نقش اراده (قصد و رضا) در تحقق اعمال حقوقى

نقش اراده (قصد و رضا) در تحقق اعمال حقوقى

مقدمه

به طور کلى، در تمام نظامهاى حقوقى، اراده اشخاص در تحقق اعمال حقوقى نقش اصلى و اساسى را ایفا مى‏کند و عقود و ایقاعات به اراده افراد نسبت داده مى‏شود. در فقه اسلامى نیز اراده اشخاص در ایجاد تعهدات از موقعیت مهم و اساسى برخوردار است. فقیهان در روند شکل‏گیرى اعمال حقوقى (عقود و ایقاعات) نقش اراده را بیش از هر عامل دیگرى دانسته و الفاظ و افعال و سایر وسایل اعلام اراده را به تنهایى و بدون کاشفیت‏یا سببیت‏یا مبرزیت آنها نسبت‏به اراده متعاقدان، موجد هیچ تکلیف و تعهدى نمى‏دانند. مفاد قاعده «العقود تابعة للقصود» نیز مؤید چنین دیدگاهى است. بر اساس قاعده مزبور فقدان انشاى مدلول عقد، مانع تحقق آثار حقوقى است و عمل بدون قصد و اراده طرف عقد تهى و بى‏اعتبار است.

بنابراین، عقود و ایقاعات اگرچه با اعتبار و جعل عقلا و شارع از اسباب ایجاد تعهد به شمار مى‏آیند، ولى موضوع اعتبار عقلاء و شارع زمانى محقق مى‏شود که شرایط اساسى و ضرورى آنها موجود باشد و از جمله شرایط اساسى، قصد و رضاى طرفین عقد و به تعبیرى اراده آنهاست. حتى مى‏توان گفت: اراده وقصد از شرایط درستى عقد نیستند بلکه از شرایط تحقق و تکوین آن مى‏باشند. امام خمینى در کتاب البیع در این زمینه مى‏گوید: اراده و قصد از شرایط درستى عقد و شرایط طرفین آن نیست; زیرا شرط هر چیزى بعد از عناصر مؤثر در حقیقت و ماهیت آن ملاحظه مى‏شود و با توجه به اینکه حقیقت عقد از شرایط عقد و شرایط طرفین نیست و اراده و قصد نیز در تحقق ماهیت عقد دخیل است وجود قصد و اراده شرط عقد و شرط دو طرف آن نخواهد بود بلکه در تحقق و تکوین اصل ماهیت عقد مؤثر است. (1) بنابراین، نقش اراده (قصد و رضا) در تحقق اعمال حقوقى امرى روشن است. در این مقاله حقیقت اراده، عناصر و مراحل شکل‏گیرى آن را بررسى خواهیم کرد.

ماهیت اراده

اراده در لغت تازى از ماده «رود» به معناى خواستن، طلب، قصد و برگزیدن (2) به کار رفته است. در اصطلاح علوم مختلف نیز تعاریفى در مورد اراده ابراز شده است. در علم کلام گفته مى‏شود: اراده صفتى است که رجحان یکى از دو امر مقدور بر دیگرى را اقتضا مى‏کند. (3) برخى حکیمان اراده را حالتى مى‏دانند که به دنبال شوق مى‏آید، ولى بیشتر فلاسفه برآنند که اراده از مقوله کیف نفسانى و عزم راسخ یا شوق مؤکدى از ادراک امر ملائم و سازگار با طبع در انسان پدید مى‏آید. این شوق مؤکد یا عزم راسخ در پى تصدیق و پذیرش سودى که در انجام یا ترک کارى نهفته است‏یا در پى تشخیص و قبول نیک بودن کارى یا ترک کارى در نفس انسان پدید مى‏آید و حصول آن موجب مى‏شود تا فعل یا ترک مرجحى یابد و به مرحله ضرورت برسد. حکیم سبزوارى مى‏گوید:

عقیب داع درکنا الملائما شوقا مؤکدا ارادة سما (4)

در اصطلاح حقوق‏دانان نیز به پیروى از متکلمان و فلاسفه، اراده حرکت نفس به طرف کارى معین پس از تصور و تصدیق منفعت و اشتیاق به آن است. این حقیقت را در بررسى مراحل چهارگانه عمل ارادى تبیین مى‏کنیم.

تحلیل روانى اراده

اعمال حقوقى، فعل ارادى انسان است و مانند سایر اعمال ارادى مراحل مختلفى را که در نفس آدمى گذرانده مى‏شود، طى مى‏کند. در تبیین این مراحل تمایز بین قصد و رضا نیز روشن مى‏شود. این مراحل را در قالب مثالى بررسى مى‏کنیم، شخصى تصمیم به فروش خانه خود مى‏گیرد. از زمانى که چنین اندیشه‏اى براى او پیدا مى‏شود تا زمان انعقاد عقد بیع چه فعالیتهایى در روان او و خریدار انجام مى‏شود؟

نوع فایل: word

سایز: 25.4 KB

تعداد صفحه:47

خرید فایل

دانلود تحقیق آماده قالب word با عنوان نقش پرداخت الکترونیکی در تحقق نظام اداری الکترونیک ۱۲ ص

دانلود تحقیق آماده قالب word با عنوان نقش پرداخت الکترونیکی در تحقق نظام اداری الکترونیک ۱۲ ص

چکیده : توسعه سیستم های الکترونیکی در سده اخیر و ورود اینترنت به عرصه کسب و کار موجب تغییر اساسی در نحوه تبادلات فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی جوامع شده است . ورود سخت افزارها در ابتدای توسعه سیستم ها تا حدود زیادی باعث تسریع و تسهیل کارها گردید و بدنبال آن با توسعه نرم افزارها به ...

دریافت فایل

مطالعه آثار،تبعات و علل تحقق جرم اعمال نفوذ بر خلاف حق

مطالعه آثار،تبعات و علل تحقق جرم اعمال نفوذ بر خلاف حق

هدف از پژوهش حاضر بررسی آثار، تبعات و علل تحقق جرم اعمال نفوذ بر خلاف حق و تبعات آن است. جرم اعمال نفوذ، در واقع تعرّض به قوای نظام اداری و ساختار دستگاههای دولتی یا دستگاههای ارائه کننده خدمات عمومی است. ...

دریافت فایل

دانلود تحقیق آماده قالب ورد با عنوان نقش پرداخت الکترونیکی در تحقق نظام اداری الکترونیک ۱۲ ص

دانلود تحقیق آماده قالب ورد با عنوان نقش پرداخت الکترونیکی در تحقق نظام اداری الکترونیک ۱۲ ص

چکیده : توسعه سیستم های الکترونیکی در سده اخیر و ورود اینترنت به عرصه کسب و کار موجب تغییر اساسی در نحوه تبادلات فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی جوامع شده است . ورود سخت افزارها در ابتدای توسعه سیستم ها تا حدود زیادی باعث تسریع و تسهیل کارها گردید و بدنبال آن با توسعه نرم افزارها به ...

دریافت فایل

مقاله تحقق رابطه توانمندسازی اقتصادی خانواده های نیازمند و توسعه اقتصادی مطلوب اسلام

مقاله تحقق رابطه توانمندسازی اقتصادی خانواده های نیازمند و توسعه اقتصادی مطلوب اسلام

عنوان مقاله: تحقق رابطه توانمندسازی اقتصادی خانواده های نیازمند و توسعه اقتصادی مطلوب اسلام قالب بندی: WORD تعداد صفحات: 50 قسمتی از متن: با نگاهی به تحولات جامعه می توان دریافت که جامعه ما در حال گذر از حساس ترین تحول تاریخى خود ، یعنى گذر ازدر حال توسعه بودن به توسعه یافتگی ...

دریافت فایل

نقش پرداخت الکترونیکی در تحقق نظام اداری الکترونیک

نقش پرداخت الکترونیکی در تحقق نظام اداری الکترونیک

دانلود مقاله نقش پرداخت الکترونیکی در تحقق نظام اداری الکترونیک این فایل در قالب Word قابل ویرایش، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی می باشد قالب: Word تعداد صفحات: 28 توضیحات: چکیده توسعه سیستم های الکترونیکی در سده اخیر و ورود اینترنت به عرصه کسب و کار موجب ...

دریافت فایل

دانلود مقاله انگلیسی درباره تحقق سود و جدائی از سرمایه

دانلود مقاله انگلیسی درباره تحقق سود و جدائی از سرمایه

Realization of income and separation from capital تحقق سود و جدائی از سرمایه مفاهیم سود اقتصادی و سود تحقق یافته موضوعات بحث بر انگیزی در حسابداری شرکت و حوزه های مربوطه بوده اند . این بحث ها مکرر به شکل های مختلف آمده اند نه تنها برای تجدید نظر در مفهوم سود از لحاظ سود اقتصادی بلکه در حوزه های ...

دریافت فایل

مطالعه ی معیار بلوغ در تحقق مسؤولیت کیفری درلسان شارع، متشرعین و حقوق ایران

مطالعه ی معیار بلوغ در تحقق مسؤولیت کیفری درلسان شارع، متشرعین و حقوق ایران

عنوان مقاله: مطالعه ی معیار بلوغ در تحقق مسؤولیت کیفری در لسان شارع، متشرعین و حقوق ایران قالب بندی: pdf قیمت: 2600 تومان شرح مختصر: ارائه ی ملاکی مشخص برای آغاز دورهای که با شروع آن با فرد همانند بزرگسالان برخورد میشود و مسؤولیت تام کیفری دارد، در هر نظام حقوقی از جمله حقوق ...

دریافت فایل

پرسشنامه سنجش میزان تحقق اهداف تربیت هنری مخصوص دبیران

پرسشنامه سنجش میزان تحقق اهداف تربیت هنری مخصوص دبیران

پرسشنامه سنجش میزان تحقق اهداف تربیت هنری مخصوص دبیران: شامل: 29 سوال 5 گزینه ای دارای نمره گذاری روایی و پایایی 8 بعد ...

دریافت فایل

پایان نامه مباحث کاربردی و مهم در تحقق یک سیستم هوش مصنوعی

پایان نامه مباحث کاربردی و مهم در تحقق یک سیستم هوش مصنوعی

عنوان پایان نامه : مباحث کاربردی و مهم در تحقق یک سیستم هوش مصنوعی قالب بندی: PDF شرح مختصر : از سن هوشمندسازی چندسالی نگذشته و در همین مدت اندک تمام زندگی مردم را فرا گرفته و کاربرد فراوانی در علوم مختلف دارد. علومی پزشکی یکی از آنهاست که بطور مثال در ژنتیک که میتوان تغیراتی در ...

دریافت فایل