تشخیص هویت
مقدمه
هویت، مجموعه صفات و مشخصاتی است که فردی را از افراد دیگر یا شیئی را از اشیای دیگر متمایز می‌کند. در هر عصری از زندگی اجتماعی بشر متناسب با نیازها و امکانات همان دوره تعیین هویت افراد مورد توجه بوده و روشهای علمی خاص برای تشخیص هویت، متداول بوده است.
از روشهای قدیمی تشخیص هویت می‌توان به داغ کردن بدن با فلز گداخته اشاره کرد. به اعتقاد سرهنگ فخرز در قدیم به منظور تنبیه و نیز تشخیص هویت مجرمان حرفه‌ای، روی کتف و گونه یا پیشانی آنها با فلز گداخته علامت می‌گذاشتند، در فرانسه روی شانه راست محکومین به زندان موقت با اعمال شاقه، علامت T و محکومیت به زندان دائم با علام TP و محکومین جرم جعل را با علامت TPF با فلز گداخته علامت‌گذاری می‌کردند. امپراتوران روم باستان هم برای مشخص کردن افراد جنایتکار و اسیران از سایر اقشار جامعه، پیشانی اسیران و بردگان را با حرف S و قاتلین را با حرف M داغ می‌کردند.
تن‌پیمایی از دیگر روشهای قدیمی تشخیص هویت بود که در آن به‌منظور شناسایی، قسمت‌هایی از بدن را اندازه‌گیری می‌کردند. بر این اساس مجرمین را بر حسب قد، طول نیم تنه در حال نشسته، اندازه دور سر و عرض سر، طول پای چپ، طول گوش راست، رنگ پوست، رنگ چشم، رنگ مو، شکل و طول لاله گوش، سالک، خال و... دسته‌بندی و سوابق آنها بایگانی می‌شد و در نتیجه به این روش افراد شناسایی می‌شدند. البته در حال حاضر هم بعضی از مشخصه‌های تن پیمایی در فرم مشخصات زندانیان تازه وارد و داوطلبان استخدام ثبت می‌شود و در تعقیب و شناسایی مجرمان فراری از این علائم تحت عنوان چهره‌نگاری استفاده می‌شود. اما انگشت‌نگاری در میان روشهای قدیمی روشی قاطع برای شناسایی هویت انسان‌هاست که خطوط برجسته سرانگشتان را بررسی می‌کند.
با پیشرفت علم، شناساگرهای ژنتیکی هم برای تشخیص هویت به کار گرفته شدند. در نهایت هم روشهای ملکولی (PCR) مطرح شدند که در مقایسه با سایر روشهای بیولوژی ملکولی مطمئن‌ترین روش برای آنالیز DNA نمونه‌های بیولوژیک به جا مانده در صحنه جرم است. تهیه نسخه‌های متعدد از یک ژن، بررسی بود یا نبود یک ژن خاص در یک قطعه DNA، تشخیص بیماری‌‌های ژنتیکی پیش از تولد، بررسی عفونت‌های باکتریایی و ویروسی، تشخیص جهش‌ها و سرطان‌ها، مطالعات باستان‌شناسی و تکامل، تعیین جنسیت جنین، تعیین هویت اجساد مجهول‌الهویه، تشخیص هویت مجرمان در پرونده‌های جنایی، آنالیز انتقال صفات در حیوانات وحشی و کنترل شکار حیوانات به منظور حفظ محیط زیست و حیات‌وحش از کاربردهای این روش به حساب می‌آیند.
مزایای روشهای مولکولی غیرقابل انکار است
مشکلات و محدودیت‌های جامع نبودن روشهای تشخیص هویت رایج، دانشمندان ژنتیک ملکولی را بر آن داشت تا از خصوصیت چند حالتی بودن (پلی مرفیسم) بعضی از قسمت‌های DNA در تعیین هویت افراد بهره گیرند. به گفته سرهنگ فخرز ملکول DNA از سایر بیو ملکول‌ها پایدارتر است، به طوری که دانشمندان توانسته‌اند از اجساد مومیایی مصریان قدیم که چند 100 هزار سال از تدفین آنها می‌گذرد هم DNA استخراج کنند.
در ضمن مناطق چند حالتی DNA که نقش شناساگر ملکولی را بازی می‌کنند، از تنوع بیشتری نسبت به ژنوتیپ‌های گروه خونی و غیره برخوردار هستند. روشهای ملکولی همچنین علاوه بر توانایی رفع اتهام از افراد بی‌گناه، قابلیت اثبات تعلق نمونه به فرد یا افرادی را دارا خواهند بود.
به طور کلی روشهای مولکولی قابل اعتماد‌تر از سایر روش‌ها هستند چراکه مولکول DNA و ژنوتیپ افراد، جز در موارد نادر مثل پیوند مغز استخوان، از بدو تولد و حتی بعد از مرگ هم ثابت مانده و تغییر نمی‌کند.
نکته جالب توجه دیگر در این زمینه قابلیت بایگانی شناساگرهای مولکولی به عنوان مدرک مستند است که می‌تواند در هر زمان از زمان قضایی قابل تجدیدنظر باشد. نباید فراموش کرد که از حداقل نمونه نظیر یک تار مو، گلبول سفید و حتی یک سلول پوستی یا اسپرماتوزوئید استخراجDNA می‌توان و تعیین هویت امکان‌پذیر است و از بقایای بسیار کهنه و باستانی مانند استخوان، تنها از طریق DNA می‌توان تعیین هویت کرد.
مجرمین زیر ذره‌بین قانون
مقایسه ژنوتیپ لکه‌های بیولوژیک به‌جا مانده در صحنه وقوع جرم یا روی خودروهایی که راننده پس از تصادف فرار می‌کند، تعیین رابطه پدری از میان چند مرد برای بچه نامشروع، تعیین هویت اجسادی که پس از قتل سوزانده شده یا به هر دلیل مجهول‌الهویه شده‌اند، تعیین هویت اجساد مجهول‌الهویه ناشی از حوادث و سوانح طبیعی و در نهایت تشکیل بانک اطلاعات ژنتیکی برای مجرمین حرفه‌ای ازجمله کاربردهای اصلی شناساگرهای ژنتیکی هستند.
نوع فایل: word
سایز:44.2 KB
تعداد صفحه:31