ولایت فقیه از دیدگاه شیعه و سنی

ولایت یکی از ارکان مهم دو مذهب تشیع و تسنن می باشد و از دیدگاه‌های گوناگون قابل بررسی است. در این پایان‌نامه، مقایسه ای اجمالی صورت گرفته و آرای شیعه و اهل سنت در مورد ولایت بیان گردیده و سعی شده بدون ترجیح نظر یک مذهب بر مذهب دیگر، فقط آرای موافق و مخالف مطرح شود؛ و نیز انواع ولایت در قرآن و مفاهیم و مصادیق آن با عنایت به آیات شریفه‌ای که در ارتباط با ولایت، مورد بحث می باشند مدنظر بوده است.

از جمله نتایج به دست آمده از این تحقیق می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. توجه و حساسیت فوق العادة پیروان مذهب امامیه نسبت به امر ولایت و پافشاری در اثبات حقانیت اعتقاد خویش.

2. استدلال و نظم فکری اسماعیلیه برای اثبات ادعایشان در مورد جانشینی امام جعفر صادق (ع) و سلسلة امامان مستور.

3. عقیدة شیخیه در مورد رکن رابع و وجه اختلافی که در مورد اعتقاد به وجود امام عصر (عج) با امامیه دارند.

4. اصالت مهدویت در میان پیروان مذهب امامیه و اهل سنت و وجه اختلاف بین این دو مذهب دربارة غیبت امام عصر (عج).

5. وجه اشتراک همة عرفای سنی و شیعه دربارة ولایت علی (ع) و صلح کلی که در امر خاتم‌الاولیا دارند.

6. آشنایی مختصر با نظرات محیی‌الدین ابن عربی دربارة ولی، ولایت و ختم الاولیا.

فهرست مطالب

چکیده

مقدمه

فصل اول: ولایت در قرآن

مقدمه

1-1 ولایت خدا بر مخلوقات

1-1-1 معنای لغوی ولایت

1-1-2 معنای لغوی ولی

1-1-3 معنای اصطلاحی ولایت

1-1-4 معنای اصطلاحی ولیّ

1-1-5 واژه ولایت در قرآن

1-1-7 ولایت تکوینی خداوند

1-1-8 ولایت تشریعی خداوند

1-1-9 تفاوت ولایت تکوینی و تشریعی خداوند

1-1-10 ولایت عام

1-1-11 ولایت خاص

1-1-12 ولایت خاصه با واسطه و بی‌واسطه

1-1-13 ولایت اخصّ

1-2 ولایت مخلوق نسبت به هم

1-2-1 ولایت بشری یا ولایت انسان‌ها نسبت به یکدیگر

1-2-2 ولایت خاص رسول اکرم (ص) و مؤمنینی که در حال رکوع در راه خدا انفاق می کنند.

1-2-3 ولایت مؤمنین بر مؤمنین

1-2-4 ولایت اصناف خاص فقهی

1-2-5 ولایت کافران بر مؤمنین

1-2-6 ولایت ملائکه بر انسان‌ها

1-2-7 ولایت شیاطین نسبت به انسان

1-2-8 نمودار بحث ولایت در رسالة حاضر

فصل دوم: ولایت و رابطة آن با امامت

مقدمه

2-1 امامت

2-1-1 امام در لغت

2-1-2 معانی امام در قرآن

2-1-3 امامت نزد امامیه

2-1-4 رابطة ولیّ، نبیّ و رسول

2-1-5 فرق بین رسول و نبی و امام

2-1-6 مقام ولایت قابل وصول برای همگان است

2-1-7 امامت و تشیع

2-1-7-1 اهمیت امامت

2-1-8 تحکیم ولایت

2-2 وصایت و غدیر خم

2-2-1 عقیدة وصایت و جانشینی حضرت علی (ع)

2-2-2 حدیث یوم الدّار

2-2-3 حدیث منزلت

2-2-4 حدیث غدیر

2-2-5 حدیث ثقلین

2-2-6 حدیث لوح

2-2-7 ولایت تشریعی و تکوینی در نبوت و امامت

2-2-8 انواع ولایت تشریعی

2-2-8-1 تفویض تشریع احکام

2-2-8-2 زعامت سیاسی و اجتماعی

2-2-8-3 ولایت در اموال عمومی

2-2-8-4 مرجعیت در معارف و احکام اسلام

2-2-9 ولایت تکوینی

2-2-10 علی (ع) و مسئلة وصایت از دید عرفانی اهل سنّت

2-2-11 واقعة غدیر خم

2-2-12 غدیریه‌ها

2-3 ولایت فقیه

2-3-1 ولایت فقیه از نظر شیعه

2-3-2 سخنی از مرحوم آیت الله بروجردی (ره)

2-3-3 نظر امام خمینی (ره) دربارة ولایت فقیه

2-3-4 ولایت اعتباری

2-3-5 ولایت تکوینی امام معصوم از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره)

2-3-6 نظر شیخ مفید (ره)

2-3-7 نظر شیخ مفید (ره) دربارة اقامة حدود

2-3-8 نظر محقق کرکی (ره)

2-3-9 دیدگاه قرآن و حدیث دربارة حکومت فقیه

2-3-9-1 حدیثی از اهل سنّت دربارة خلافت

فصل سوم: آیات ولایت در تفاسیر شیعه و سنّی

مقدمه

3-1 آیة کمال دین و اتمام نعمت

3-1-1 زمان و سبب نزول آیه

3-2-1 آیة ولایت

3-1-3 زمان و سبب نزول آیه

3-1-4 آیة تبلیغ

3-1-5 زمان و سبب نزول آیه

3-1-6 اشعار صفی علیشاه در شأن آیات مذکور

3-2 ولایت در نهج‌البلاغه

خرید فایل

اثبات ولایت و امامت از کلمه مولی در حدیث غدیر

غدیر در فرهنگ اسلام

از روز رحلت پیامبر تا پایانقرن اول هجری ، ثبت و تدوین احادیث و تاریخ اسلام از طرف غاصبین خلافت ممنوع اعلامشده و مجازاتهای سختی برای اقدام‏کنندگان به این امر مقرر شد. علتاصلی این نقشه جلوگیری از ثبت مطالبی چون واقعه‏ ی غدیر بود که با اساس حکومت غاصبین منافات داشت.

اکنون باید دید غدیر چگونه خود را به نسلهای آینده ‏ی مسلمین رسانده است. آنانکه که با گذشت هفتاد روز غدیر را به فراموشی سپردندو صاحب غدیر را خانه‏ نشین کردند چگونه باور می‏کنندکه امروز نام غدیر در سراسر جهان شناخته شده و اینک جشن چهاردهمین قرن خود را پشتسر گذاشته باشد؟

با آنکه هر یک از صد و بیست هزار مخاطب پیامبر صلی اللَّه علیه و آله که در غدیرخم حضور داشتند باید در راه ثبت و ضبط آن واقعه‏ی بزرگ اقدامی می‏کردند و نکردند، وبا آنکه پیامبر صلی اللَّه علیه و آله سفارش اکید کرده بود که پیام غدیر را بهنسلهای آینده برسانید

رسوخ غدیر در جهات مختلف دین در حدی است که در موضوعات متعددی مورد بحث قرارگرفته است. در کتب حدیثی بعنوان سند و متن آن، در کتب تاریخی بعنوان مهمترینواقعه‏ی اسلام، در کتب کلامی بعنوان مؤثرترین بحث اعتقادی که همان ولایت و خلافتاست، در کتب تفسیر بعنوان تفسیر آیاتی که به خلافت برمی‏گردد، در کتب لغت بعنوانمعنای کلمه‏ی «مولی» و در کتب ادب و شعر بعنوان قطعه‏ ی زیبای تاریخ اسلام که درقالب نظم و نثر ارائه شده.

فهرست مطالب

تاریخچه بحث.. 4

فصل اول

تحقیق معنای لغوی« ولی‏ ».. 8

بیان أبوالفتوح رازی درمعانی مولی‏.. 12

معانی کلمه‏ی مولی بربیست و هفت معنی بالغ می‏شود.. 13

منظور و مقصود از کلمه‏یمولی در حدیث غدیر در کلام علامه امینی13

کسانی که مولی را به معنی اولی و شایسته برای تصرف در امور آورده اند 16

فصل دوم

اعترافهایی علمای اهل سنت به قبول معنای امامت و ولایت از حدیث غدیر 23

1) ابراهیم بن سیار .. 23

2)ابن زولاق، حسن بن ابراهیم، ابو محمد مصری.. 23

3)امام ابوالحسن واحدی.. 24

4)حجه الاسلام ابو حامد غزالی.. 24

کتاب غزالی «سرالعالمین» است.. 26

5)شمس الدین، سبط ابن جوزی حنفی.. 26

شخصیت سبط ابن الجوزی نزد علمای اهل سنّت.. 28

6)کلام ابن حجرالمکی.. 29

7)شیخ أبو علی أحمد بن محمد بن الحسن المرزوقی.. 29

8)الطریحی در کتاب : مجمع البحرین.. 29

9)ابو اسحق ثعلبی در تفسیر خود.. 30

10) حافظ، ابو الفرج، یحیی بن سعید ثقفی.. 30

11) کمال الدین ابن طلحه شافعی.. 31

شخصیت محمد بن طلحه شافعی نزد علمای اهل سنّت.. 32

12) صدر الحفاظ، فقید الحرمین، ابو عبد الله گنجی، شافعی.. 32

شخصیت کنجی شافعی نزد علمای اهل سنّت.. 33

13) سعید الدین فرغانی.. 33

شخصیت سعید الدین فرغانی نزد علمای اهل سنّت.. 34

14) علاء الدین ابو المکارم سمنانی، بیاضی.. 34

15) طیبی، حسن بن محمد.. 35

16) شهاب الدین بن شمس الدین دولت آبادی.. 35

عین عبارت شهاب الدین دولت آبادی:.. 36

17) ابو شکور محمد بن عبد السعید بن محمد کشی، سالمی. 36

18) ابن باکثیر مکی شافعی.. 36

19) سید امیر محمد یمنی. 37

20) أبو جعفر النحاس المتوفى سنة 338 هـ.. 38

21) تقی الدین مقریزی 840 هـ.. 38

شخصیت مقریزی نزد علمای اهل سنّت.. 39

22) مولوی محمد إسماعیل دهلوی برادرزاده دهلوی معروف که کتاب عبقات در پاسخ به او آمده است... 39

فصل سوم

قراین دلالت حدیث غدیربر امامت و خلافت40

1 .قراین عقلی40

2 . قراین موجود در خطبه کهدلالت بر معنای امامت از لفظ مولی دارد41

1)الست اولی بکم من انفسکمنیز تفسیر کننده‏ی معنای مولی41

اثبات این فقره از حدیث41

تفسیر« النَّبِیُّ أَوْلى‏ بِالْمُؤْمِنینَ مِنْ أَنْفُسِهِم‏» از نگاه مفسران اهل سنت44

مراد از مولی در «الست اولی بکم من انفسکم »و« فمن کنت مولاهفعلی مولاه» یک معنی دارد49

1. الا فمن کنت اولی به فعلی مولاه49
2. من کنت اولی به من نفسه، فعلی ولیه50
3. من کنت ولیّه فهذا ولیّه 50
4. من کنت ولیه فإن علیا ولیه50
5. فهذا ولىّ من أنا مولاه51
6. من یکن الله ورسوله مولاه فإن هذا مولاه51
7. إن الله مولای وأنا مولى المؤمنین وأولى بهم من أنفسهم51

2)اللهم وال من والاه نیزمؤید معنای امامت از کلمه‏ی مولی52

سند این قسمت از حدیث52

دعای حضرت رسول‏الله مؤید و ثابت کننده ولایت است54

3)من کنت ولیه و اولی به من نفسه فعلی ولیه55

4)من کنت ولیه فعلی ولیه، ومن کنت إمامه فعلی إمامه56

5)حدیث غدیر بلفظی که دلالت برمطلوب دارد : من یکن الله ورسوله مولاه فإن هذا مولاه57

وجوه دلالة این حدیث57

6)حدیث غدیر به لفظ : فإن علیا بعدی مولاه58

7)استفادۀ امامت ازأشعار حسان و کمیت59

وجوه استدلال به این اشعار60

8)استشهاد به بیت لبید، ازمعلقات سبع در تفسیر کلمه‏ی مولی61

9)اقرار گرفتن بر توحید و رسالت62

10) نزدیک شدن ایام رحلت وصیت حضرت63

11) سلام رهبری 63

12) تهنیت گفتن به حضرت رسول وعلی65

داستان تهنیت از زبان تاریخ نویسان اهل سنت65

13) تاجگذاری در روزغدیر69

14) کلمه‏ی نصب أمیرالمؤمنینبه ولایت، دال بر امامت است70

15) استدلال فاطمه زهرا س به حدیث غدیر72

16) ترس مردم از نقل حدیث73

17) خوف پیامبر از اعلام پیام الهی74

18) وقفوهم انهم مسئولون74

19) احادیثی که معانی مولی وولایت را تفسیر نموده76

20) نزول آیه اکمال در غدیر77

صحت روایت نزول آیه اکمال در غدیر77

علمای اهل سنت نزول آیه را در غدیر می دانند80

21) نزول آیه «سأل سائل» در واقعه غدیر خم81

اسامی افرادی که در متون خود به این مورد اشاره نموده‌اند81

یک حدیث از منابع بیان شده را ذکر می کنیم82

شرح حال و شخصیت ثعلبی83

22) نزول آیه ابلاغ در منابع اهل سنت83

اسامی تعدادی از علمای اهل سنت که این مطلب را یادآور شده‌اند83

23) فرهنگ کلمه ولی نزد خلفا86

أ‌-ابوبکر و عمر خود را «ولی رسول خدا» می‌دانستند86

ب‌-ابوبکر خود را «ولی امر مسلمین» می‌دانست87

ت‌-انتصاب عمر به عنوان ولی88

ث‌-صحابه نیز در اعتراضی که به ابوبکر داشتند، از دو کلمه «ولی» و«خلیفه» درکنارهم استفاده کرده‌اند89

ج‌-عمر ، خود را «ولی امر مسلمین» می‌دانست90

ح‌-آرزوی‌های عمر برای تعیین جانشین90

خ‌-عمر ، ولایت بعد از خودش را به شوری واگذار کرد91

د‌-عبد الملک بن مروان ؛ عمر و عثمان را «ولی امر مسلمانان» می‌دانست91

ذ‌-انتصاب فرمانداران به عنوان والی92

نتیجه گیری :93

فهرست منابع کتابها94

خرید فایل

ولایت فقیه و ضرورت وجود و اطاعت از آن و پاسخ به اشکالات

شرح مختصر:

بحث خود را با نام خدا وسپس با توضیح این مطلب که" منکر ولایت‌فقیه، منکر ضروری فقه است " آغاز می‌نمایم:

اگر کسی ولایت فقیه را مردود بداند، مرحوم آیه‌الله العظمی بروجردی(قده) او را منکر ضروری فقه اسلام و نه تنها فقه تشیع، می‌داند مرحوم صاحب جواهر نیز در این زمینه می‌فرماید:((استوانه‌های مذهب به ولایت فقیه حکم کرده‌اند و کسی که در ولایت فقیه وسوسه کند طعم فقه را نچشیده است و رمز کلمات ائمه معصومین(ع) را نفهمیده است.))

در بین معاصرین تنها مرحوم آیه العظمی خوانساری(ره) می‌باشند که ولایت مطلقه فقیه را مورد تردید قرار داده و بهره مندی از اجرای الهی را به قیام و ظهور حضرت حجه‌بن‌الحسن(روحی و ارواح العامین له الفدا) موکول کرده‌اند. ایشان در حقیقت فایده دین را به زمان حضور معصوم(ع) محدود نموده و برخلاف ضرورت، ادامه احکام را در زمان غیبت امام‌عصر(عج) لغو و منتفی دانسته‌اند و دلیل این مسأله را محرومیت، از برکات وجودی آن بزرگوار ذکر نموده‌اند!
البته صحیح است که نمی‌توان به ناقص بودن دین معتقد شد و حجت را از بندگان خدا سلب کرد؟ چگونه آن مرحوم وافرادی نظیر ایشان در گذشته وجود ولی‌فقیه را برای ایتام و قاصرین لازم دانسته‌اند، لیکن برای ملت اسلام وایتام ال محمد (ص) و جامعه مسلمین لازم ندانسته‌اند؟! و با نبود ولی‌فقیه، به یغما رفتن عزت وشرف مسلمانان و منافع مادی و معنوی آنها را توسط گرگهای جهانخوار و جهانخواران گرگ نظاره‌گر باشند!!

فهرست مطالب

مقدمه

گروههای مخالف ولایت فقیه

دشمنان اسلام

منحرفین

ناآگاهان

اشکالات وارد شده به ولایت فقیه

جدیدبودن نظریه ولایت فقیه

وجود فقهای متعدد واجد شرایط

بحثی پیرامون شورای رهبری

رابطه مرجعیت با رهبری

عدم توانایی فقها برای اداره کشور

ولایت فقیه منافی قداست فقهای اسلام

علت عدم صراحت در بیان قرآن

نتیجه گیری

منابع

خرید فایل

بررسی مشروعیت ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی

بررسی مشروعیت ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی

پیشگفتار

ولایت فقیه رکن و پایه اساسی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد که توسط معمار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی تئوریزه و بنیانگذاری شده است آنچنانکه در 27 سال اخیر مقالات، کتب، نشریات مختلف در رد یا تأیید آن بخاطر حساسیت و اهمیت این موضوع در ماندگاری حکومت دینی از دو سمت و سو یکطرف موافقان آن و از طرف دیگر از سوی دشمنان خارجی و مغرضان داخلی مطرح گردیده است که از حد اندازه و شمارگان فزونی یافته است و پژوهشگر تازه کار را در میان اطلاعات پیچیده و بی‌شمار سرگردان می‌نماید. از این رو این مجموعه به تبیین مشروعیت ولایت فقیه از دیدگان امام خمینی (ره) می‌پردازد و متذکر می‌شود این تحقیق دور از نواقص و کمبودهای احتمالی که یک محقق تازه‌کار با آن روبرو است، برکنار نیست.

در آخر از استاد محترم جناب آقای دکتر مهدی ذاکریان و خانم شمسی کاظمی بخاطر یاری و به ثمر رساندن این تحقیق مرا یاری کرده‌اند تشکر و امتنان قلبی خود را تقدیم می‌نمایم و توفیق روزافزون آنجنابان را از خداوند متعال خواستارم.

سؤال اصلی: مشروعیت ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی چیست؟

فرضیه سؤال اصلی: مشروعیت در اندیشه سیاسی امام خمینی ب معنی سازوارگی یا هماهنگی موضوع با مبانی و منابع فقهی و شرعی ارتباط دارد از اینرو برای اثبات تئوری ولایت فقیه به متدلوژی فقهی و استنباط و حجت شرعی متوسل جسته‌اند.

سؤال فرعی1: چه ارتباطی میان مشروعیت ولایت فقیه با مقبولیت مردم از دیدگاه امام خمینی برقرار است؟

فرضیه سؤال فرعی1: مقبولیت مردمی از دیدگاه امام خمینی، شرط تحقق مشروعیت است.

سؤال فرعی 2: چه ارتباطی بین مشروعیت ولایت فقیه با گستره‌ی اختیارات حکومتی ولایت فقیه در دیدگاه امام خمینی برقرار می‌باشد؟

فرضیه 2: مشروعیت و ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی گستره‌ی اختیارات ولایت فقیه را افزایش می‌دهد در سوالات فرعی مشروعیت به معنی حقانیت و قانونیت می‌باشد.

1- ماهیت جهان‌بینی توحیدی اسلام:

در ابتدا قبل از اینکه به موضع مشروعیت ولایت فقیه از دیدگاه امام خیمنی (س) بپردازیم باید ماهیت جهان‌بینی توحیدی را در مکتب اسلام و ضرورت وجود حکومت و دستگاه رهبری را از منظر و دیدگاه امام خیمنی در مورد بررسی و کنکاش قرار دهیم:

در جهان‌بینی توحیدی اسلام برخلاف جهان‌بینی توحیدی مسیحیت آنچنانکه متفکران و روحانیون مسیحی عصر روشنگری درابتدا به آن تصریح کرده‌اند خدایی که قائم به ذات نیست و استقلال و هویت مستقل از خود ندارد و بصورت موجودی مختار و صاحب اراده‌ی بالاتر و مستقل از موجودات دیگر مورد پرستش قرار نمی‌گیرد بلکه در کنار موجودات و اسطوره‌های دیگر مورد پرستش قرار می‌گیرد و بصورت مستقل و زاویه‌دار نمی‌تواند در تغییر جهان هستی مؤثر باشد چنانکه توماس مور[1] در آرمانشر خود می‌گوید:

اهل یوتوپیا به ادیان مختلف معتقدند برخی از مردم اجرام سماوی را می‌پرستند اما از تحمیل دین خود، بر دیگران ابا دارند. اما برخلاف این دیدگاه، دیدگاه‌ متفکران و روحانیان اسلامی، خدا قائم بذات و موجودی مستقل و صاحب اراده و ذی‌شعور و مؤثر در تغییر جهان هستی می‌باشد، موجودی که مافوق موجودات دیگر و خالق و آفریننده آنان است تنها اوست قابل پرستش است و پرستش غیر او، باطل و شرک است لذا حضرت امام خمینی می‌فرمایند[2]: اعتقادات ما… اصل توحید است، مطابق این اصل ما معتقدیم که خالق در آفریننده جهان و همه عوالم وجود و انسان تنها ذات مقدس خدای تعالی است که از همه حقایق مطلع است و قادر بر همه چیز است.

و در جایی دیگر می‌فرمایند:

در تمام جهان هستی و دار تحقق، فاعل مستقلی بجز خدای تعالی نیست، و دیگر موجودات همان‌گونه در اصل وجود مستقل نیستند، بلکه ربط محض‌اند و وجودشان عین فقر و تعلق است، و ربط و احتیاج صرف‌اند، صفات و آثار و افعالشان نیز مستقل نیست.

حضرت امام خمینی برخلاف نظریه‌ی توماس مور فیلسوفان را به تنهایی از درک حقیقت ناتوان می‌داند[3] و اعتقاد دارد فیلسوف نمی‌تواند اثرگذار باشد مگر آنکه با خلق و خوی حکومتگران فلسفه درآمیزد و برخلاف افلاطون که اعتقاد داشت که فیلسوفان تنها قادر به درک حقایق ازلی[4] کائنات می‌باشند. حضرت امام خمینی، انبیاء را تها قادر به شناخت و درک عوالم هستی می‌داند، چنانکه می‌فرمایند: تمام مشکلاتی که ما داریم برای این است که ما محجوبیم از اینکه واقعیت را آنطور که تنظیم شده است مشاهده کنیم آنچه که انبیا برای آن، مبعوث شده بودند وتمام کارهای دیگر مقدمه اوست، بسط توحید و شناخت مردم از عالم است، که چه طوراست، ارائه عالم به آن طوری که ما ادراک می‌کنیم لذا در پارادیم اندیشه سیاسی امام خمینی همه مفاهیم و نشانه‌ها و علوم در همنشینی و هماهنگی با توحید هویت و معنا می‌یابد و مقصد انبیا نیز، «توحید کلمه» و «توحید عقیده» در اندیشه و گفتمان سیاسی امام خمینی کار ویژه مهم خود را می‌یابد.

از اینرو ولایت و حاکمیت خدا در گفتمان سیاسی شیعه بعنوان مقصد و راهبرد دین محسوب می‌شود و در حرکت‌های امام‌خمینی کار ویژه خود را در تئوریزه کردن دستگاه رهبری اسلام تحت عنوان «تئوری ولایت فقیه» برای اجرای مقررات و احکام دینی در پارادیم نظام سیاسی حکومت اسلامی شکل می‌دهد و نهادینه می‌کند.

2- دستگاه رهبری در دیدگاه متفکران غرب و امام‌خمینی

شاید یکی از سوالات مهمی که در طی تاریخ حیات بشر، با آن برخورده است، این بوده است حکومت مطلوب برای پاسخگویی به نیازهای فراوان بشری در طول حیات خود چیست؟ و چه کسی یا چه کسانی و یا به عبارت بهتر چه کسی و یا چه گروهی می‌توانند آرزوی دیرین بشر را برای رساندن او به سعادت و خوشبختی و آزادی و عدالت و صلح برآروده نمایند؟

برای پاسخگویی به این سوالات، فرزانگان و حکیمان و مصلحان اجتماعی بشر، پاسخهای متناقض و مقابل هم داده‌اند. سقراط از اولین اندیشمندان مغرب زمین بود که خواست با پاسخهای ابتدایی ولی در خور توجه به این سوالات پاسخ گوید. از نظر او بدترین نوع حکومت دمکراسی می‌باشد که عوام بر آن که تابع هوی و هوس اشخاص می‌باشند بر آن تسلط دارند[5] و به نوعی به حکومت قانون که در آن قانون حاکم و محور می‌باشد اعتقاد داشت وی همچنین بر این باور بود که، همانطوریکه: برای تعمیر کفش کهنه به کفاشی مراجعه می‌کنیم برای اداره حکومت و مملکتداری باید آنرا به دقیقترین و با هوشترین افراد که در فن مملکتداری سررشته داشته باشد؛ بسپاریم تا جامعه به سعادت و نیکبختی ناقل گردد. افلاطون شاگر سقراط، حکومت آرمانی خود را استقرار «مدینه فاضله» می‌نامد که در آن مالکیت خصوصی که نشانه‌ای از ظلم و جور می‌باشد؛ ملغی و به جای آن یک «جامعه اشتراکی» استقرار می‌یابد و برای تحقق آن فیلسوفان باید در چنین جامعه‌ای شهریار شوند:

- ولایت انتخابی مقیده فقیه

این نظریه توسط استاد شهید مطهری طرح گردید ولی باز تعریف آن توسط آیت‌الله منتظری صورت گرفت؛ بر پایه این نظریه هیچ‌کس بر دیگر ولایت ندارد ولی انسانها براساس عقل و فطرت خود تابع برخی از حاکمیت‌ها، از جمله حاکمیت خداوند و حاکمیت گروهی که خداوند بر حاکمیت آنان تصدیق دارد، می‌شوند. به عبارت دیگر فقها در عصر غیبت، جانشین امام زمان (عج) هستند اما از آنجا که شارع مقدس؛ هیچ‌کس اسم و مشخصات تعیین نکرده است و از طرف دیگر، شارع منبع اجرای احکام را بیان نکرده است لذا نیاز به رهبری حکومت اسلامی ضرورت می‌یابد و از طرف دیگر چون شارع مقدس، صفات و شرایط رهبری را تنها ذکر کرده است. انطباق این شرایط و صفات با فرد مورد نظر توسط رأی مستقیم مردم و یا خبرگانی که مردم انتخاب می‌کنند؛ صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر مشروعیت ولایت فقیه مستند به رأی و نظر مردم است و نص در اینجا شرط نیست؛ اما انتخاب مردم براساس چارچوب قوانین شرع؛ معنا می‌یابد براساس دیدگاه دوم که برای ولایت فقیه با مشروعیت دوگانه قائل هستند. مهمترین نظر به پرداز این رویکرد را می‌توان به آقای دکتر مصطفی کواکبیان مرتبط دانست که تا حدودی به گفتمان دینی خود را نزدیک می‌کند. لذا با توجه به این رویکرد، می‌توان یادآوری کرد که از نظر قائلین آن؛ ضرورت حکومت دینی در عصر غیبت و زعامت مسلمین[6] براساس تئوری ولایت فقیه اثبات می‌شود. ولایت فقیه؛ حکومت مشروع عصر غیبت تلقی شده، اما مشروعیت ولایت فقیه نه صرفاً از سوی شارع آنچنان که قائلین انتصابی ولایت فقیه در عصر غیبت به آن اعتقاد دارن؛ می‌باشد و نه به تنهایی با وابسته به انتخاب مردم می‌باشد. بلکه مشروعیت ولایت فقیه مستند به نصب شارع مقدس و رأی و نظر مردم می‌باشد که هر دو پایه و بنیان جمهوریت و اسلامیت نظام دینی را تشکیل می‌دهند. به عبارت دیگر؛ فقط فقیه منتخب و مورد رضایت مردم، منصوب شارع مقدس بوده و حق ولایت سیاسی را دارا می‌باشد. آنچه از فحوای کلام جناب سید محمدخاتمی برمی‌آید؛ ایشان نیز جزء قائلین این نظریه در باب ولایت فقیه می‌باشند برحسب رویکرد سوم می‌توان قائلین جدایی دین از سیاست را که مشروعیتی برای ولایت فقیه قائل نیستند، به دو رویکرد کلی تعمیم داد که عبارتند از:

1- وکالت مالکین مشاع خصوصی

این نظریه که توسط دکتر مهدی حائری ارائه شده است بر این باور است همانگونه که تسلط انسانها بر اموال خود محرز هست حاکمیت ملی نیز معنایی جز اعتبار معقول حاکمیت مالکانه مشاع شهروندان؛ نمی‌باشد. از اینرو همانگونه که ملیت، مفهوم مشاع را به ذهن متبادر می‌نماید کشور نیز معنایی همچون ملیت را دربر می‌گیرد و مفهوم مشاعی می‌یابد که گروهی از شهروندان در فضای آزاد برای زیست خود انتخاب کرده اند و براساس رهنمون عقل، نماینده ای را از طرف خود برای اداره جامعه برمی گزینند. و این نماینده (وکیل) در محدودة اختیاراتی که شهروندان به او واگذار کرده اند؛ عمل می‌کند. این نظریه که بر اساس جدایی دین از سیاست استوار شده است ضامن اجرای قوانین را خارج از وضع و تشریع آن می دانند نه تنها اعتقاد دارند که زمامداری سیاسی پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) به ابتکار و رأی مردم صورت می‌گیرد بلکه بر این مبنا برای ولایت فقیه هیچ منبعی مشروعیتی را قائل نیستند.

2- حکومت دمکراتیک دینی

این نظریه براساس رویکرد دکتر عبدالکریم سروش و مهندس بازرگان ارائه شده است. بر مبنا نظر آنان ولایت فقیه؛ شأن غیردمکراتیک داشته ولی بر ضرورت جامعه دینی تأکید می ورزند و اعتقاد به جمع دارند دموکراسی و دین قائل می باشند. بر این مبنا، جمع بین دمکراسی و دین از باب جمع بین علم و دین بوده و فهمی از دین باید غالب باشد که با دمکراسی همخوان باشد و نه دمکراسی با دین. به باور اینان اگرچه دین در جامعه دینی مرجعیت دارد ولی این مرجعیت از نوع تامة آن نبوده است و دین بعنوان داور و حکم در تفسیر و تاویل مقبولات بیرون دینی به حساب نمی آید. بلکه بی طرف و خنثی به شمار می آید و فقط فهمی از دین داوری و حکمیت دخالت در مقبولات فرادینی می‌کند که با مقبولات بیرون دینی، هماهنگ و همخوان باشد. بعبارت دیگر جامعه دینی مبنا و مرجع و منبع سیاست دینی است که؛ همواره دمکراتیک است. رویکرد چهارم دیدگاه فقهایی هست که مشروعیت ولایت فقیه را مشروعیت دینی به حساب می آورند که به 3 گروه تقسیم می‌شوند که عبارتند از[7]:

فهرست مطالب

عنوان صفحه

ماهیت جهان‌بینی توحیدی در دیدگاه متفکران مسیحی و امام‌خمینی.................... 3

دستگاه رهبری در دیدگاه متفکران غرب و امام‌‌خمینی......................................... 5

گفتمان رهبری در اسلام، خلافت، سلطنت، امامت................................................. 10

طبقه‌بندی نظریات مختلف در مورد ولایت فقیه..................................................... 16

سیری در تکوین اندیشه‌های امام خمینی.............................................................. 20

مشروعیت و مقبولیت و گستره اختیارات و لایت از دیدگاه امام خمینی............... 22

نتیجه‌گیری............................................................................................................. 42

خرید فایل

دانلود کتاب چهل حدیث اهل بیت (ع) درباره ولایت فقیه

دانلود کتاب چهل حدیث اهل بیت (ع) درباره ولایت فقیه

این کتاب ویژه که برای اولین بار منتشر میشود دربردارنده چهل حدیث اهل بیت علیهم السلام درباره ولایت فقیه است. ترجمه، شرح و بررسی سند این احادیث هم آمده است. نویسنده با تحقیقات گسترده در روایات در تحقیقی بدیع چهل حدیث مستند درباره ولی فقیه گردآوری کرده و به ترجمه و شرح ...

دریافت فایل

پاور پوینت اماده 10 دلیل برای اثبات ولایت حضرت علی (ع) براساس قران و منابع اهل تسنن

پاور پوینت اماده 10 دلیل برای اثبات ولایت حضرت علی (ع) براساس قران و منابع اهل تسنن

موضوع ولایت حضرت علی (ع) و واقعه ی غدیر از مهمترین مسائل مورد بحث بین تسنن و تشیع هست و همین موضوع منشا برخی اختلافات و تضاد ها بوده و موضوع بحث های مجامع مختلف خصوصا دانشجو می باشد. این موضوع به کرات به عنوان کار دانشجویی نیز از دانشجویان در دروس معارف خواسته می شود. در این پاور ...

دریافت فایل

پاورپوینت مرجعیت و ولایت در عصر غیبت

پاورپوینت مرجعیت و ولایت در عصر غیبت

Welcome to VirgooL.net مقاله ، پاورپوینت ، پایان نامه ---- ویرگــ ، ــول پاورپوینت دروس عمومی کارشناسی و کاردانی موضوع پاورپوینت : مرجعیت و ولایت در عصر غیبت چکیده : - تعریف و وظایف ولایت فقیه - پیشینه تاریخی ولایت فقیه - اهداف و وظایف حکومت ولایت فقیه - ضرورت تشکیل حکومت در عصر ...

دریافت فایل

دانلود کتاب ذکر ولایت 7

دانلود کتاب ذکر ولایت 7

قابل توجه مداحان وذاکرین گرامی: کتاب ذکر ولایت در هر ماه جدیدترین اشعارو سبکها که برای مناسبت های مختلف ایام سال صورت می گیرد(شهادتها ، وفاتها ولادتها ) را به چاپ می رساند انشااله که مورد قبول واقعه گردد. کتاب ذکر ولایت 7 همرا ه با سبکهای آن ...

دریافت فایل

ولایت فقیه از دیدگاه شیعه و سنی

ولایت فقیه از دیدگاه شیعه و سنی

عنوان پایان نامه: ولایت فقیه از دیدگاه شیعه و سنی فرمت فایل: word تعداد صفحات: 165 شرح مختصر: ولایت یکی از ارکان مهم دو مذهب تشیع و تسنن می باشد و از دیدگاه zwnj;های گوناگون قابل بررسی است. در این پایان zwnj;نامه، مقایسه ای اجمالی صورت گرفته و آرای شیعه و اهل سنت در مورد ولایت بیان ...

دریافت فایل

ولایت فقیه و ضرورت وجود و اطاعت از آن و پاسخ به اشکالات

ولایت فقیه و ضرورت وجود و اطاعت از آن و پاسخ به اشکالات

عنوان تحقیق: ولایت فقیه و ضرورت وجود و اطاعت از آن و پاسخ به اشکالات فرمت فایل: word تعداد صفحات: 36 شرح مختصر: بحث خود را با نام خدا وسپس با توضیح این مطلب که منکر ولایت zwnj;فقیه، منکر ضروری فقه است آغاز می zwnj;نمایم: اگر کسی ولایت فقیه را مردود بداند، مرحوم آیه zwnj;الله العظمی ...

دریافت فایل