بررسی ایمونولوژی و ورزش

بررسی ایمونولوژی و ورزش

تاثیر زمان تمرین ( صبح و عصر ) بر تغییرات برخی ایمونوگلوبولینهای سرم و پاسخ هورمونهای کورتیزول و تستوسترون دانشجویان مرد ورزشکار

1. 1. محمد جواد پور وقار، دانشگاه کاشان
2. 2. دکتر عباسعلی گائینی ، دانشیار دانشگاه تهران
3. 3. دکتر زریچهر وکیلی ، استادیار دانشگاه علوم پزشکی کاشان
4. 4. دکتر علی اصغر رواسی ، استادیار دانشگاه تهران
5. 5. دکتر محمد رضا کردی ، استادیار دانشگاه تهران
6. 6. داریوش شیخ الاسلام وطنی ، دانشجوی دوره دکتری فیزیولوژی ورزشی و عضو هیات علمی دانشگاه کردستان

چکیده :

هدف این مقاله بررسی تاثیر یک برنامه دوی تداومی فزاینده و نیز زمان تمرین صبح هنگام و عصر هنگام بر تغییرات ایمونوگلوبولینهای سرم شامل IgM,IgG و IgA و پاسخ هورمونهای تستوسترون و کورتیزول بوده است. بدین منظور 28 دانشجوی پسر به صورت هدفمند انتخاب و به شکل تصادفی در دو گـــــــروه قرار گرفتند: گــــــروه تمرینی صبح ) 14 = n ، وزن = 8/9 ± 2/68 کیلوگـــرم ، سن = 16/1± 5/19 سال و زمان تمرین = 30 : 7 دقیقه ) و گروه تمرینی عصر ( 14 = n ، وزن = 4/8 ± 8/63 کیلوگرم ، سن = 24/1±. 8/19 سال و زمان تمرین ± 30 : 16 دقیقه ) . آزمودنیها به مدت 2 ماه ( 16 جلسه ) تحت یک برنامه دوی تداومی فزاینده با شدت ضربان قلب معین قرار گرفتند . برای اندازه گیری ایمونوگلوبولینهای سرم و هورمونهای کورتیزول و تستوسترون ، نمونه خونی آزمودنیها 24 ساعت قبل از اولین جلسه تمرینی و 24 ساعت پس از آخرین جلسه تمرین در وضعیت استراحتی جمع آوری شد. بلافاصله پس از هر مرحله خونگیری ( در پیش آزمون و پس آزمون ) ، آزمون 12 دقیقه دویدن – راه رفتن برای تعیین حداکثر اکسیژن مصرفی ، استفاده شد. نتایج تحقیق با استفاده از آنالیز واریانس نشان داد : مقادیر IgG, IgM , IgA ، سرم دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معنی داری نداشته است. همچنین تفاوتی بین میزان ترشح هورمون تستوسترون در پیش آزمون و پس آزمون دو گروه مشاهده نشد ، در حالی که غلظت هورمون کورتیزول دو گروه در پیش آزمون ( 006/0=P ) و پس آزمون ( 0001/0= P ) تفاوت معنی داری داشتند . همچنین ، بین پیش آزمون گروه تمرینی صبح و پس آزمون گروه تمرینی عصر نیز تفاوت معنی داری وجود داشت ( 0001/0 =P ) . نتایج این تحقیق تاثیر پذیری هورمون کورتیزول را از زمان تمرین نشان می دهد که ناشی از چرخه شبانه روزی آن است.

کلید واژه ها : ریتم شبانه روزی ، ایمونوگلوبولین ، تستوسترون ، کورتیزول ، دوی هوازی تداومی .

مقدمه :

توجه به عامل مهم درونی موسوم به ساعت زیستی[1] و تاثیر آن بر وضعیت فیزیولوژیک و در نتیجه بر عملکرد بدنی به ویژه در اوقات مختلف شبانه روز ضروری است. یافته های اخیر علم زیست شناسی زمانی[2] ( شناخت تأثیرات زمان بر متغیرهای فیزیولوژیک ) نشان می دهد بدن انسان در طول شبانه روز متحمل تغییرات زیادی می شود و در هر ساعت توانایی خاصی دارد ( 14 ). ریلی[3] و همکارانش ( 2000 ) نشان دادند که زمان عکس العمل ساده ، قدرت عضلانی ، توان بی هوازی و میزان انعطاف پذیری ، عصر هنگام ( در مقایسه با صبح هنگام ) برتری معنی داری دارد ، که احتمالا ناشی از بیشتر بودن دمای بدن و ترشحات هورمونی در بعد از ظهر است. تحقیق حاضر با هدف مطالعه تغییرات ایمونوگلوبولینها و نیز پاسخ هورمونهای تستوسترون و کورتیزول در ساعـــات مختلف روز و تحت یک فعالیت ورزشی تداومی ( هوازی ) انجام گرفت . ایمونوگلوبولینها از اجزای دستگاه ایمنی هستند که از لنفوسیتهای B تولید شده و در سرم خون و مایعات بافتی پستانداران یافت می شوند ( 1 ). استرس از عوامل محرک دستگاه ایمنی است و فعالیت بدنی می تواند به عنوان یک عامل فشار آفرین به تغییراتی در این دستگاه منجر شود. از سوی دیگر ، ترشح هورمون کورتیزول نیز در شرایط استراس زا ( تأثیرات محیطی ، فشار هیجانی ، فعالیت ورزشی ، آسیب ، عفونت و ... ) افزایش می یابد ، لذا هورمون سازگاری یا فشاری می گویند ( 2 ) . میزان ترشح عامل آزاد کننده کورتیکو تروپین ( CRH ) و کورتیزول در اوایل صبح زیاد و در اواخر عصر یا غروب کم می شود. این امر ناشی از تغییرات دوره ای 24 ساعته در پیامهای صادره از هیپوتالاموس است که موجب تغییر ترشح کورتیزول می شود ( 4 ). در طرف مقابل ، هورمون تستوسترون به عنوان خنثی کننده اثر متقابل کورتیزول هنگام فعالیت بدنی شناخته شده است. تستوسترون در ابتدای تمرینهای ورزشی طولانی مدت افزایش و با ادامه یافتن فعالیت کاهش می یابد. این تطابق ایندوکرینی باعث تنظیم فعالیت عضله و تحریک گلیکوژنولیز و تسهیل فرآیند گلوکونئوژنز می شود( 6 ). در بسیاری از مطالعات انجام گرفته تأثیر فعالیتهای بدنی گوناگون بر ترشح هورمونها و ایمونوگلوبولینها بررسی شده است ( 7 ، 12 ، 3 ، 4 ، 18 ). گلنترو[4] ( 2002 ) ، در مطالعه ای نشان داد فعالیت ورزشی شدید میزان ایمونوگلوبولینها را کاهش داده و بدن را در معرض آسیب به ویژه آسیب مجاری تنفسی فوقانی قرار می دهد در حالی که فعالیت بدنی با شدت متوسط باعث افزایش میزان IgA شده و خطر ابتلا به عفونت را کاهش می دهد ( 9 ). در پژوهش دیگری که توسط نایمن[5] و همکارانش ( 2005 ) انجام شد ، تأثیر 30 دقیقه پیاده روی بر غلظت کورتیزول و IgA بزاقی مطالعه شد ( 11 ). نتیجه تحقیق نشان داد علیرغم افزایش 11 درصدی اکسیژن مصرفی ، تغییر معنی داری در مقادیر IgA و کورتیزول مشاهده نشده است. در ارتباط با تأثیر زمان فعالیت ورزشی در طول شبانه روز بر متغیرهای فیزیولوژیکی مانند ترشح هورمونها و مقدار ایمونوگلوبولینها ، تحقیقات کم و عمدتا پراکنده ای انجام شده است ، که بعضا نتایج آنها ضد و نقیض است. بـــــــرای مثال ، دشنز[6] ( 1998 ) تأثیر فعالیت بدنی و ریتم شبانه روزی را بر پاسخ های فیزیولوژیکی در 10 مرد سالم مورد مطالعه قـــرار داد ( 6 ). هر چند نتایج تحقیق وی نمایانگر تأثیرات فعالیت ورزشی بر تحریک هورمونهای استروئیدی بود ، ولی با تغییر ساعت تمرین ، تغییرات معنی داری در مقادیر هورمونهای تستوسترون و کورتیزول مشاهده نکرد ( هر چند که مقادیر هورمونهای تستوسترون و کورتیزول در ساعت 8 صبح نسبت به ساعت 20 در بالاترین سطح ممکن قرار داشتند ).

این در حالی است که برد[7] ( 2004) ، تأثیر فعالیت ورزشی تمرینهای با وزنه با 75 درصد یک تکرار پیشینه را در دو زمان متفاوت ( 6 صبح و 8 شب ) مطالعه و به این نتیجه رسید که انجام فعالیت ورزشی در عصر هنگام در مقایسه با صبح هنگام باعث کاهش معنی دار غلظت کورتیزول و افزایش نسبت تستوسترون به کورتیزول شده است (15). در پژوهش دیگری ، دیمیتریو[8] و همکارانش ( 2002 ) تأثیر زمان فعالیت در روز را بر تغییرات کورتیزول و IgA در 14 شناگر مرد بررسی کردند. فعالیت ورزشی آنها شامل 400 × 5 متر شنای کرال سینه با 85 درصد بهترین رکورد هر شناگر بود. آزمودنیها در روز اول آزمایش ، ساعت 6 صبح و در روزهای بعد ساعت 18 ، همان فعالیت را انجام دادند. نتیجه تحقیق نشان داد که میزان ترشح کورتیزول در ساعتهای مختلف روز متفاوت است ولی زمانهای مختلف تمرینی در طول روز بر مقادیر IgA تأثیری نداشته است (7). در طرف مقابل ، تزای[9] ( 2004 ) در مطالعه ای تأثیر تمرین بر میزان ترشح IgA را در ساعتهای مختلف روز متفاوت دانست ( 18 ). وی تأثیر 2 ساعت فعالیت رکاب زنی با شدت 60 درصد Vo2 max را که در ساعتهای 9 صبح و 2 بعد از ظهر انجام شده بود ، مطالعه و به این نتیجه رسید که تغییرات شبانه روزی در غلظت IgA وجود دارد ، به طوری که افزایش غلظت IgA ناشی از تمرین ، در صبح هنگام زیاد و در عصر هنگام کم شده بود. وی همچنین خاطر نشان کرد تمرین ( در هر ساعتی از وز ) باعث کاهش بزاق و افزایش غلظت IgA بزاقی می شود. در هر صورت ، سه ساعت استراحت پس از تمرین زمان مناسبی برای تغییر مجدد این شرایط و برگشت به حالت اولیه است . با وجود این ، هنوز معلوم نیست زمان روز دقیقا چه تأثیری بر غلظت کورتیزول و تستوسترون خواهد داشت و آیا تغییرات احتمالی آنها بر شاخصهای ایمنی هومورال یعنی Ig ها تأثیر دارد یا خیر .

بنابر این ، تحقیق حاضر با این هدف انجام شده تا تأثیر 16 جلسه دوی تداومی فزاینده در دو زمان متفاوت ( صبح و عصر ) بر متغیرهایی مانند مقادیر سرمی ایمونوگلوبولینهای IgM IgGوIgA و نیز ترشح هورمونهای کورتیزول و تستوسترون به صورت یک جا مطالعه کند تا به سهم خود به رفع تناقضات و ابهامات موجود بپردازد.

روش شناسی

در این تحقیق که از نوع نیمه تجربی است ، تأثیر 16 جلسه دوی تداومی فزاینده صبح هنگام و عصر هنگام ، بر میزان پاسخ هورمونهای تستوسترون و کورتیزول ، Vo2 max ، و نیز مقادیر ایمونوگلوبولینهای سرمیIgA,IgM و IgG مطالعه شده است. جامعه آماری این تحقیق را دانشجویان پسر دانشگاه کاشان تشکیل می دهند که از این بین 28 نفر به صورت هدفمند انتخاب و در دو گروه تمرینی صبح ( 14 = n ، سن = 1/16 ± 5/19 سال ، وزن = 8/9 ± 2/68 کیلوگرم و زمان تمرین = 30 : 7 دقیقه ) و عصر ( 14 = n سن =24/1±8/19 سال ، وزن = 4/8 ± 8/63 کیلوگرم و زمان تمرین = 30 : 16 دقیقه ) به صورت تصادفی قرا گرفتند.

روش اجرا : به منظور ارزیابی مقادیر استراحتی تستوسترون و کورتیزول سرم و نیز پاسخ آنتی بادیهای IgA,IgM و IgG ، مرحله اول نمونه گیری خون 24 ساعت قبل از شروع طرح ، برای آزمودنیهای هر دو گروه به صورت جداگانه اجرا شد. به این ترتیب که از آزمودنیهای گروه تمرینی صبح ، در ساعت 8 صبح به میزان 10 میلی لیتر خونگیری شد و بلافاصله پس از آن آزمون 12 دقیقه دویدن – راه رفتن برای تعیین Vo2max ، این گروه اجرا شد . در ساعت 17 همان روز برنامه فوق در مورد گروه تمرین عصر به اجرا در آمد . از معادله زیر برای محاسبه Vo2max آزمودنیها استفاده شد ( 15 ) :

D مسافت طی شده به متر است .

پس از 24 ساعت استراحت ، برنامه های اصلی تمرین برای گروه های صبح ( ساعت تمرین 30 : 7 ، روزهای یکشنبه و سه شنبه هر هفته ، معادل 16 جلسه ) و عصر ( ساعت تمرین 30 : 16 ، روزهای یکشنبه و سه شنبه هر هفته ، معادل 16 جلسه ) به اجرا در آمد. 15 دقیقه گرم کردن قبل از شروع هر جلسه تمرین انجام شد. بالاخره ، 24 ساعت پس از آخرین جلسه تمرین هر کدام از گروهها ( به صورت جداگانه ) دومین مرحله خونگیری برای اندازه گیری مجدد متغیرهای مورد نظر و نیز آزمون 12 دقیقه دویدن اجرا شد. پروتکل تمرین دو گروه تمرینی در جدول شماره 1 نشان داده شده است.

جدول 1 . پروتکل تمرین آزمودنیهای دو گروه.

جلسات تمرین	مسافت طی شده در هر جلسه ( متر )	شدت تمرین ( درصد حداکثر ضربان قلب )	تعداد تواتر قلبی ( دقیقه)
جلسات اول تا چهارم	2000	75 – 70	150 – 140
جلسات پنجم تا هشتم	2400	80 – 75	160 – 150
جلسات نهم تا دوازدهم	2800	85 – 80	170 – 160
جلسات سیزدهم تا شانزدهم	3200	90 – 85	180 - 170

- برای تعیین حداکثر ضربان قلب آزمودنیها از فرمول ( سال ) سن – 220 استفاده شد.

- برای کنترل شدت تمرین از ساعت پولار ( ساخت کشور آلمان ) استفاده شد.

همچنین ، برای سنجش سایر متغیرهای وابسته از روشهای زیر استفاده شد :

1. برای سنجش تستوسترون سرم از شیوه رادیوایمونواسی[10] و کیت مربوطه استفاده شد .
2. برای سنجش کورتیزول سرم از شیوه رادیوایمونواسی و کیت Im 1841 Cortisol استفاده شد.
3. برای سنجش ایمونوگلوبولینهای IgG,IgA,IgM از روش ایمونو توربیدی[11] متری و کیت های شرکت پارس آزمون استفاده شد.

1-1. مقدمه

توجه به ایمونولوژی و ورزش در اثر علاقه و نیاز جامعه به ارتقاء سلامتی به وجود آمده است . در حال حاضر پذیرفته شده است که عدم فعالیت بدنی عامل خطر زای مهمی برای ابتلاء به بیماریها است. ظاهرا تمرینهای ورزشی متوسط و منظم ، یک راهکار اساسی برای جلوگیری از برخی بیماریها است. سیستم ایمنی به طور نزدیکی در بعضی از بیماریها درگیر می شود، لذا علاقه به مطالعه پاسخهای ایمنی به ورزش به منظور شناخت آثار ورزش به پیشرفت بیماریها به وجود آمده است. سیستمهای عصبی و هورمونی در برخی مولکولهای پیام رسان مثل سایتوکاینها[1] شریک هستند ( 2 ) . محیط اطراف ما ، انواع متنوعی از میکروب های عفونت زا ، ویروس ها ، باکتری ها ، قارچ ها ، پروتوزوآها و انگل های پر سلولی را در بر دارد. این میکروب ها می توانند ایجاد بیماری کنند. و اگر به صورت غیر کنترل شده تکثیر یابند، گاه قادر خواهند بود میزبان خود را از بین ببرند . اکثر عفونت ها در افراد طبیعی دوره کوتاهی دارند و آسیب دائمی مختصری باقی می گذارند . این وضعیت مرهون سیستم ایمنی است که با عوامل عفونی مبارزه می کند ( 2 ) . به علت اینکه میکروارگانیسم از راه های مختلف وارد بدن می شوند، انواع بسیار متنوعی از پاسخ های ایمنی به منظور مبارزه با هر نوع عفونت ضرورت دارد. در گام نخست ، سیستم های دفاعی خارجی بدن به عنوان سد موثری برای اکثر میکروارگانیسم ها محسوب می شوند. تنها تعداد اندکی از عوامل عفونی قادر هستند از پوست سالم نفوذ کنند ( 4 ).

استرس به عنوان عامل تحریک کننده عملکرد ایمنی شناخته شده است. ممکن است ورزش مدل مناسبی برای مطالعه نحوه تطابق با استرس باشد ، زیرا ورزش به آسانی اندازه گیری شده و به میزان زیادی قابل تکرار است ، به علاوه حالتهای تکراری ( مثل تمرین ورزشی ) موجب تطابق های هورمونی و فیزیولوژیکی می شوند ( 2 ) .

عقیده بر این است که سیستم ایمنی[2]به عنوان ابزاری جهت باز شناسی سلولهای خودی از مواد بیگانه و حفظ هموستازی[3] بدن تکامل پیدا کرده است . توانایی های بدن برای بازشناسی عوامل بی شمار مهاجم و مبارزه با آنها فوق العاده پیچیده است. در واقع تمام پاسخهای دفاعی بدن بر علیه مولکولهای بیگانه و نو ظهور ، در سیستم ایمنی به وقوع می پیوندد (2).

اسمیت[4] و همکارانش (3 )، گزارش کرده اند غلظت ایمونوگلوبولینهای موجود در خون ورزشکاران پس از فعالیت ورزشی ، در حد مقادیر استراحتی ثابت می ماند و یا فقط اندکی افزایش می یابند. پس از دویدن مسافت 18 مایل (8/28کیلومتر ) و 13 مایل ( 21 کیلومتر ) ، در مقایسه با مقادیر استراحتی تغییری در ایمونوگلوبولینهای دوندگان مرد استقامتی بلافاصله یا حتی پس از گذشت 24 ساعت از فعالیت ورزشی دیده نشده است. همین نتایج در دوچرخه سواران پس از یک جلسه فعالیت ورزشی دو ساعته گزارش شده است. از طرف دیگر تغییرات حاصل شده ناشی از فعالیت های شدید بدنی ممکن است تا 24 ساعت ادامه داشته باشد و حتی فعالیت ملایم نیز ممکن است باعث تحریک معنی داری در تغییر سیستم ایمنی برای چندین ساعت شود. ورزشکاران را نمی توان به آسانی وادار کرد تا از برنامه تمرینی روزانه خود حتی برای یک روز دست بردارند به همین دلیل حالت استراحت واقعی نیز بدست نمی آید و از مدلهای حیوانی استفاده می کنند ( 87 ) .

اغلب ، اجزاء سیستم ایمنی نشان دهنده تغییرات ریتمیک هستند . گلسون[5] و همکارانش (5)، تغییرات غلظت روزمره در IgA بزاقی را نشان دادند. آنها غلطت IgA بزاقی را در ساعت هشت صبح در بالاترین میزان و بعد از آن در صبح هنگام کاهش یافته و در ساعت 12 ظهر ثابت بدست آوردند. این یافته توسط مطالعات دیمتر[6] و همکارانش (28) تائید شد و مشخص شد که تفاوت معنی داری در غلظت IgA بزاقی ، میزان IgA ترشحی و میزان جریان بزاق در ساعت شش صبح در مقایسه با ساعت 18 وجود دارد.

ایمنی مخاطی اولین خط دفاعی بدن بر علیه آسیب دستگاه تنفسی فوقانی[7] (URTI) می باشد. تغییرات در غلظت ایمونوگلوبولین بزاقی در پاسخ به دوره های تمرینی شدید اتفاق می افتد (34 ) با هدف بررسی تغییرات ایمونوگلوبولین ها در افراد ورزشکار و غیر ورزشکار لی نن فرنسیس[8] و همکارانش (59) تعداد 14 شناگر زبده و 21 فرد فعال و 18 فرد غیر فعال را در یک دوره 30 روزه کنترل نمودند. شناگران هفته ای 20 ساعت تمرین می کردند، افراد فعال 3 الی 10 ساعت در هفته به فعالیت های مختلف ورزشی می پرداختند و افراد غیر فعال 1 الی 3 ساعت فعالیت متوسطی را انجام می دادند از افراد شرکت کننده مجموعا 12 بار نمونه بزاق گرفته شد و IgA ،IgA ،IgM بزاقی اندازه گیری شد. شناگران ورزیده در مقایسه با افراد فعال و غیر فعال دارای غلظت IgA بزاقی بیشتر و تغییر پذیری بیشتر در غلظت IgA نسبت به دو گروه دیگر بودند. تغییر پذیری در IgA شناگران ، دو برابر گروههای فعال و غیر فعال بود. نتیجه نهایی تحقیق نشان داد شناگران ماهر دارای غلظت های بزاقی IgA ،IgM و تغیر پذیر در غلظت IgA و IgG بیشتری نسبت به افراد فعال و غیر فعال هستند. تفاوتها در تغییر پذیری پارامترهای ایمنی مخاطی ممکن است دلالت بر متغیرهایی همچون محیط و تاثیرات آب و هوا ، تغذیه و عادات غذایی ، توالی حرکت ، فشارهای روانی و بیان میزان تفاوت در پاسخ سیستم ایمنی در افراد و یا ورزشکاران به عنوان سازگاری به تمرین اتفاق افتاده باشد (59).

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد اکثر متغیرهای فیزیولوژیکی و روانی دارای تغییرات دوره ای ( 24 ساعته ) هستند ، و بسیاری از پاسخهای فیزیولوژیکی فعالیت های ورزشی ، متاثر از زمان و ساعت روز می باشند . به هر حال تاثیرات زمان روز ( سیکل شبانه روزی ) بر روی پاسخهای هورمونهای درون ریز سیستم ایمنی نسبت به تمرین به روشنی مشخص نشده است. مطالعات بر روی کورتیزول بزاق ( هورمون نقص سیستم ایمنی ) و IgA ( اولین خط دفاعی بدن بر علیه آسیب مجاری تنفسی فوقانی ) در پاسخ به فعالیت ورزشی دارای ابهامات فراوانی است. اکثر ابهامات ناشی از زمان نمونه برداری و شدت فعالیت ورزشی است . تاثیر ریتم شبانه روزی بر روی نقص سیستم ایمنی ممکن است با دخالت عوامل مختلفی باشد . برای مثال فعالیت ورزشی در صبح هنگام ، استعداد و نقص سیستم ایمنی را در مقایسه با تمرین بعد از ظهر افزایش می دهد. شواهد موجود نشان می دهد ترشح کورتیزول در ابتدای صبح به اوج مقدار خود می رسد و بر عکس مقدار ترشح IgA بزاقی به حداقل خود در صبح هنگام می رسد (28 ، 76 ) . غدد آدرنال هورمون های استروئیدی خود را به میزان ثابت در طول شبانه روز ترشح نمی کند. یک سیکل شبانه روزی غیر طبیعی هورمونهای آدرنال می تواند به طور معکوس اعمال بحرانی و حیاتی همانند تولید انرژی و سیستم ایمنی در بدن را مختل نماید ( 28 ، 76 ) افرادی که حالت رخوت و سستی در بدن خود احساس می نمایند و در طول شبانه روز خسته به نظر می رسند دارای ترشح غیر طبیعی دوره شبانه روزی هورمون آدرنال هستند ( 76 ) هنگامی که مقادیر کورتیزول بالا می رود سیستم ایمنی که شامل پاسخ ایمنی غشاء مخاطی سرتاسر بدن می شود سرکوب می شود. چون کورتیزول بالا ، غشاء مخاطی بدن ، که شاملIgA ترشحی می شود را کاهش داده و سرکوب می نماید ( 76 ) .IgA ترشحی ، سیستم ایمنی را علیه باکتریها ، ویروسها ، سموم و ... را محافظت می کند. همچنانکه افزایش کورتیزول باعث عفونت می شود کاهش آن نیز می تواند سیستم ایمنی را به مخاطره اندازد ( 28 ، 76 ، 3 ). هنگام خواب نیز مقدار مشخصی کورتیزول مورد نیاز می باشد افزایش کورتیزول هنگام خواب دوره خواب را مختل می کند ( 76 ) . در صورت وقوع هر نوع استرسی ، نظم ترشح شبانه روزی کورتیزول مختل شده و غلظت آن در پلاسما به حد بسیار زیادی افزایش می یابد. مهمترین اثر کورتیزول مقاومت بدن در مواقع استرس و ایجاد شرایط مناسب برای ادامه حیات است که مکانیزم مشخص آن هنوز شناخته نشده است . ( 3 )، تغییرپذیری قابل ملاحظه ای در پاسخ کورتیزول به ورزش وجود دارد که به عوامل بسیاری از جمله شدت و مدت ورزش ، سطح آمادگی جسمانی فرد ، کیفیت تغذیه ای و حتی ریتم شبانه روزی وابسته است . به رغم چند نتیجه مخالف ، اکثر پژوهشها نشان می دهد که ترشح کورتیزول با شدت ورزش افزایش می یابد. در این ارتباط در سال 1965 پژوهشگرانی به رهبری کورنیل[9] ، کاهشی در غلظت کورتیزول پلاسما در جریان ورزشی با شدت متوسط و کوتاه زمان بدست آوردند. همین نکته در سال 1969 توسط ریموند[10] و همکارانش گزارش گردید . محققان دیگر بنامهای دیویس[11] و فیو[12] در سال 1973 به روشنی نشان دادند که شدت ورزش در تعیین پاسخ کورتیزول حائز اهمیت است. آنها افرادی را در فعالیتهای یک ساعته و با شدت های گوناگون از 40 تا 80% Vo2 max مورد مطالعه و بررسی قرار دادند، این افراد زمانی که با شدت 40% Vo2 max به ورزش پرداختند ، کورتیزول پلاسمای آنها حتی بیشتر از یک بار کاهش یافت ، در حالی که با افزایش شدت ورزش تا 80% Vo2 max پاسخ کورتیزول معکوس شد و غلظت آن در پلاسما افزایش یافت. در پژوهشی دیگر زمانی که شدت ورزش از 60% Vo2 max فراتر می رفت ( و از دید آزمودنیها پنهان نگاه داشته می شد ) ، غلظت کورتیزول اندازه گیری شد. در این آزمودنیها با گذشته شدت ورزش از 60% Vo2 max، غلظت کورتیزول پلاسما افزایش یافت ، در حالیکه در شدتهای زیر 60% Vo2 max ، غلظت کورتیزول کاهش یافت (3،2 ).

سطوح بیشنیه کورتیزول پلاسما بدنبال ورزش دراز مدت ، از جمله در دوندگان ماراتن ، مشاهده شده است. حتی در مقادیر کاری کمتر ( سبک ) ، اگر دوره ورزش به اندازه کافی طولانی باشد ، کورتیزول پلاسما افزایش می یابد. اهمیت مدت ورزش به عنوان یک عامل تاثیر گذار بر پاسخ کورتیزول توسط بونن[13] مطرح گردید. او خاطر نشان ساخت که دفع ادراری کورتیزول بدنبال ورزش با شدت 76% vo2 max ، در مدت 10 دقیقه ، تغییر نمی کند و هنگامی که مدت ورزش تا 30 دقیقه ادامه یابد ، سطح کورتیزول پلاسما نیز در حدود دو برابر افزایش پیدا می کند. ساتن[14] و همکارانش هم بالاترین سطح کورتیزول را متعاقب یک دو ماراتن در 11 مورد گزارش کردند ( 3 ) .

2-4. پیشینه پژوهش تستوسترون و کورتیزول

افزایش غلظت هورمونها را می توان به شماری از سازوکارهای فیزیولوژیکی گوناگون نسبت داد. به نظر می رسد فعالیت ورزشی یا سایر فشارهای جسمانی یا روانی ، محرکهای نیرومندی هستند که الگوهای ترشحی هورمونها را تقویت می کنند. جابجایی حجم مایعات ، تغییر میزان دفع و پر شدن سیاهرگها از خون ، سازوکار دیگری هستند که احتمالا غلظتهای خونی هورمونها را افزایش می دهند. قطع نظر از سازوکار ، تعامل هورمون با گیرنده هایش در بافت هدف ، خود پتانسیل نیرومندی است که به پاسخ مطلوب می انجامد. نشان داده شده است که فعالیت ورزشی ، محرک قوی سیستم درون ریز است . پاسخ هورمونی به یک جلسه فعالیت ورزشی شدید نشان می دهد که هورمونها در فرایند های باز یافت و دگرگونیهایی که بعد از فعالیت ورزشی رخ می دهند ، درگیر می شوند. محرک فعالیت ورزشی ، در الگوی ترشح هورمونها نقش مهمی دارد. متغیرهایی مثل شدت فعالیت ورزشی ، تناوبهای ( فاصله های ) استراحتی ، نوع فعالیت ورزشی و شرایط بازیافت عضله بر پاسخ هورمونی اثر گذارند ( 8 ) . کرامر و همکارانش ( 8 ) گزارش کرده اند وزنه بردارانی که بیشتر از دو سال تجربه تمرین داشته اند ، از پاسخ تستوسترون کاملا بزرگتری به یک جلسه فعالیت ورزشی برخوردار بوده اند تا وزنه بردارانی که کمتر از دو سال سابقه تمرین داشته اند. ضمنا به نظر می رسد الگوهای پاسخ تستوسترون به فعالیت ورزشی به طرح برنامه ورزشی نیز بستگی داشته باشد . نشان داده شده است هر یک از متغیرها به تنهایی ( برای مثال ، تناوبهای استراحتی ، شدت ) ، تأثیر بارزی بر پاسخ تستوسترون به یک جلسه تمرین شدید مقاومتی دارند ( 8 ) .

دی هنین ال[15] و همکارانش ( 25 ) ، در مقاله تحقیقی خود ، گردش مقادیر تستوسترون در فعالیتهای ورزشی را متفاوت دانست . معمولا یک افزایش در آغاز فعالیت بدنی اتفاق می افتد و متعاقب آن چنانچه فعالیت بدنی طولانی مدت و پی در پی باشد ، تستوسترون کاهش می یابد . مردان ورزشکار استقامتی کاهش همیشگی تستوسترون را در حالت استراحت تجربه می کنند. کسانی که بیش از حد تمرین[16] می کنند نسبت تستوسترون به کورتیزول آنان پائین است.

تمرین قدرتی ، مخصوصا در افراد سالم غیر ورزشکار باعث سازگاریهای عملی و ساختاری در سیستم عصبی – عضلانی می شود. فعالیت ورزشی مقاومتی سنگین ، محرک نیرومندی برای افزایش حاد در هورمونهای در حال گردش مردان شناخته شده است ( 44 ) . در تحقیق کرامر و همکارانش ( 55 ) ، وزنه برداران افزایش حادی در پاسخ تستوسترون متعاقب فعالیت ورزشی مقاومتی سنگین نسبت به افراد غیر ورزشکار داشته اند . اما مطالعات قبلی توسط کریگ[17] و براون[18] و همکارانش ( 23 ) ، تغییر معنی داری در پاسخ تستوسترون به دنبال یک دوره طولانی تمرین مقاومتی پیدا نکردند .

طی تحقیقی توسط جوها[19] ، آهترینن[20] و همکارانش ( 44 ) ، سازگاری های هورمونی و عصبی عضلانی به تمرین قدرتی در هشت مرد ورزشکار قدرتی ( SA ) و هشت ورزشکار غیر قدرتی ( NA ) مطالعه شد.طرح تجربی تمرین شامل 21 هفته تمرین قدرتی بود. غلظت های هورمونی پایه تستوسترون سرم تام (TT ) ، تستوسترون آزاد (FT ) و کورتیزول ( C) و نیز حداکثر قدرت در هفته های صفر ، هفت ، 14 و 21 اندازه گیری شد. نتیجه پژوهش افزایش 9/20% در حداکثر قدرت در ورزشکاران غیر قدرتی ، در مقایسه با ورزشکاران قدرتی (SA ) 9/3% بدست آمد. تغییرات معنی داری در غلظت های هورمونی پایه در طول 21 هفته تمرین بدست نیامد. غلظت تستوسترون پایه ( یعنی هفته های صفر، 7 ، 14 و 21 ) و تغییرات نیروی ایزومتریک بعد از 21 هفته تمرین در ورزشکاران قدرتی همبستگی داشت. ( 01/0P< و="" 84="" r=")" همبستگی="" بدست="" آمده="" میان="" تستوسترون="" و="" تغییرات="" ایزومتریک="" قدرت="" مشخص="" کرد="" که="" تمرین="" و="" غلظت="" تستوسترون="" پایه="" ،="" تغییرات="" بدست="" آمده="" در="" پاسخ="" های="" تستوسترون="" را="" توجه="" نمی="" کند="" و="" ممکن="" است="" عامل="" اساسی="" برای="" توسعه="" قدرت="" و="" هایپرتروفی="" عضلانی="">

تی مو پولی نن[21] و آنتی مرو[22] و همکارانش ( 84 ) ، طی تحقیق بر روی هفت نفر ورزشکار جوان ( 1±15 سال ) و هفت نفر ورزشکار بزرگسال ( 6 + 25 سال ) بر روی پاسخ غلظت های نورآدرنالین پلاسما ( NA ) و آدرنالین پلاسما (A) و نیز تستوسترون سرم (T ) انجام دادند . نوع فعالیت ورزشی شامل چهار حرکت اسکات مختلف که بین آن استراحت داده می شد. پس از پایان مــرحله سوم غلظت نورآدرنالین سرم به طور معنی داری در گـروه جوانان کمتر از گروه بـــزرگسالان بود ( 7/8 ± 7/15 در مقابل 2/13± 7/32 ، 05/0 P< ،nmol.="" )="" در="" حالی="" که="" غلظت="" آدرنالین="" در="" هر="" دو="" گروه="" مشابه="" بود.="" در="" سه="" مرحله="" بعدی="" فعالیت="" ورزشی="" ،="" تفاوتی="" در="" غلظت="" کاتکولامینها="" مشاهده="" نشد.="" غلظت="" تستوسترون="" سرم="" بعد="" از="" تمرین="" در="" ورزشکاران="" جوان="" در="" تمام="" چهار="" مرحله="" فعالیت="" ورزشی="" به="" طور="" معنی="" داری="" پائین="" تر="" بود.="" همبستگی="" معنی="" داری="" بین="" پاسخهای="" سرم="" کاتکولامینها="" و="" تستوسرون="" سرم="" در="" تمام="" مراحل="" مشاهده="" نشد.="" نتایج="" این="" تحقیق="" پیشنهاد="" می="" کند="" ،="" فعالیت="" عصبی="" سمپاتیک="" در="" آزمودنی="" های="" جوان="" در="" مقایسه="" با="" آزمودنی="" های="" بزرگسال="" پاسخ="" به="" فعالیت="" ورزشی="" مقاومتی="" را="" کاهش="" داده="" است="" .="" همچنین="" کاتکولامینها="" در="" این="" نوع="" فعالیت="" ورزشی="" مقاومتی="" در="" افزایش="" ترشح="">

کمی داشته اند.

خرید فایل

دانلود مقاله ایمونولوژی و ورزش

دانلود مقاله ایمونولوژی و ورزش

خرید و دانلود مقاله ایمونولوژی و ورزشتعداد صفحات:127نوع فایل :WORD چکیده مقاله ایمونولوژی و ورزش:هدف این مقاله بررسی تاثیر یک برنامه دوی تداومی فزاینده و نیز زمان تمرین صبح هنگام و عصر هنگام بر تغییرات ایمونوگلوبولینهای سرم شامل IgM,IgG و IgA و پاسخ هورمونهای تستوسترون و کورتیزول ...

دریافت فایل

دانلود کتاب اطلس رنگی ایمونولوژی - Color Atlas of Immunology

دانلود کتاب اطلس رنگی ایمونولوژی - Color Atlas of Immunology

ایمنی شناسی از مهمترین ارکان رشته زیست شناسی است که با واحد های میکروب شناسی،ژنتیک،هماتولوژی و... ارتباط نزدیکی دارد. برای درک بهتر این مطالب مطالعه این کتاب را توصیه می کنم. عنوان کتاب : اطلس رنگی ایمونولوژی (Color Atlas of Immunology) مولف : Gerd-Rudiger Burmester , Antoinio Pezzutto تعداد صفحه : 337 ...

دریافت فایل

جزوه ایمونولوژی

» :: جزوه ایمونولوژی
جزوه مقدماتی برای ارشد ایمونولوژی
با نکاتی کاربردی برای فهم راحت تر منابعی مانند ابوالعباس
خرید و دانلود محصول

1394/07/17

---

جزوه ایمنی شنناسی , ایمونولوژی , منابع ارشد ایمونولوژی , جزوه پزشکی

---

لینک محصول

http://kavoshgar.zepo.ir/post/12681

دریافت دمو