مبارزه با بیماریهای گیاهی، آفات و علفهای هرز

مبارزه با بیماریهای گیاهی، آفات و علفهای هرز

پیشگفتار

حمد و سپاس خدای را که توفیق تقدیم این اثر را به علاقمندان رشته کشاورزی عنایت فرمود.

اهمیت گیاهان زراعی و مبارزه با بیماریهای آنها بر هیچ فردی پوشیده نیست و یکی از طرق افزایش عملکرد در واحد سطح مبارزه با بیماریهای گیاهی، آفات و علفهای هرز است.

عوامل بیماریزای گیاهی یکی از مهمترین علل کاهش محصولات کشاورزی به شمار می آیند. شناخت چرخه زندگی و روابط متقابل آنها با محیط زیست و گیاهان میزبان و استفاده از اروشهای تلفیقی در جهت مبارزه با این عوامل در راستای کاهش زیانهای مزبور از جمله اساسی ترین مقوله مدیریت بیماریها محسوب می شود. در صورت عدم مدیریت صحیح، دسترنج زارع طعمه عوامل مذکور گردیده و در واقع باقی مانده نامرغوب محصول برای کشاورز و مصرف کننده باقی می ماند.

بر خود لازم می دانم که از تمام سروران عزیزی که به نحوی از دست آوردهای آنها در این مجموعه استفاده کرده تشکر و قدرانی نمایم. علی الخصوص جناب آقای دکتربهرام شریف نبی استاد گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان که همیشه مرا مرهون زحمات خویش ساخته، استاد فرهیخته و ارجمندم جناب آقای دکترقدیر نوری قنبلانی که همواره این حقیر را مورد لطف و عنایت خود قرار داده است و همچنین همکار عزیز و گرامی جناب آقای دکترمسعود گنجی که اگر تشویق و راهنمائیهای ایشان نبود این اثر بوجود نمی آمد.

همچنین از همکاری صمیمانه جناب آقای اسمعیل قاسم زاده به خاطر حروفچینی، صفحه آرائی و ویرایش خوب این اثر تشکر و قدردانی می نمایم.

از کلیه صاحبنظران و سروران گرامی که این اثر را مطالعه خواهند فرمود خواهشمند است اینجانب را با انتقادات و پیشنهادات سازنده خویش راهنمائی نموده تا انشاءالله در چاپهای بعدی نارسائیهای احتمالی را برطرف نمایم.

فروع الدین زرگرزاده

بیماریهای گندم و جو

wheat and barly diseases

1- زنگ سیاه یا زنگ ساقه (stem rust)

زنگ سیاه یکی از مهمترین بیماریهای غلات در اغلب کشورهای جهان است که هر ساله خسارت زیادی به محصول غله وارد می کند. در ایران در سالهائی که شرایط آب و هوائی برای توسعه و گسترش زنگ های غلات مساعد باشد زیانهای جبران ناپذیری وارد می کند. میزان خسارت زنگ سیاه گندم در ایران پس از زنگ زرد ولی در برخی از سالها زنگ سیاه گندم به صورت اپیدمی در آمده و مناطق وسیعی را آلوده می کند. علت گسترش بیماری مربوط به بارانهای بهاره و مساعد بودن شرایط آب و هوائی در فروردین و اردیبهشت است. بطوریکه خسارت در برخی مناطق منجر به عقیم شدن خوشه ها و پوک شدن دانه و یا ندرتاً تشکیل دانه های بسیار ریز و غیرقابل استفاده می گردد. آلودگی در مزارع خوزستان نسبتاً زیاد است ولی به علت کوتاه بودن دوره رشد و نمو گندم خسارت قابل ملاحظه نیست. در ایران خصوصاً در منطقه گرگان گاهی خسارت سالیانه تا 50% هم می رسد. این زنگ در تمامی مناطق کشور وجود دارد ولی میزان خسارت دقیق آن مشخص نیست.

علائم و نشانه ها

اردوسورها در اوایل و اواسط بهار (بستگی به شرایط آب و هوائی) روی ساقه، برگ و غلاف و گاهی روی گلومها، ریشک ها و یا حتی روی بذر گندم ظاهر می شوند. اردوسورها در ابتدا به شکل خطوط باریک و کشیده ای موازی محور اصلی ساقه دیده می شوند، این جوشها یا سورها تخم مرغی، کشیده و یا دوکی شکل و به اندازه 10´3 میلی متر هستند. آلودگی شدید ممکن است باعث ضعف ساقه ها و ورس گیاه شود. پس از چندی اپیدرم پوششی اردوسورها پاره می شود و گرد قرمز آجری رنگی مانند زنگ آهن از آن خارج می شود. در اواخر بهار و اوایل تابستان تلتوسورهای سیاه رنگ روی ساقه، گلوم گلومل و گاهی در قسمت تحتانی غلاف ظاهر می شود که در ابتدا پراکنده بود و بعداً به یکدیگر متصل می شوند و در امتداد طول ساقه به صورت خطوط کشیده در می آیند، تلتوسورها ابتدا زیر اپیدرمی هستند و بعداً اپیدرم را پاره می کنند و تلیوسپورهای قهوه ای تیره از آنها آزاد می شوند (تصویر 1).

عامل بیماری

عامل بیماری زنگ tritici Puccinia graminis f. sp. است که یک زنگ هتروئیک و ماکروسیکلیک است، مرحله ایسیدین (اسپرماگونی و ایسیدی) روی گونه ای زرشک و Mohonia sp و مرحله اوردین (اردوسور ـ سیاه گندم تلتوسور) روی غلات تشکیل می شود. عامل بیماری علاوه بر گندم به جو، ارقامی از چاودار و برخی گراسهای دیگر مانند جو وحشی Jubatun Hordeum و Aegilops spp نیز حمله می کند.

اردوسپورها نارنجی ـ قرمز، تخم مرغی، کشیده و یا بیضوی با چهار سوراخ تندشی اسشتوائی با دیواره خاردار مضرس و ضخیم و 140-21´24-15 میکرون هستند.

تلیوسپورها بیضوی تا گرزی شکل 60-40´20-15 میکرون و دو حجره ای اند که انتهای حجره بالائی برآمده است و دیواره آنها ضخیم و صاف بوده و پایه ای بلند دارند. سوراخ تندشی حجره بالائی انتهائی terminal است ولی سوراخ تندشی حجره پایینی جانبی lateral می باشد. جوانه زنی معمولاً پس از گذشت چندین هفته دوره خواب انجام می شود و تولید یک پرومیسلیوم (بازید) شفاف که روی آن 4 بازیدیوسپور شفاف روی استریگماها، تشکیل می شود، می کند.

پیکنیدها (اسپرماگونی) روی زرشک کوچک کوزه ای مانند و دارای روزنه ای هستند. پیکنیدهای تولید اسپورهای روشن و هیف های گیرنده نازک receptive hyphae در قطرات کوچک چسبنده ای می کنند. ائسیدی روی سطح زیرین برگ زرشک زرد رنگ و شبیه زنگوله hornlike هستند، ایسیدیسپورها زنجیره ای، خشک، نیمه کروی، صاف و زرد روشن، 23-16´19-15 میکرون هستند (شکل 1).

Puccinia graminis F.sp. Tritici (عامل زنگ ساقه)

اَُپتیمم حرارتی زنگ سیاه نزدیک به c26⁰ است و زیر c15⁰ و بالای c40⁰ رشد قارچ متوقف می شود، بنابراین هوای گرم را دوست دارد و در مزرعه موقعی ظاهر می شود که تقریباً رشد و نمو زنگ زرد متوقف شده است.

تاکنون بیش از 300 نژاد فیزیولوژیکی در نقاط مختلف دنیا برای زنگ سیاه مشخص شده است.

سیکل زندگی زنگ سیاه

تلیوسپورها پس از تشکیل روی گندم مدتی را که معمولاً یک فصل زمستان است را می گذرانند و در اوایل بهار همزمان با جوانه زدن زرشک فعالیت خود را شروع می کنند. در اثر جوانه زنی تلیوسپورها (یک پرومیسلیوم از هر حجره تلیوسپور خارج می شود و هسته دیپلوئیدی به داخل پرومیسلیوم وارد می شود و پس از تقسیم میوز، چهار هسته هاپلوئید بوجود می آید و روی هر استریگمات که از هر سلول تشکیل شده خارج می گردد. بازیدیوسپور تولید می شود و هسته ها به داخل بازیدیوسپورها مهاجرت می کنند. بازیدیوسپورها با فشار رها می شوند و توسط باد روی بوته زرشک برده می شوند و در صورت وجود شرایط مناسب رطوبت و درجه حرارت جوانه زده و از هر یک میسلیوم یک هسته ای تولید می شود که پس از نفوذ در زرشک پیکنیدهای کوچک و کشیده ای به نام اسپرماگونی تولید می کنند، برخی از آنها دارای اندامهای نر (اسپرماتیا) و بعضی اندامهای ماده (هیف دریافت کننده) هستند که این بستگی به بازیدیوسپور یا فاکتور مثبت یا منفی دارد. حشرات در هنگام تغذیه مقداری از اسپرماتیاها را به اسپرماگونی جنس مخالف انتقال می دهند و اسپرماتی روی هیف دریافت کننده جنس مخالف قرار می گیرد و عمل اسپرماتیزاسیون انجام می شود. پس از انجام اسپرماتیزاسیون میسلیوم دو هسته ای بوجود می آید. هیف مزبور تولید اندام با رده دیگری در سطوح زیرین برگ زرشک به نام ائسیدی می نماید. در ائسیدی از تقسیم متوالی سلولهای قاعده ائسیدیوسپورها بوجود می آیند که قوه نامیه خود را حدود 5 هفته حفظ می کنند و به محض تشکیل می توانند در c18⁰-16 جوانه بزنند. ائسیدیوسپورها توسط باد و حشرات بر روی غلاف برده می شوند و در صورت وجود شرایط مناسب جوانه زده و در پهنک برگ و غلاف و براکته های گل، سورهای اردوسور را تشکیل می دهند. در داخل اردوسورها، اردوسپورها تشکیل می شود. در تحت شرایط مساعد آب و هوایی اردوسپورها جوانه می زنند و رشته حاصله از راه روزنه وارد اطاقک زیر روزنه می شود و این هیف ممکن است در دو جهت مماسی یا عمق در بافت گیاه پیشروی می کند و مواد غذایی خود را از طریق لکه ها بدست می آورد. کلروپلاست سلولهای مورد حمله کاهش یافته و هسته سلولهای میزبان از بین می روند. اردوسپورها سبب آلودگی های ثانویه و گسترش بیماری در مزرعه می شوند. رطوبت و (یا مجاورت یک قطره آب در کنار اردوسپور برای جوانه زنی آن ضروری است). با توسعه و گسترش بیماری و شرایط مناسب تلیوسپور در سورهای مستقلی به نام تلتوسور و یا در اردوسورها تولید می شوند. اگر تلیوسپورها در تلتوسورها تشکیل شوند رنگ سورها سیاه و در مورد دوم رنگ آنها قهوه ای تیره تا سیاه می باشد. در تلیوسپورهای رسیده و بالغ دو هسته با یکدیگر ترکیب شده و تولید سلولهای دیپلوئید می کنند و بدین ترتیب آمیزش جنسی که در مرحله اسپرماگونی آغاز شده بود در این مرحله تکمیل شده و سیکل زندگی مجدداً آغاز می شود (شکل 2).

عواملی که باعث بوجود آمدن نژادهای جدید یا تغییرات در پراکندگی و وضع نژادها می شوند عبارتند از :

1- اختلاط بین دو نژاد از دو گونه مختلف زنگ

2- تغییر شرایط آب و هوائی در طول سال که در تغییر نژادی یک منطقه مؤثرند.

3- موتاسیون در بین یک نژاد

4- هیبریداسیون بین دو یا چند نژاد موجود در منطقه

2- زنگ زرد یا زنگ نواری Stripe rust – yellow rust – glume rust

زنگ زرد یکی از مهمترین یماریهای غلاف است که تقریباً همه ساله در نواحی شمالی ایران از دشت مغان تا دشت گرگان با شدتهای متفاوت بروز می کند و در دامنه کوهستانهای البرز و زاگرس تقریباً هر 4 یا 5 سال یکبار بطور همه گیر شایع می شود. بیشترین خسارت را تقریباً در میان سایر زنگهای غلاف در ایران دارد و در سراسر کشور تقریباً وجود دارد. این بیماری در بین غلات کشت شده در گندم و جو دارای اهمیت اقتصادی است.

علائم و نشانه ها

علائم زنگ زرد در آب و هوای ملایم و خنک توسعه پیدا می کند بنابراین در ابتدای فصل زودتر از سایر زنگهای غلات دیده می شود و در تابستان با گرم شدن هوانشوونمای این زنگ متوقف می شود. زنگ زرد گاهی باعث عقیم شدن گیاه می شود و در آلودگی های کم اردوسپورها فقط در برگ ظاهر می شوند ولی در خسارتهای شدیدتر، اردوسپورها در ساقه و پوشینه ها نیز ظاهر می شوند (تصویر 2).

نخستین نشانه های بیماری ظهور تعدادی جوش گرد، کوچک و زرد مایل به لیموئی در سطح فوقانی و ندرتاً در سطح تحتانی برگها است. جوشها در ابتدا زیر اپیدرمی بوده و به تدریج با پاره شدن اپیدرم، اردوسپورها آزاد می شوند. این جوشها مهم هستند زیرا اولین عامل و کانون بیماری هستند. با گسترش بیماری در مزرعه سورها بطور منظم و در امتداد خطوط موازی در فواصل بین رگبرگها نمایان می شوند و مشخص ترین نشانه بیماری زنگ زرد را ایجاد می کند. در اواخر فصل رشد گیاه، در روی اردوسپورها، جوشهای تلتوسور که در ابتدا گرد و زیر اپیدرمی هستند در روی برگ یا غلاف ظاهر می شوند، تلتوسورها قهوه ای تیره تا سیاه رنگ هستند، تلتوسورها به تدریج افزایش یافته و به شکل خطوط کشیده و تقریباً موازی رگبرگها ظاهر می شوند.

عامل بیماری

عامل بیماری زنگ زرد گندم tritici Puccinia striiformis f. sp. است که یک زنگ اتوئیک و میکروسیکلیک است و مرحله ایسیدین آن تاکنون روی میزبان واسطی شناخته نشده است، اردوسپورها به قطره 30-20 میکرون و به رنگ زرد مایل به نارنجی و بیضوی هستند، دارای دیواره های ضخیم، خاردار که 6 تا 12 تندشی در سطح آن پراکنده است. اردوسپورها تا موقعی که میزبان زنده سوراخ شرایط مساعد، بطور متوالی تولید می شوند، دمای اُپتیمم برای جوانه زاست و c15⁰-12 است. میسلیوم قارچ در تابستان در بافت گیاه میزبان می تواند بحالزنی آنها بسر برده و تلیوسپورها دو حجره ای، گرزی یا استوانه ای یا قسمت انتهائی کمون مسطح یا کشیده و خرمائی تا قهوه ای هستند. با توجه به فقدان مرحله ایسید گردیا و پایداری در طبیعت بستگی به وجود و باقیماندن اردوسپورها در فصل سرماین، دوام خنک در روی بقایای گیاهی و یا گرامینه های دیگر دارد. همچنین دوام پاتوژن یا مواقع میسلیوم در نسوج میزبان می باشد.

زنگ زرد گندم از میسلیوم هایی منشاء می گیرد که در بافت برگ و مخصوصاً بصورت اردوسپورهای باقیمانده و یا از طریق باد از سایر میزبانهای دوردست آمده مخصوصاً از گندمهائی که در ارتفاعات کم کاشته می شوند گاهی بوسیله اردوسپورهائی است. مناطق مرتفع تر قرار دارند، آلوده می شوند. از آنجائیکه میسلیومها تا c5⁰ که در می کنند آلودگی ممکن است در سراسر پاییز و زمستان صورت گیرد. رشد با تحمل بیماری در c15⁰-10 همراه با شنبم و باران ملایم بسیار سریع انجام می شود و توسعه معمولاً اگر دمای شب از c18⁰ بالاتر رود کاهش می یابد و یا متوقف می شود.

قارچ عامل زنگ زرد دارای نژادهای فیزیولوژیکی متعددی است که تاکنون 65 نژاد تشخیص داده شده است. تشکیل اردوسورها روی دانه ها و یا چسبیدن حدود دانه خود نوعی طریقه انتقال بیماری از سالی به سال دیگر است.

به طور کلی زنگ زرد سبب خشکیدن برگ و غلاف و یا قسمتی از براکته ها می گردد. دانه های حاصل از بوته های بیمار کوچک و سبک تر از دانه های سالمی سنبله دانه های بوته های زنگ زده سطحشان چین و چروک دار بوده و کمی زودتر هستند. و علت زود رسدین دانه های مربوط به خشک شدن تمام یا قسمتی از سنبله می رسند.

3- زنگ قهوه ای یا زنگ برگ eaf rust – dwarf rust – brown rust

زنگ قهوه ای در ایران خسارت کمتری نسبت به زنگ زرد دارد و تقریباً می توان گفت که میزان خسارت آن معادل خسارت زنگ سیاه است. این زنگ در مناطقی که گندم بهاره می کارند، شیوع بیشتری دارد. این قارچ علاوه بر گندم بر روی برخی ارقام جو و Agropyrom spp و Aegilops نیز ایجاد بیماری می کند.

علائم و نشانه ها

اردوسورها روی برگ ظاهر می شوند و بندرت نیز ممکن است روی ساقه و حتی غلاف برگ تشکیل شوند. جوشها یا اردوسورها در سطح بالائی برگ به رنگ پرتقالی روشن و یا قهوه ای ظاهر می شوند و برخلاف اردوسپورهای زنگ زرد به ردیف قرار نگرفته و از آنها بزرگترند و به علت ممانعت فتوسنتز برگ و افزایش تعرق از سطح آنها مدت زمان بیشتری طول خواهد کشید تا گیاه به خوشه برود. اردوسورها تا 5/1 میلی متر قطر دارند و پراکنده یا بصورت دستجات روی سطح بالائی پهنک برگ قرار دارند، اردوسورها گرد، تخم مرغی و شکوفا erumpent هستند اما مانند زنگ سیاه حاشیه بافت اپیدرمی را پاره نمی کنند. تلتوسورها در زیر اپیدرم تشکیل می شوند عمدتاً روی غلاف برگ و پهنک آن تلتوسورها سیاه رنگ هستند (تصویر 3).

عامل بیماری

عامل بیماری زنگ قهوه ای گندم tritici Puccinia recondita f. sp. است که یک زنگ هتروئیک و ماکروسیکلیک است. مرحله ایسیدین آن نادر است و روی گیاه (Thalictrum spp.) meadow rue دیده شده است.

ایسیدی زنگ قهوه ای روی گونه هایی از Isopyrum – clematis – Anemonella – Anchusa گزارش شده است. علاوه بر گندم به Aegilops و Agropyron حمله می کند. اردوسپورها به قطر 30-15 میکرون، نیمه کروی و قرمز مایل به قهوه ای با 8-3 سوراخ تندشی به صورت پراکنده در سطح خاردار و ضخیم اردوسپور ـ دمای اُپتیمم برای ایجاد آلودگی بین اپتیمم زنگ سیاه و زنگ زرد است (حدود c20⁰) تلیوسپورها گرد و مسطح در انتها مانند زنگ زرد، تلیوسپورها ممکن است در تحت شرایط آب و هوائی خاص و یا اگر گیاه در نزدیک مرحله رسیدگی کامل باشد و آلوده شود، تشکیل نشوند. عامل زنگ قهوه ای به سرعت در بین c22⁰-15 موقعی که رطوبت عامل محدود کننده نباشد، رشد می کند. خسارت زنگ قهوه ای گاهی حالت سینرژیستی با سپتوریا دارد.

4- زنگ قهوه ای جو leaf rust – dwarf leaf rust – brown leaf rust

این زنگ از مهمترین زنگهای جو در ایران است که بیشتر در مناطقی که محصول دیرتر می رسد شایع می باشد و در اطراف اصفهان روی جو وجود دارد. این بیماری در آمریکا، آفریقای شمالی، اروپا، نیوزیلند، استرالیا و برخی مناطق آسیا در حالت کلی می توان گفت که گسترش جهانی دارد.

علائم و نشانه های بیماری

آلودگی معمولاً در آخر فصل رشد ظاهر می شود. در ابتدا برگهای پایینی مورد حمله قرار می گیرند و در شرایط گرم و مرطوب بیماری به برگهای بالائی نیز گسترش می یابد. اردیولها تخم مرغی، کوچک و به صورت سعدهای قهوه ای مایل به زرد، نامنظم و پراکنده روی هر دو سطح برگ دیده می شوند. خوشه ها نیز آلوده می شوند. برگهای شدیداً آلوده زرد شده و باعث بروز اشکال در رؤیت راردیولهای قارچ می شوند. تلیوسپورها در هنگام رسیدگی گیاه تشکیل می شوند و تلیومها معمولاً توسط اپیدرم پوشیده می شوند (تصویر 4).

عامل بیماری

عامل بیماری قارچ Puccinia hordei است که یک زنگ هتروئیک و ماکروسیکلی است. به نظر می رسد فقط اردوسپورها روی جوهای زمستانه به سر می برند و منبع اصلی اینوکولوم اولیه اردوسپورهای باقیمانده در جو هستند. اردوسپورها توسط باد منتشر شده و در بهار جو را آلوده می کنند Ornithogalun umbellatum میزبان واسط زنگ جو در اروپا و اسرائیل است، هرچند که میزبان واسط معمولاً در بسیاری از مناطق کاشت جو وجود دارد ولی آلودگی ناشی از ایسیدمها تنها از قسمت هائی از آسیا و اطراف دریای مدیترانه گزارش شده است.

گسترش بیماری در دمای c22⁰-15 صورت می گیرد و این در صورتی است که رطوبت عامل محدود کننده نباشد.

کنترل

کاشت ارقام مقاوم ـ کاربرد قارچکشهای سیستمیک مانند triadimefon به صورت پاششی روی برگها.

خرید فایل

آفات مرکبات

آفات مرکبات

شپشک آرد آلود جنوب Nipaecoccus viridishom

در نواحی گرم و خشک خسارت بالایی ایجاد می کند ، دارای بدنی با رنگ قرمز تیره و به صورت بیضوی شکل ، زنده زا و در حدود 250 پوره تولید می کند ، هر نسل 50 روز زندگی می کند و این حشره چند نسلی بوده و در آب و هوای معتدله بی وقفه تولید مثل می کند.بر روی درخت لیمو ترش خسارت بسیار زیاد و جبران ناپذیری وارد می نماید.

دارای بیش از چهار نسل در سال

روش مبارزه :

رها سازی کفشدوزک از گونه Cryptoleamus coccinellidae

سپر دار زرد شرقی مر کبات Aonidiella orientalis

در مناطق گرمسیر بوده ، و علاوه بر مرکبات به گیاهان علفی و درختچه های مثمر و غیر مثمر نیز حمله می کند.لیمو شیرین حساسترین و لیمو ترش نیمه حساس و ترنج ، نارنگی ، پرتقال و نارنج مقاوم می باشند. بیشتر روی برگ و میوه دیده شده و در دمای مناسب بسیار خسارت زا و در دمای زیر صفر فاقد فعالیت می باشد. دمای مناسب معمولاً وابسته به منطقه از اوایل فروردین تا اواخر فروردین می باشد.

نسل اول و دوم روی برگ ، و نسل سوم ، چهارم و پنجم روی میوه ها

زمستان گذرانی بهصورت ماده های کامل بر روی گل و میوه

روش مبارزه :

1 – مراحل اول پورگی زنبور پارازیتوئید Encarsia aurantii

2 – کفشدوزک شکار چی

معمولاً این آفت توسط دشمنان طبیعی به خوبی مهار می شود و نیازی به سموم شیمیایی نمی باشد ، هر چند وجود دشمنان طبیعی در منطقه مستلزم فراهم آوردن منطقه ای عاری از سموم شیمیایی و دارای ظرفیت های بالا جهت زندگی این حشرات مفید و تولید مثل آنان می باشد.

سایر شپشک های زیان آور :

1. سپر دار قهوه ای مرکبات Chrysomphalus dictyospermi
2. سپر دار قرمز مرکبات Aonidiella aurantii
3. سپر دار واوی مرکبات Coccus Lepidoaphes beckii
4. شپشک نرم تن قهوه ای Hesperidum
5. سپر دار زرد مرکبات Aonidiella citrine
6. شپشک مومی Ceroplastes sinensis

شپشک استرلیایی

نام علمی : Icerya purchasi

خسارت :

حشره ای پلی فاز است که علاوه بر مرکبات به درختان زینتی مثل اقاقیا و طاووسی حمله می کند قدرت زاد و ولد سریع دارد. پوره سن اول به سرعت منتشر شده و خسارت آن به علت تغذیه شدید پوره ها و حشرات کامل از شیره گیاهی میباشد که با ترشح فراوان عسلک همراه است .

شناسایی :

ماده بالغ 4 تا 5 میلیمتر زرد یا نارنجی یا قهوه ای یا قرمز که معمولا تمام یا قسمتی از بدن از مواد مومی زرد رنگ پوشیده شده است .دارای کیسه تخمی برابر با 5/1 تا 2 برابر طول بدن در انتهای بدن است . در این کیسه 500 تا 2000 تخم وجود دارد و در این گونه افراد نر بندرت دیده می شود.

زمستان گذرانی :

ماده کامل و پوره (سن دو و سه )

پوره ها اطراف رگبرگ اصلی وزیر برگ و حشرات بالغ روی شاخه ها بیشتر دیده می شوند .*

نسل :

در منطقه جهرم 3 تا 4 نسل دارد.

مبارزه :

.لارو کفشدوزک استرالیایی از تمام حالات این شپشک تغذیه میکند: novius cardinalis

سپردار قهوه ای مرکبات

Chrysomphalus dictyospermi

این حشره از مهمترین آفات مرکبات در ایران است و علاوه بر انواع مرکبات به عده زیادی از گیاهان همیشه سبز از جمله چای ، شمشاد ، نخل ، برگ نو و حتی توت هم خسارت وارد می کنند.با توجه به سابقه درختان شمشاد در شمال ایران ، به نظر می رسد که این آفت از قرن ها پیش در ایران وجود داشته است. این آفت همراه با میوه و نهال های مرکبات به سایر نقاط کشور از جمله به تهران نیز راه یافته است . ولی فقط در گل خانه ها توانسته است مستقر گردد و در محیط آزاد ظاهراً به دلیل خشکی هوا و کمبود رطوبت نسبی نمی تواند بطور مدام فعال باشد.در سواحل دریای خزر این حشره در اکثر مناطق حتی گرگان دیده می شود.

مشخصات و بیولوژی :

سپر حشره ماده کامل ، بقطر 2 میلی متر ، مدور و در وسط کمی برجسته است ، رنگ سپر قهوه ای و در حاشیه خاکستری به نظر می رسد.جلد لاروی مرکزی و به رنگ قهوه ای روشن است.سپر پوره ها تیره تیره به نظر می رسند.سپر حشرات کوچک ، بیضی شکل و جلد لاروی کناریست ، حشره ماده کامل زرد رنگ و گلابی شکل است . L1 و L2 کاملاً مشخص و در قسمت خارج دارای یک دندانه کوچک می باشند.بین L1 ها و نیز بین L2L1 دو شانه نسبتاً بلند و با دندانه های مشخص دیده می شود.پارافیز ها به تعداد پنج جفت کیتینی و کشیده می باشند.روی L2 و L4 زائده های برگی شکل و دندانه دار به تعداد دو جفت در هر طرف دیده می شود.غده شاخکی در انتها دارای یک فرورفتگی است و یک موی حسی نسبتاً بلند در کنار آن دیده می شود.معمولاً این حشره از نظر مشابهت ممکن است با سپردار زرد یا قرمز اشتباه شود.ولی فرم گلابی شکل بدن حشره ماده در مقایسه با فرم قلوه ای شکل گونه های فوق الذکر تشخیص را آسان می سازد.سپردار قهوه ای مرکبات زمستان را به صورت پوره های سن 1 و 2 به سر میبرد.حشرات ماده در بهار به فعالیت خود ادامه داده و در اردیبهشت ماه شروع به تخم ریزی می کنند.گفته می شود این آفت هم به صورت پارتنوژنز و هم به صورت دو جنسی تولید مثل میکند.هر حشره ماده ممکن است تا 200 تخم بگذارد.تخم ها نارنجی رنگ ، کشیده و بطور مجتمع در زیر سپر حشره ماده دیده می شود.دوره انکوباسیون نسبتاً کوتاه و بندرت از یک یا دو روز تجاوز میکند.پوره ها زرد روشن ، پولک مانند و بیضی کشیده هستند که دارای شاخک وسه جفت پا می باشند.به علاوه سطح بدن آنها از موهای پراکنده پوشیده شده است.این حشرات پس از خروج از تخم در جستجوی محل مناسب برای تغذیه در سطح میوه و برگ حرکت میکنند و در اولین فرصت خرطوم خود را در نسج برگ فرو کرده و برای همیشه ثابت می مانند.پورها در این مرحله به سادگی به وسیله جریان هوا و یا به وسیله چسبیدن به بدن پرندگان و احیاناً حشرات گرده افشان بر روی درختان دیگر انتقال پیدا می کنند و گاهی به مسافت های خیلی دور برده می شوند.بدیهی است که میوه های آلوده ، پیوندک و نهال های پیوندی نیز در انتشار این آفت اثر قابل توجهی دارند.سپردار قهوهای مرکبات بیشتر بر روی برگ و میوه تمرکز دارد ولی روی سرشاخه ها و تنه به ندرت دیده می شود.در شرایط شمال ایران دوره زندگی یک نسل از این آفت 65 تا 70 روز است و قادر است 3 تا 4 نسل ایجاد کند.عمده خسارت این آفت مربوط به نسل های دوم و سوم می باشد.سپردار قهوه ای مرکبات نسبت به کمبود رطوبت و سرما به شدت حساس است و به همین لحاظ به ندرت در خارج از مناطق نیمه گرمسیری مرطوب می تواند بطور طبیعی زندگی کند.

دشمنان طبیعی :

کفشدوزک نقاب دار دولکه ای Chilocorus bipustulatus از پرداتور های مفید و موثر در کاهش جمعیت این آفت می باشند.حشرات کامل این کفشدوزک به فراوانی از حالات مختلف سپردار قهوه ای و سایر سپردار ها تغذیه می کنند.

در بین حشرات انگل ، زنبور های خانواده Eulophidae از اهمیت قابل توجه ای برخوردارند.Aphythis chrysomphali ، به خصوص زیر گونه mazandranica درکنترل جمعیت این آفت بسیار موثراند.بغیر از گونه مذکور A.maculicornis ، Prospaltella ، Aspidiotiphagus citrina در تقلیل جمعیت این آفت دارای اهمیت قابل توجه ای میباشند.

بعلاوه Fusuriume juruanum از میکروارگانیسم هایی است که این حشزه را پارازیته می کند.گونه دیگری که در غرب هندوستان و ایالات متحده آمریکا و بعضی دیگر از مناطق دنیا انتشار دارد Selenaspidus aticulatus می باشد که به سپردار قهوه ای بسیار شباهت دارد.در این گونه سر سینه از شکم به نحوه بارزی جداست.گفته می شود که منشاء آن از آفریقا بوده است .این گونه در ایران وجود ندارد.

کنترل شیمیایی:

مبارزه شیمیایی باید زمانی باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌های از زیر سپر خارج شده باشند.

1) آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% به نسبت 2 در هزار

2) اتیون EC47% به نسبت 1/5 درهزار

3) اتریمفوس(اکامت) EC50% به نسبت 1در هزار

4) کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8%به نسبت 1/5- 1 درهزار

5) روغن امولسیون شونده O 80% به نسبت 0.5 درصد

مبارزه زمستانه: این مبارزه اغلب در مورد گونه‌هایی عمل می‌شود که حشره به صورت پوره و یا حشره کامل می‌باشد. این روش در مورد شپشکهای زیر خانواده Lecaninae که دارای بدن بدون محافظ می‌باشند خیلی مؤثر است (مانند شپشک سیاه زیتون). سم‌پاشی زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن‌پاشی سموم روغنی (Volk) پس از سپری شدن اوج سرمای زمستان و قبل از بیداری درختان انجام می‌شود (روغن‌های زمستانه دارای هیدروکربن اشباع کمتری هستند).

مبارزه شیمیایی با شپشک های مرکبات:

فرمول سم حاوی:

مالاتیون امولسیون 60% یا اتیون امولسیون 47% 200 سی سی

دیتان یا زینب 200 سی سی

تریون یا تترادیفون 200 سی سی

روغن ولک یا سیترول 1 لیتر

2 نوبت سمپاشی در طول سال :

1- اوایل تابستان ( بعد از گلدهی و شروع رشد میوه)

2- اواخر تابستان (اواخر شهریور ماه)

خرید فایل

بررسی تاثیر سموم دفع آفات (علف کشها) بر روی گیاهان

بررسی تاثیر سموم دفع آفات (علف کشها) بر روی گیاهان

فصل اول

سموم دفع آفات (علف­کشها)

1-1- مقدمه:

کشاورزان همواره در طول تاریخ با علفهای هرز در مبارزه بوده­اند و در این راه به پیشرفتهای قابل ملاحظه­ای دست یافته­اند. بشر مبارزه با علفهای هرز را از طریق دست و استفاده از حیوانات شروع نمود و در حال حاضر این راه از طریق مکانیکی و شیمیایی ادامه می­یابد. پیشرفتهای به دست آمده برای مبارزه با علفهای هرز همواره با پیشرفتهای بشر در به کارگیری انرژیهای مختلف همراه بوده است به طوریکه بشر در این مسیر ابتدا از نیروی انسانی و حیوانات اهلی استفاده نمود و به تدریج انرژیهای فسیلی را جایگزین آنها کرده است. در حال حاضر کشاورزان چهار روش را برای مبارزه با علفهای هرز در پیش رو دارند که عبارتند از: 1- روشهای زراعی 2- روشهای بیولوژیکی 3- روشهای مکانیکی 4- روشهای شیمیایی. از این روشها، روش شیمیایی از همه رایج­تر شده است و امروزه افزایش وابستگی به علف­کشها باعث بروز مشکلاتی از قبیل مقاومت علفهای هرز به علف­کشها و آلودگی آب و خاک به سموم است.

جدول 1-1 تولید آفت کشها در هند (تولید 1000تن)

%installed capacity	97-1996	%change	96- 1995	Herbicide
6/55	0/1	1/11 +	9/0	D- 4 و 2
8/17	8/0	3/33 -	2/1	butachlor
30	09/0	7/35 -	14/0	fluchloralin
8/96	0/3	1/11 +	7/2	isproturon

مصرف علف­کشها در کشورهای توسعه نیافته مثل هند فقط 3/0 است در حالیکه در کشورهای توسعه یافته مثل کره و ژاپن به ترتیب 6/6 و 8/10 است.

یک علف­کش در مفهوم گسترده کلمه، ترکیبی است که قادر به از بین بردن و آسیب شدید به گیاهان می باشد و می تواند جلوی رشد گیاه را بگیرد و یا بخشهایی از گیاه را از بین ببرد، که ممکن است بیابانی و خودرو باشد و یا نوع پرورش­یافته آن در مکانهای مختلف می­روید[1].

1-2- تاریخچه:

اولین علف­کش ثبت شده در ایران مربوط به سال 1347 می­باشد و از آن تاریخ تا کنون 70 علف­کش از گروههای مختلف در ایران به ثبت رسیده است. به این ترتیب به طور متوسط از زمان ثبت اولین علف­کش تا کنون سالانه دو علف­کش به ثبت رسیده است. روند ثبت علف­کشها با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه نوسانات شدیدی داشته است. بیشترین تعداد علف­کشها در حد فاصل سالهای 1347 تا 1350 و سالهای 1350 تا 1355 بوده است و از آن تاریخ به بعد به دلیل وقوع جنگ تحمیلی و مشکلات حاکم بر کشور این روند کاهش یافته، تا جائیکه بین سالهای 1360 تا 1365 تنها دو عدد علف­کش جدید به ثبت رسیده است. از سال 1365 با پشت سر گذاشتن پاره­ای از مشکلات در کشور ما ثبت سموم جدید بیشتر شده و این روند ادامه یافته است. تا اینکه در 5 سال اخیر حدود 13 علف­کش جدید به ثبت رسیده است [2].

در طی بیست سال گذشته همواره در دنیا سهم فروش علف­کشها از کل سموم آفت­کش فروخته شده بیشتر است.

شکلهای زیر سهم فروش جهانی علف­کش­ها و حشره­کشها و قارچ­کشها و بقیه سموم کشاورزی را در سالهای 1980 و 2000 نشان می­دهد.

شکل (1-1) : سهم جهانی فروش

علف کش ها ، حشره کش ها و

قارچ کش ها از کل سموم

فروخته شده در سال 1980

سموم

شکل (1-2) : سهم جهانی فروش علف­کشها، حشره­کشها و قارچ­کشها

از کل سموم فروخته شده در سال 2000

سموم

علی­رغم اختلاف جزئی که در سهم هر یک از آفت­کشهای فروخته شده در این دو سال مشاهده می­شود ولی همواره بیشترین سهم مربوط به علف­کشها است.در برخی از کشورها مانند آمریکا سهم فروش علف کش ها از کل آفت کش های بفروش رسیده از این مقدار هم فراتر رفته است و بر اساس اطلاعات مو جود در سال 1993 حدود 68% از سموم فروخته شده در بخش کشاورزی آمریکا مربوط به علف کش ها بوده است]3[.

1-3- کاربردها :

دی­نیتروآنیلین­ها علف­کش­هایی هستند که برای کنترل علف­های هرز باریک و پهن برگ در برخی از محصولات زراعی مورد استفاده قرار می­گیرند. این علف­کش­ها از نوع پیش­رویشی بوده و در خاک مصرف شده و از طریق جلوگیری از تقسیم و طویل شدن سلول مانع از رشد علف­های هرز می­گردند. از جمله مکانیزمهایی که باعث مقاومت گیاهان زراعی نسبت به علف­کش­های دی­نیتروآنیلین می­شود، می­توان به متابولیسم علف­کش و جاسازی علف­کش در بخشهای لیپیدی و تغییر محل عمل علف­کش اشاره نمود. علف­کش­های دی­نیتروآنیلین به خانواده­ای از ترکیبات شیمیایی تعلق دارند که مکانیزم اصلی عمل آنها دپلی­مریزاسیون میکروتوبولها است. میکروتوبولها از اجزای ضروری برای تقسیم سلولی و طویل شدن سلولهای ریشه هستند این علف­کش­ها به مختل کننده تقسیم میتوز نیز معروفند. وقتی علف کش های دی نیترو آنیلین از طریق اختلال در فعالیت میکرو توبول ها، از تقسیم سلولی جلوگیری می کنند تقسیم سلولی ناقص صورت می گیرد و گاهی اوقات منجر به تولید سلولهای چند هسته ای می گردد. این علف کش ها گیاهان و قسمت هایی از گیاهان که سریع رشد و تقسیم می شوند را تحت تاثیر قرار می دهند. تقسیم سلولی ابتدا در نواحی مریستمی گیاه اتفاق می افتد. بنابراین وقتی دی نیترو آنیلین ها با نواحی مریستمی تماس حاصل می کنند، از تقسیم سلولی آنها جلوگیری به عمل می آورند.

جدول (1-2)علف­کش­های دی­نیتروآنیلین ثبت شده در ایران

خانواده شیمیایی	نام عمومی	نام تجاری
دی­نیتروآنیلین	تریفلورالین اتان­فلورالین دی­نیترآمین پندی­متالین	ترفلان سونالان کوبکس استومپ

اتصال دی­نیتروآنیلین­ها به ذرات خاک باعث محدود شدن حرکت آنها به سوی گیاه می­شود. هنگامی که گیاهچه از درون لایه­های خاک تیمار شده با علف­کش دی­نیتروآنیلین به سمت بیرون خاک رشد می­کند، این علف­کش­ها به سهولت در غشاهای چربی گیاهچه حل می­شوند. از آنجا که پس از جذب سرعت انتقال این علف­کش­ها زیاد نیست، بنابراین به جز دی­نیتروآنیلین­هایی که با منطقه مریستمی تماس حاصل می­کنند و وارد هسته سلولها می­گردند، بقیه اثر کمی بر جا می­گذارند. علف­کش­های دی­نیتروآنیلین هیچگونه اثری بر روی تقسیم میتوزی سلولهای حیوانی ندارند. این علف­کش­ها برای پرندگان بی­خطرند،در خصوص نحوه توزیع علف کش های دی نیتروآنیلین در قسمت های مختلف سلول اطلاعات زیادی در دست نیست.

دی­نیترآمین: (Dinitramine) علف­کشی از گروه دی­نیتروآنیلین­ها که جذب آن از طریق ریشه است. اثر آن مانع جوانه زدن بذر و بازدارنده ریشه است. دی­نیترآمین با نام تجاری کوبکس (Cobex) با فرمولاسیون EC 25% ، دارای وزن مولکولی(2/322= MW)،رنگ زرد کمرنگ،نقطه ذوب5/94 درجه سا نتی گرادوساختمان مولکولی زیرمی باشد

ساختمان کوبکس

مقدار مصرف آن 3 لیتر در هکتار برای پنبه و سویا می­باشد. علاوه بر آن برای کنترل علف­های هرز غلات دانه­ریز، سبزیجات و همچنین درختان میوه کاربرد دارد. در صورتی که این علف­کش­ها بلافاصله پس از مصرف، با لایه 5 سانتی­متری بالای خاک مخلوط شوند، خطر تجزیه نوری کم می­شود. از آنجا که حلالیت این علف­کش­ها در آب کم است بنابراین در منطقه­ای که اکثر علفهای هرز جوانه می­زنند باقی خواهند ماند]3.[

فرمولاسیون، ترکیبات یک علف­کش است که به وسیله سازنده برای استفاده عملی تهیه می­شود. فرمولاسیون همچنین نشان­دهنده تمامی اجزای ترکیبی محتوی ظرف است که شامل ماده فعال (مسموم کننده واقعی) به اضافه مواد خنثی همچون مواد حل­شدنی، مواد رقیق کننده و مواد افزوده شده دیگر می باشد]4[.

علف­کشهای قابل استفاده باید به راحتی قابل حمل باشند و اگر به طرز صحیحی استفاده شوند، بتوانند به صورت یکنواخت و دقیقی بدون هیچگونه ضرری برای استفاده کننده مصرف شوند. اکثرعلف­کش ها طوری فرموله شده اند که بتوان آنها را با یک حمل کنندۀ مناسب و راحت به کار برد.

علف­کش های رایج که با قابلیت اسپری تهیه شده اند، به گونه­ای فرموله شده­اند که می­توان آنها را با آب، با کودهای مایع و یا با روغنهای با غلظت گازوئیل به کار برد. بعضی از علف­کشها به نحوی فرموله شده­اند که سموم به صورت گرانول­های خشک یا ذرات پوشش­دار (pelleted) از مخازن خارج می­شوند. علف­کشها را معمولاً به صورت گرد (dust) استفاده نمی­کنند زیرا علاوه برمشکل حمل و نقل احتمال فرار (drift) آنها به طرف گیاهان حساس غیر هدف نیز وجود دارد[5].

خرید فایل

حشره شناسی کشاورزی و آفات گیاهی word

حشره شناسی کشاورزی و آفات گیاهی word

فهرست مطالب: عنوان صفحه فصل 1: توضیح درباره موسسه تحقیقات آفات و بیماری zwnj;های گیاه مقدمه........................................ 2 تاریخچه موسسه تحقیقات آفات و بیماری zwnj;های گیاهی. 4 توضیح وظایف اساسی موسسه...................... 12 تشکیلات موسسه................................. 15 بخش تحقیقات آ zwj;فت ...

دریافت فایل

گزارش کارآموزی- آفات و بیماری گیاهان – نگهداری فضای سبز

گزارش کارآموزی- آفات و بیماری گیاهان – نگهداری فضای سبز

عنوان: گزارش کارآموزی- آفات و بیماری گیاهان ndash; نگهداری فضای سبز فرمت فایل: word تعداد صفحات: 109 شرح مختصر: چمن از گیاهانی است که از دیرباز شناخته شده است و در تزئین گیاهی فضای باز، از آن سوی سده ها تا امروز مورد استفاده قرار می گرفته است. همکنون نیز یکی از عناصر لازم و جزء ...

دریافت فایل

گزارش کار آموزی رشته کشاورزی - حشره شناسی کشاورزی و آفات گیاهی word

گزارش کار آموزی رشته کشاورزی - حشره شناسی کشاورزی و آفات گیاهی word

فهرست مطالب: عنوان صفحه فصل 1: توضیح درباره موسسه تحقیقات آفات و بیماری zwnj;های گیاه مقدمه........................................ 2 تاریخچه موسسه تحقیقات آفات و بیماری zwnj;های گیاهی. 4 توضیح وظایف اساسی موسسه...................... 12 تشکیلات موسسه................................. 15 بخش تحقیقات آ zwj;فت ...

دریافت فایل

پایان نامه کشاورزی آفت چیست و چه عواملی باعث به وجود آمدن آفات می‌شوند؟ word

پایان نامه کشاورزی آفت چیست و چه عواملی باعث به وجود آمدن آفات می‌شوند؟ word

مقدمه: درچند دهه اخیر تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگی نظیر تهران بازار مصرف بزرگی رابرای محصولات کشاورزی فراهم کرده است. لذا زمین های کشاورزی، تا شعاعزیادی نسبت به این مراکز برای رفع نیازهای غذایی این جمعیت اختصاص یافتهاست اما با گسترش جمعیت در شهرها به تدریج نیاز به روش های ...

دریافت فایل

دانلود مقاله پروژه درباره آفات مرکبات به صورت کاملو تصویری به همراه آموزش پروزش مرکبات

دانلود مقاله پروژه درباره آفات مرکبات به صورت کاملو تصویری به همراه آموزش پروزش مرکبات

شرح مختصر : در این مقاله انواع آفتهای مرکبات و راه های از بین بردن آنها به صورت کامل و به همراه تصویر مورد برسی قرار گرفته اند. برخی از این آفت ها عبارتند از: فهرست : تاریخچه مرکبات مناطق مناسب کشت و پرورش مرکبات در دنیا و ایران اولویت های استانی بالقوه کشت مرکبات به ترتیب شامل ...

دریافت فایل

آفات و بیماری های درخت صنوبر

آفات و بیماری های درخت صنوبر

نام صنوبر Poplar یا صنوبر-سپیدار populous از ریشه کلمه یونان باستان papailo مشتق شده که به معنی لرزش می باشد و مانند لغت فرانسوی papaillon به معنی پروانه شکل می باشد. این درخت به این دلیل درخت صنوبر نامیده شده است که برگهای آن به صورت گروههایی در طول شاخه های نرم و قابل انعطاف طوری قرار گرفته ...

دریافت فایل

گزارش کارآموزی آفات و بیماری های درخت بید

گزارش کارآموزی آفات و بیماری های درخت بید

مقدمه اهمیت فضای سبز و جنگل برای انسان بشر از روزی که در کره زمین زیست خود ا شروع کرد، شروع به استفاده از منابع طبیعی، جنگلها و مراتع جهت تأمین نیازهای خود نمود بطوریکه از میوه، چوب، جهت تغذیه، سوخت . . . استفاده نمود. که با توجه به روند افزایش این مسئله نیز افزایش یافت. بطوریکه ...

دریافت فایل