله، به بررسی نقش اضطراب در سلامت جامعه آمریکا پرداخته است. «سوزان چرچ» عقیده دارد که اضطراب کودکان، ارتباط مستقیمی با مشاهده صحنه‌های جرم و جنایتی دارد که آنها در دوران کودکی از طریق فیلم‌ها و تصاویر شاهد آن هستند. او پیشنهاد می‌کند، پدران و مادران به جای تلاش برای تحصیل رفاه بیشتر برای خانواده، به فکر ایجاد محیطی سالم و باثبات برای کودکان باشند.
جرائم اجتماعی و طلاق والدین، فضای امن خانواده‌ها را از بین برده است. مهم‌ترین کسانی که به امنیت روانی و احساس خانواده نیاز دارند، کودکان هستند. افزایش سطوح طلاق والدین، بیکاری، جرائم اجتماعی و خشونت در تلویزیون و فیلم‌های سینمایی، آسمان را برای کودکان سیاه کرده است.
جالب است بدانید، براساس مطالعه‌ای که جدیداً انجام شده، اضطراب و تشویش بچه‌های سالم در دهه‌ی 1980، به اندازه‌ی اضطراب و تشویش بچه‌هایی که در دهه‌ی 1950 بیماری ذهنی داشته‌اند، بوده است.
مقدمه
قبل از اینکه بخواهیم به مساله اصلی ( اضطراب) بپردازیم جالب است بدانیم که اضطراب یکی از شایعترین اختلالات در بین مراجعان به روانپزشکان و روانشناسان بالینی وپزشکان می‌باشد . و بنابراین توجه بسیاری از متخصصان را بخود جلب کرده است . و بدنبال آن راههای موفقیت‌آمیزی نیز برای درمان این اختلال ابداع شده است . یکی از این روشهای درمانی، رفتار درمانی شناختی می‌باشد . که به معرفی آن در این مقاله می‌پردازیم . البته نظریه‌های درمانی ارائه شده در این زمینه آورده خواهد شد. وراههای تشخیص آنرا نیز بیان می‌کنیم.
اضطراب را در واقع همة انسانها تجربه می‌کنند. اضطراب یک احساس منتشر، بسیار ناخوشایند ، و اغلب مبهم است که با یک یا چند تا از احساس‌های جسمی همراه می‌گردد مثل احساس خالی شدن سردل ، تنگی قفسه سینه، طپش قلب، تعریق، سردرد ، یا میل جبری ناگهانی برای دفع ادرار، بیقراری ومیل برای حرکت نیز ازعلائم شایع است.
اضطراب یک علامت هشدار دهنده است، خبر از خطری قریب‌الوقوع می‌دهد و شخص را برای مقابله آماده می‌سازد. ترس، علامت هشدار دهنده مشابه ،از اضطراب با خصوصیات زیر تفکیک می‌شود:
ترس واکنش به تهدیدی معلوم ، خارجی، واز نظر منشاء بدون تعارض است. اضطراب واکنش در مقابل خطری نامعلوم ، درونی ، مبهم و از نظر منشاء خمراه با تعارض است
تاریخچه
تقریبا یک قرن پیش ، زیگموند فروید« نوروز اضطراب» را ابداع ودو نوع اضطراب مشخص نمود . یک نوع اضطراب از لیبیدو مهارشده ناشی می‌شود . به‌عبارت دیگر ،افزایش فیزیولوژیک در تنش جنسی به افزایش برابر در لیبیدو ،معرف ذهنی آن رویداد فیزیولوژیک، منجر می‌شور.
از دیدگاه فروید:، مفر طبیعی چنین تنشی برقراری رابطه جنسی است. معهذا ، سایر اعمال جنسی، نظیر پرهیز وجماع منقطع ، مانع تنش و موجب نوروز واقعی(actual) می‌گردد. اختلالات اضطراب شدید مربوط به سد شدن لیبیدو مشتمل است بر نوروزهای نورآستنی ، خود بیماری‌انگاری،و اضطراب،که همه آنها از دیدگاه فروید واجد اساس زیست‌شناختی بودند.
نوع دیگر اضطراب ، به بهترین وجه با احساس نگرانی یا ترس که از فکریا میلی سرکوب شده ناشی می‌شود، مشخص می‌گردد این نوع اضطراب مسئول پیدایش پسیکو نوروزهااست ـ نوروزهای هیستری، فوبی و وسواس (کاپلان وهمکاران، 1994 )
نظریه نو فرویدی
این نظریه‌ها در دهه‌های 1920 و1940 وعمدتاً در نتیجه اختلاف نظر دربارة آنچه تاکید افراطی فروید بر اهمیت تکانه‌های بیولوژیکی تلقی می‌شد ، خصو صا‌ً تکانه جنسی و تهدیدی که آن تکانه‌ها بر فرد تحمیل می‌کنند مطرح شدند. نو فرویدیها شخصیت آدمی را به میزان زیادی پیامد و نتیجة تاًثیرات اجتماعی می‌دانند . آنها براین باورند که «اضطراب اولیه» نه در آغاز تولد بلکه بعدها بروز می‌کند. زمانی که کودک نه تنها برای ارضای نیازهای فیزیولوژیکی اساسی بلکه برای حفاظت وحمایت نیز به والدین وابسته است . اضطراب در نتیجه ناکامی بالقوه یا واقعی چنین نیازهایی ایجاد می‌شود.
بر طبق نظریه نو فرویدیها وقتی که دفاعهای اولیه که علیه اضطراب اولیه بکار گرفته می‌شوند منطقی ومعقول باشند به آسانی در موقعیتهای جدیدی مورد تهدید قرار نخواهند گرفت. اگر چنین دفاعهایی ضعیف باشند یا در نتیجه فشار روانی دراز مدت تضعیف گردند. آنگاه دفاعهای جدیدی شکل می‌گیرند که اضطرابهای جدید را دامن می‌زنند ودر نتیجه روان‌نژندی تمام عیاری ایجاد می‌شود. ( پاول و انرایت ، ترجمة رودسری وصبوری مقدم 1380 )
نظریه‌های رفتاری اضطراب
واتسن و دیگر نظریه‌پردازان رفتارگرا ، اختلالات اضطرابی را نتیجه یادگیری غلط و شرطی شدن می‌دانند ، یک موقعیت استرس‌زا که با موقعیتهای استرس‌زای قبلی شبیه است ممکن است موجب برانگیختن اضطراب در فرد شود
توقعات و مدلهای نادرست والدین بعنوان علت اضطراب در دیدگاه یادگیری مورد تاکید واقع شده است.
والدین که انتظارات خارق‌العاده ویا بیش ازاندازه از کودکان خود دارند ، موجب ایجاد اضطراب درآنان می‌شوند. به همین ترتیب اگر والدین دارای واکنشهای اضطرابی در برابر موقعیتهای یی‌اهمیت باشند، کودکانشان می‌آموزند که در برابر مسا ئل جزئی وبی‌اهمیت واکنشهای اضطرابی شبیه به واکنشهای والدین ازخود ظاهرسازند
قصور درآموختن شایستگی‌های لازم نیز می‌تواند علت اضطراب محسوب شود زیرا شخصی که شایستگی‌های لازم را آموخته است در سازگاری وحل مسائل زندگی، موقعیتهای کمی را تهدید کننده می‌بیند، ولی شخص مبتلا به اضطراب بدلیل نبود شایستگی‌های لازم، بسیاری از موارد معمولی زندگی را اضطراب‌زا و تهدید کننده احساس می‌کند. ( آزاد: 1372 )
نظریه یادگیری شناختی ـ اجتماعی (csl )
این دیدگاه از رفتار گرایی تحول یافت وگسترش آن در نتیجه نارضایتی از چیزی بود که انعطاف ناپذیری وعقاید ساده گرایانه رفتارگرایی محض خوانده می‌شد.
بندور(1969 ) این نظر را درست می‌دانست که ترس و اضطراب فراگرفته می‌شوند ولی برای این یادگیری چهار مکانیسم اجتماعی را بر شمرد:
نخست ترس ممکن است ازطریق شرطی‌سازی کلاسیک دقیقاً به همان شیوه‌ای که توصیف شد، فرا گرفته شود.
راههای درمان اضطراب
چهار مولفه اصلی درمان
هر جلسه تلفیقی از این چهار مولفه اصلی درمانی است:
(1 ) دادن اطلاعات وآمورش در مورد اضطراب وفشار روانی
در طی هر جلسه اطلاعات به شکل دستورالعملهای چاپ شده و نوارهای کاست داده می‌شود
این اطلاعات به درمانجویان کمک می‌کند که در مورد فرایندهایی که در حال جریان است ، برای مثال ، فشار روانی، حمله وحشتزدگی ، ایجاد وتداوم اضطراب هراس ، یا استفاده یا سوءاستفاده از داروهای آرام بخش، مطالب بیشتری بیاموزند . برای درمانجویانی که به این اطلاعات دست می‌یابند دو نفع عمده حاصل خواهد شد.
ابتدا ، هرچه بیشتر آنها « آنچه را که روی می‌دهد» درک می‌کنند وبهتر می‌توانند برای مقابله با آن آماده شوند. غالباً درمانجویان از نقش‌شان در انجام کارهایی که اضطرابشان را تشدید می‌کند (برای مثال ، نفس نفس زدن، فاجعه آمیزکردن ، اجتناب کردن ، وغیره ) آگاه هستند. زمانی که فرایندهای لازم درک شد ونقشه بعدی مشخص گردید،درمانجویان می‌توانند شروع به ایجاد تغییرات مثبت نمایند. دوم، هنگامی که افراد نمی‌دانند که چه اتفاقی برای آنها روی می‌دهد به وحشت می‌افتند و احساس می‌کنند کنترلشان را از دست داده‌اند، و بدین ترتیب بیشتر مستعد تفسیرهای فاجعه‌آمیز می‌شوند. صرف اطلاع درمانجو از آنچه برایش انفاق می‌افتد موجب کاهش اضطراب می‌شود
(2) آموختن مهارتهای مقابله‌ای
درمانجویان مهارتها و شیوه‌های خاص را برای مقابله با اضطراب و کاهش فشار روانی یاد می‌گیرند . این مهارتها شامل مهارتهای خاصی برای مقابله با اضطراب حاد وموقعیتی همچون آرمیدگی عضلانی، تمرین جسمانی برنامه ریزی شده، که کنترل تنفس، شیوه‌های پرت کردن حواس وسایر روشهای درمان شناختی است. مهارتهایی چون ابراز وجود ، طرحریزی هدف، وتنظیم دقت مهارتهایی به منظور کاهش سطوح کلی فشار روانی می‌باشد.
هدف همه این راهبرد‌ها یا مهارتهای ویژه احساس کنترل بیشتر در درمانجویان برروی زندگیشان در کل است.
این مهارتها ی مقابله سازگارانه از مهارتهای مقابله ناسازگارانه‌ای چون استفاده دراز مدت از داروهای آرام‌بخش،مصرف الکل ، غذاها یا داروها، اجتناب از موقعیتها ، ورفتار نمودن به شکل منفعلانه وفاقد ابراز وجود ، متفاوت می‌باشد.
(3) تعیین وانجام تکالیف رفتاری خاص برای منزل
انتظارات در مرحله اولیه تعیین می‌شوند ،که درمانگر صرفاً تعلیم وآگاهی می‌دهد و درمانجو مسئول جذب و بکارگیری این اطلاعات است. علاوه بر تمرین مهارتهای خود‌یاری ، درمانجویان با صحبت قبلی با درمانگر، خودشان تکالیف منزل را تعیین کرده تا قبل از تشکیل جلسه‌های بعدی به آنها عمل نمایند. درمانجویان مقاصدشان را در گروه اعلان می‌کنند، وسپس گزارشی درمورد وقایع هفته گذشته می‌دهند. برای افراد مبتلا به اضطراب فوبیک، این تکالیف شامل مواجهه سازی تدریجی پیش‌رونده با موقعیتهای اجتنابی مشکل‌تر می‌باشد. برای درمانجویان غیر فوبیک، تکالیف منزل ممکن است شامل ابراز وجود در یک موقعیت خاص درمحل کار ،فعالیت‌های آرام‌بخشی، یا کاهش داروهای آرام‌بخش تجویز شده باشد. علاوه براین تکالیف انفرادی،همه درمانجویان چه فوبیک وچه غیر فوبیک، تمرین‌های آرمیدگی واجرای یک موردخودپویایی در مورد سطوح اضطرابشان را انجام می‌دهند.
(4) ملاقات ، با سایر افراد وسهیم شدن در مشکلات مشابه
درمانجویان احساس می‌کنند که تنها آنان هستندکه دراین دنیا به چنین مشکلی دچار می‌باشند وقتی کسانی دیگر را می‌بینند که آنان نیز همین مشکل را دارند غالباً احساس تنهایی ومتفاوت بودن آنها کاهش می‌یابد. شرکت در چنین گروههایی مفید بوده وقوت قلبی است در جهت کاهش اضطراب.
گروه همچنین برای درمانجویان فرصتی برای سهیم شدن در تجارب دیگران ودریافت پسخوراندی ازآنان فراهم می‌کند .گروه همچنین برای فرد به شکل یک نظام حمایتی اضافه‌ای درخواهد آمد . اعضاء غالباً همدیگر را در انجام تکالیف منزل همراهی وتشویق می‌کنند، وبین جلسات با یکدیگر تماس برقرار می‌نمایند. در پایان هردوره، اعضاء از یکدیگر می‌خواهند که آدرس وشماره تلفن بدهند ، ومعمولاً گروههای خود‌یاری کوچکی شکل می‌گیرد.
یک برنامه مقابله گروهی با اضطراب
برنامه سازمان یافته‌ای که درزیر می‌آید توسط نویسندگان ، درطول پنج سال گذشته برروی شماری از درمانجویان اجرا وبنا براین تفسیر، اصلاح ومرتب شده است . ما دراصل با یک برنامه شش جلسه‌ای شروع کرده لیکن آن را بعداً تا هشت جلسه افزایش دادیم : دستور العملهای موجودو برنامه کار مبتنی بر اطلاعات بحث شده می‌باشد.
مقدمه ۴
تاریخچه ۵
نظریه نو فرویدی ۶
نظریه‌های رفتاری اضطراب ۶
نظریه یادگیری شناختی ـ اجتماعی (CSL ) ۷
نظریه‌های وجودی ۹
نظریه‌های شناختی اضطراب ۱۰
دیدگاه اجتماعی ۱۵
ملاکهای تشخیص اختلال اضطراب منتشر ۱۵
راههای درمان اضطراب ۱۷
چهار مولفه اصلی درمان ۱۷
(۱ ) دادن اطلاعات وآمورش در مورد اضطراب وفشار روانی ۱۷
(۲) آموختن مهارتهای مقابله‌ای ۱۸
(۳) تعیین وانجام تکالیف رفتاری خاص برای منزل ۱۹
(۴) ملاقات ، با سایر افراد وسهیم شدن در مشکلات مشابه ۱۹
یک برنامه مقابله گروهی با اضطراب ۲۰
رواندرمانی ۲۵
فهرست منابع ۲۸
پروپوزال کامل و بدون نیاز به ویرایش می باشدشامل فرمت پروپوزال و طرح اولیه تحقیق می باشد( بیان مساله، ضرورت و اهمیت تحقیق، ادبیات پژوهش اهداف فرضیات روش گرد اوری اطلاعات مواد و روش ها زمان انجام کار منابع و...) پروپوزال کاملی است که حدود 2 ماه برای نوشتنش وقت گذاشتم ...