APPARATUS RESPIRAORIUS
دستگاه تنفس از تعدادی مجاری هوایی در اندازه‌های مختلف (که وظیفه انتقال، گرم و مرطوب کردن هوا را بر عهده دارند) و ششها (که در تبادل اکسیژن نقش دارند) به وجود آمده است. بعلاوه بخشی از دستگاه تنفس در گفتار (تولید صوت) نیز نقش ویژه‌ای دارد. مخاط تنفسی در بیشتر مسیر از نوع اپی تلیوم منشوری (استوانه‌ای) مژکدار است و در لابلای آن سلولهای موکوسی حضور دارند که با ترشح موکوس، ناحیه را مرطوب و چسبنده می‌کنند و ذرات گردوغبار را به دام می‌اندازند. مژکهای موجود در دستگاه تنفس نیز با حرکت مداوم خود، موکوس و ذرات گردوغبار را به سوی فضای حلق می‌رانند. هوای تنفس شده از طریق مجاری هوایی به ریه‌ها وارد و پس از عبور از مجاری هوایی داخل ریه‌ها، به کیسه‌های متسعی با جدار نازک به نام آلوئول alveolus می‌رسد. جدار آلوئولها را سلولهای اپی‌تلیال می‌پوشانند. این سلولها در مجاورت نزدیک با عروق خونی قرار گرفته‌اند و قادرند که اکسیژن و گاز کربنیک را از خود عبور دهند. در نتیجه عمل نهایی تنفس در ریه‌ها انجام می‌گیرد.
بینی nose
بینی از دو قسمت تشکیل شده است، یکی بینی خارجی و دیگری حفرة بینی. قسمت اول حفره بینی، دهلیز vestibule نام دارد و بخش عقبی آن را مجرا meatus می‌نامند. حفره بینی توسط تیغه بینی septum nasi که در عقب استخوانی و در جلو غضروفی است به دو حفره تقسیم شده است. جدار خارجی حفره بینی توسط شاخکها ناصاف شده، در زیر هر شاخک مجرای کوچکتری ایجاد گردیده است.
در مجرای تحتانی سوراخی است که مجرای بینی- اشکی به آن باز می‌شود. در مجرای میانی، دهانه سینوس فک بالا باز می‌شود. سایر سینوس‌های اطراف بینی نیز توسط سوراخهایی به فضای بینی ارتباط دارند. حفره بینی توسط مخاط پرعروقی پوشیده شده، این مخاط، جدار سینوس‌ها را نیز مفروش می‌کند و التهاب آنها را سینوزیت می‌نامند. موهای مخصوصی در دهلیز بینی وجود دارند که همراه با موکوسی که سلولهای مخاطی تراوش می‌کنند عمل تصفیه هوا را انجام می‌دهند. مخاطی که روی شاخک فوقانی و ناحیة مجاور آن از تیغه بینی را می‌پوشانند، خرمایی رنگ و حاوی نورونهای بویایی است و مخاط بویایی نام دارد. حفره عقب توسط فضای چهارگوشی به نام کوانا cuana به حلق راه دارد.
حلق pharynx
حلق ناودانی عضلانی است که در پشت بینی، دهان و حنجره واقع شده، مجرای مشترک هوا و غذا میباشد.
حلق دارای سه قسمت است. بخشی که عقب بینی قرار دارد، حلق بینی nasopharynx ، بخشی که عقب دهان قرار دارد، حلق دهانی oropharynx و بخشی که عقب حنجره واقع شده است، حلق حنجره‌ای laringopharynx نامیده می‌شود. دیواره جانبی حلق بینی در محاذات شاخک تحتانی بینی دارای سوراخی است که ابتدای لوله شنوایی (شیپوراستاش) tuba auditiva است (ش 1).
ششها pulmons
ریه‌ها عضو اصلی دستگاه تنفس و دارای قوام اسفنجی و الاستیک و رنگ صورتی یا خاکستری هستند. ریه راست قدری بزرگتر است. هر ریه بصورت مخروطی است که رأس آن در بالا و قاعده‌اش در پایین است و فضای جنب را در قفسه اشغال می‌کند. ریه دارای یک رأس، یک قاعده و سطوح دنده‌ای costal و داخلی medial (mediastinal) است. رأس ریه (قله) یا ریشه گردن بالا می‌آید به طوری که نسبت به وسط ترقوه حدود 5/2 سانتیمتر بالاتر است. قاعده ریه روی دیافراگم تکیه می‌کند و گود است. سطح دنده‌ای ریه محدب و مجاور دنده‌هاست. سطح داخلی دارای یک فرورفتگی است به نام اثر قلبی impressio cardiace ؛ که در شش چپ عمیق‌تر است. بالا و عقب‌تر از فرورفتگی اخیر، ناف ریه قرار دارد که محل عبور عروق و اعصاب و نایژه اصلی است. عناصری که به ناف ریه وارد می‌شوند (شریان ریوی، وریدها و در عقب آنها برونکوس اصلی)، پایه ریه نامیده می‌شوند که تنها محل اتصال ریه به میان سینه است. کنار قدامی ریه چپ در پایین دارای بریدگی است به نام بریدگی قلبی incisura cardiaca که در اثر مجاورت با بطن چپ قلب به وجود آمده است.
ریه چپ توسط یک شیار عمیق به نام شیار مایل fissura obliqae به دو لوب فوقانی و تحتانی تقسیم شده است. این شیار از پایین ناف ریه شروع شده، پس از دور زدن سطح دنده‌ای دوباره وارد سطح راخلی شده، در بالای ناف ریه ختم می شود. ریه راست توسط دو شیار به سه لوب تقسیم شده است. شیار مایل در ریه راست مشابه ریه چپ است. شیار دیگری به نام شیار افقی fissura horizontale از وسط شیار مایل شروع می‌شود و بطرف جلو امتداد می‌یابد. در نتیجه ریه راست دارای سه لب فوقانی، میانی و تحتانی است (ش 4). انشعاب برونکوس (و شریان ششی) در ریه نظم مخصوصی دارد. از این رو هر کدام از ششها دارای ده قطعه segmentes هستند که از نظر تشریح، جراحی و فیزیوتراپی عضو، اهمیت بالینی دارند.