اهمیت موضوع و دلایل انتخاب آن.
با نگاهی به گذشته کشور عزیزمان ایران، به این نکته می رسیم که تاهمین چند قرن پیش ایران، یکی از چند مرکز مهم تولید علم، در جهان بوده است.
در واقع با ورود اسلام به ایران، و تشویق علم آموزی و اکتشاف در چگونگی آغاز و انجام این جهان در معارف دینی، مسلمانان در قرن اولیه هجری تا به حال به طور پیوسته در کسب علم و دانش کوشیده اند حال بگذریم از این نکته که در بر هه ای از زمان بسیار پر تحرک و در برهه ای دیگر بنا بر علل سیاسی و روی کار نبودن دولت مرکزی نیرومند از این کار بازمانده اند؛ تاریخ علمی کشورمان با داشتن بزرگانی چون؛ زکریا رازی، فارابی، دکترحسابی ، ابن سینا، خیام، ابوریحان بیرونی، خواجه نصرالدین توسی، شیخ بهایی، و صدها دانشمند و پژوهشگر و ادیب و عارف دیگر، دلیل محکمی بر این ادعاست.
نجوم از جمله علومی بوده است که از همان آغاز تمدن شهرنشینی ایران یعنی تمدنهای پیش از دو هزار قبل از میلاد منجمله عیلام و سایر تمدنهای اطراف آن نضج یافته است.
در این مدت طولانی تا این زمان همواره ایرانیان بنابر دلایلی مختلفی که در ادامه خواهد آمد توجه ویژه ای به علم نجوم داشته اند. که رصدخانه مراغه در واقع نمونه مهم آن است.
برای پی بردن به اهمیت مرکز علمی رصدخانه مراغه همین بس که بدانیم پایه گذاری رصدخانه مراغه به گونه یک بنیاد عظیم پژوهشی و آموزشی از قرن هفتم هجری و نقش مهم آن در گرد آوردن گروهی بزرگ از دانشمندان و دانش پژوهان و دانشجویان از یک سوو تمرکز دادن کتابها و مدارک و اسناد علمی معتبر در آن و فراهم ساختن موجبات پژوهش در جوی آرام و بهره مند از تمامی امکانات لازم و بالاخره عرضه ساختن بررسیها و کشفیات این بنیاد علمی در جهان آن روز موجبات آن فر اهم ساخت تا شهرت این مرکز علمی به بیشتر سرزمینها بپیچد و توجه بسیاری از سرزمین ها را به خود جلب نماید تا جائیکه بیشتر حکمرانان و محققان آرزو می کردند تا بتوانند نظیر چنین چیزی مرکزی را در سرزمین خویش بر پا سازند.
با عنایت به ضرورت معرفی این گذشته پر بار به نسل جوان امروزی تشویق و ترغیب آنان به ادامه راه گذشتگان، ونیز ایجاد مرکزی برای و رصد اجرام آسمانی، تحقیق و پژوهش، برگزاری همایش ها و کنفرانسهای علمی و پژوهشی و ایجاد یک مرکز مطالعات نجوم در شهر ترانزیتی چون ابهر که در مسیر اتصال سه قطب علمی غرب و شرق و جنوب کشور است ضروری می نماید.
در طراحی این مجموعه باید تاسیسات جنبی را طراحی کرد که می تواند گذشته تاریخی پرشکوه علم نجوم ایران را به بازدید کنند گان در سطح های مختلف و با دانستنی های متفاوت اطلاعات ارز نده ای را انتقال داد. با ایجاد این واحد ها برداشتی متفاوت برای همه بازدید کنند گان در زمینه های علوم ستاره شناسی کهن ایران و سیر چگونگی آن بدست خواهد آمد – محققان و پژوهشگران نیز خواهند توانست با استفاده از امکانات فراهم آمده در این مجنمع علمی به کار پژوهشهای ارزنده ای در زمینه علم ستاره شناسی و رشد تکاملی آن بپردازند و بسیاری از نکات تاریک و ناشناخته را روشن کنند همچنین با ایجاد یک تالار کوچک کنفرانس و امکان برگزاری سمینارهای علمی و تبادل نظر در زمینه ستاره شناسی و تاریخ علم نجوم در ایران فراهم خواهد آمد.
با ایجاد یک پلانتاریم نیز موجبات آن فراهم خواهد گشت تا بازدید کنند گان از مجموعه بتوانند با مشاهده آن شناختی مطلوب از آسمان بدست آورند.
باشد که این خود موجب آن گردد تا شوق تحقیق در کارهای شتاره شناسی که پس از دورانهای شکوفایی گذشته. امروز از جانها بیرون رفته است دوباره در میان جوانان این مرز و بوم زنده شود.
از طرفی ایجاد و چنین مجموعه ای می تواند در جلب توریست نیز موثر بود. و ضمن رونق بخشیدن به اقتصاد شهر با توجه به بناهای تاریخی شهر موجب رونق صنعت جهانگردی شود.
جدا از مناطق فوق باید به این نکته توجه داشت که اصولا تحقیق درباره علوم زیر بنایی چون نجوم جز و شاخص های توسعه کشورها به حساب می آید بنابراین پرداختن به مسائلی همچون علم نجوم می تواند روح تحقیق و توسعه را در ملت ها پرورش دهد.
فهرست مطالب
| مقدمه | 1 |
| اهمیت موضوع و دلایل انتخاب آن | 1 |
| فصل اول: | 4 |
| مطالعات پایه | 4 |
| 1 . 1 ) مطالعات جغرافیایی، اقلیمی، اجتماعی و فرهنگی و .... | 5 |
| 1 . 2 ) مطالعات پیرامون نجوم | 17 |
| 1 . 2 . 1 ) مفاهیم پایه و اطلاعاتی از دانش ستاره شناسی | 17 |
| جهان، ستارگان، منظومه شمسی، خورشید، سیارات، سیارکها، اقمار، ستارگان دنباله دار، شهاب سنگها، سیاره زمین، اثرات معلول، چرخش زمین، حرکت انتقالی به دور خورشید، ساکن نبودن زمین. | 17 |
| چشم غیر مسطح می بیند؟ | 23 |
| 1 . 2 . 2 ) پیشینه پژوهشهای دانش ستاره شناسی در سرزمین ایران | 24 |
| الف ) پیش از اسلام؛ | 25 |
| دنیای اساطیر ایرانی و علم نجوم؛ | 25 |
| - روحانیت و علم نجوم | 26 |
| فصل دوم : | 27 |
| مطالعات کالبدی و برنامه ریزی طرح | 27 |
| مکانیابی رصدخانه | 28 |
| 2 . 1 ) لزوم پژوهش برای مکانیابی و رصد خانه به همراه معرفی چند نمونه رصدخانه خارجی | 28 |
| 2 . 2 ) پارامترهای مهم در مکانیابی رصدخانه | 33 |
| 2 . 3 ) جدول استانداری های مکان یابی رصدخانه | 37 |
| 2 . 4 ) مکان یابی رصدخانه ملی ایران | 39 |
| 2 . 5 ) پلانتاریم | 41 |
| فصل سوم : | 52 |
| طراحی | 52 |
| 3 . 1 ) شرح فضاها را استانداردها | 53 |
| 3 . 2 ) برنامه فیزیکی | 65 |
| 3 . 3 ) تجزیه و تحلیل سایت و مکان یابی | 71 |
| 3 . 3 . 1 ) انتخاب بستر فیزیکی طرح | 72 |
| 3 . 3 . 2 ) دستریسها | 72 |
| 3 . 3 . 3 ) مکان یابی | 73 |
| 3 . 3 . 4 ) سد کینه ورس | 74 |
| 3 . 4 ) دیدگاهها و رویکرد های نظری طراحی: | 78 |
| 3 . 5 ) سازه مجموعه | 82 |
| 3 . 6 ) نیازهای فنی طرح | 83 |
| 3 . 7 ) تعیین جهت استقرار ساختمان | 83 |
| 3 . 8 ) ساختار طرح پلانتاریم مجموعه | 84 |
| ضمائم: | 86 |
| نقشه ها و مدارک طراحی | 86 |
| منابع و مآخذ | 87 |