بستن لوله ها یا عقیم سازی توسط جراحی پر طرفدارترین شکل پیشگیری از بارداری در میان زوجهای واقع در سنین باروری می باشد.در سال 1987 مطابق با اظهار انجمن داوطلبان بستن لوله به طریق جراحی نزدیک به 976000 عمل بستن لوله در ایالات متحده انجام شده که 66 درصد آنها روی زنان صورت گرفته است.
تا چندین سال اخیر ,بستن لوله در زنان به عنوان یک روش تنظیم خانواده توسط گروههای مختلف اجتماعی محکوم شده بود. برای مثال تا سال 1969 ,کالج آمریکائی متخصص زنان و زایمان توصیه می کرد که هر خانم 30 ساله پیش از بستن لوله ها,باید چهار بچه سالم داشته باشد. حتی امروزه محدودیتهای اعمال شده توسط دولت مرکزی باعث گردیده که نانی که تمکن مالی لازم ندارند از بستن لوله ها بی نصیب بمانند چرا که ممکن است بودجه سازمان ارائه دهنده این خدمات قطع شود. این محدودیتها علاوه بر نسلهای آینده در نظر نردانی که آنها را اعمال کرده و ترویج داده اند هم مسخره بنظر خواهند رسید.
بیش از 5 میلیون زن در ایالات متحده و در خلال سالهای دهه 1970 تحت عمل جراحی بستن لوله ها قرار گرفتند . از لحاظ پزشکی , این عمل را در حین سزارین انجام می دهند.در زنانی که به صورت واژینال زایمان می کنند, اوایل دوره نفاس زمان دلخواهی برای بستن لوله هاست. لوله های فالوپ به طور مستقیم در زیر دیواره شکم قرار داشته و در دسترس هستند که البته این حالت به مدت چند روز پس از زایمان وجود دارد.
بنابراین انجام عمل جراحی ساده بوده و نیاز به بستری شدن دراز مدت ندارد .وجود تمامی این عوامل باعث می شود که انجام عمل را در این زمان کم خطر تر از هر زمان دیگر بدانیم.
بستن لوله ها بلافاصله پس از زایمان واژینال ,معایبی به دنبال دارد. از آنجا که مادر معمولاً چند زاست ,احتمالاً بدون دریافت بی حسی مناسب برای وارد شدن به حفره صفاق زایمان نموده است.به این دلایل بعضی تمایل دارند که 12 تا 24 ساعت صبر کنند. برای مثال در بیمارستان پارکلند به منظور کاهش دوره اقامت در بیمارستان ,بستن لوله ها در اوایل دوره نفاس در بخش جراحی مامائی و در صبح روز پس از زایمان صوت می گیرد. احتمال ایجاد خونریزی پس از زایمان در زنان چند زا بعد از 12 ساعت نخست پس از زایمان , به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد.مسئله دیگر آنکه وضعیت نوزاد را می توان در چند ساعت پس از تولد بصورت دقیق تری تعیین نمود.
خطرات بزرگ همواره با بستن لوله ها عبارتند از عوارض مربوط به بیهوشی ,انعقاد اشتباهی در اعضاء حیاتی ,بروز نادر آمبولی ریه و شکست در بستن لوله و بدنبال آن پدید آمدن بارداری نابجا تشخیص داده نشده که بطور مناسب هم درمان نمی شود.
Peterson و همکاران (1982.1983) احتمال مرگ رادر 8 مورد در هر صد هزار عمل جراحی برآورد نمودند.اگر میزان مرگ ومیری را که مستقیماً مربوط به خود عمل باشد در نظر بگیریم ,این نسبت به 4 در صد هزار می رسد.
با استفاده از لوله داخل تراشه یا نوع دیگری از بیهوشی می توان از عامل اصلی مرگ بعنی بیهوشی عمومی بدون لوله گذاری داخل تراشه در بیشتر موارد جلوگیری نمود.در عمل بستن لوله ها از طریق لاپاروسکوپی ,میزان مرگ و میر 5/1 در صد هزار گزارش شده است که این میزان متناسب با میزان مرگ و نیر مادران به مقدار 9 در صد هزار تولد زنده می باشد.
نتایج مطالعات چند مرکزی و چند ملیتی مربوط به انجام لاپاروتومی های کوچک با بستن لوله و رزکسیون قطعه میانی در قیاس با لاپاروسکوپی و الکتروکواگولاسیون لوله توسط سازمان بهداشت جهانیگزارش شده است . عوارض جدی در 5/1 درصد ار گروه اول و 9% از گروه بعدی پدید آمدند. اما آنها نتیجه گیری کردند که برای بستن لوله در نقاط دور افتاده ,بهتر است از روش لاپاراتومی کوچک یا مینی لاپاروتومی استفاده نمود.Destefano و همکاران عوارض حین عمل یا پس از عمل را در 7/1 در صد از گروه زیادی از زنان که تحت عمل المتروکواگولاسیون لوله با استفاده از لاپاروسکوپ قرار گرفته بودند , مشاهده نمودند.عواملی که سبب ازدیاد میزان عوارض می شدند عبارت بودند از جراحی شکمی یا لنگی در گذشته ,سابقه عفونت لنگی قبلی ,چاقی , دیابت و استفاده از بیهوشی عمومی.
تمام روشهای ارائه شده در بالا با عدم موفقیت همراه هستند و بارداریهای بعدی چه به صورت رحمی و چه به صورت نابجا ممکن است در اثر شکست روش پدید آیند.
علل: Soderstrom علل عدم موفقیت در 47 خانم ارجاء داده شده به علت شکست در روش بستن لوله را با جزئیات شرح داده و نتیجه گیری کرده است که :
1-عدم موفقیت در روشهای رزکسیون اغلب پس از آناستوموز مجدد خودبخودی یا تشکیل فیستول بوده است.بویژه فیمبریکتومی مستعد تشکیل آناستوموز مجدد می باشد زیرا فیمبریاها همیشه بطور کامل برداشته نمی شود.
2-اگر وسایل ناقص بوده یا به طرز صحیحی قرار نگیرند با شکست روبرو خواهیم شد.
3-آسیب بافتی پس از شکست الکتروکواگولاسیون تک قطبی ناشی از تشکیل فیستول می باشد.وی علاوه بر این نتیجه می گیرد که بیشتر شکستها مربوط به بستن لوله قابل پیشگیری نیستند.