گیاهان دارویی
مقدمه
در قرن حاضر تحقیقات گسترده ای بر روی گیاهان دارویی انجام پذیرفته و داروهایی با ماده مؤثر طبیعی افقهای جدیدی را برای جامعه پزشکان و داروسازان پژوهشگر گشوده است. به طوری که در حال حاضر حدود یک سوم داروهای مورد استفاده در جوامع انسانی را داروهایی با منشأ طبیعی و گیاهی تشکیل می دهد و مساعی جهانی صنایع داروسازی بر این متمرکز است که ساخت شیمیایی اقلام مربوطه به دو سوم بقیه داروها نیز تدریجاً منسوخ و به منابع گیاهی متکی گردد. از این رو، صنایع داروسازی و گروههای تحقیقاتی بسیاری از کشورها توجه خود را به کشت و تولید گیاهان دارویی معطوف داشته اند. در این راستا، هر ساله صدها هکتار از زمینهای زراعی کشورهای غربی و آمریکا برای کشت گیاهان دارویی اختصاص می یابد.
با نظری اجمالی به فرهنگ مصرف داروهای گیاهی در ایران، متوجه میراث گرانقدر شناسایی و مصرف این گیاهان در طب غنی سنتی ایران می شویم. از طرفی فلات وسیع ایران در قسمت های مختلف از اقالیم و محیطهای گوناگون برخوردار است و به همین دلیل فراوانی و تفرق گونه های این گیاهان در پهنه دشتها و کوهساران ایران به پیش از 7500 گونه گیاهی (حدود دو برابر تعداد گونه های هر یک از کشورهای اروپای غربی) می رسد که بخش قابل ملاحظه ای از آنها حاوی ذخایر متابولیتی با ارزشی می باشند. از این رو، به حق می بایست فلور ایران را یکی از منابع داروخیز جهان دانست. ایرانیان باید قدر این گنج بزرگ را دانسته و ارزش آن را بدانند و در راستای تحلیل در رشته های گیاهی و دارویی بهترین و بیشتر استفاده را از این منابع خدادی ببرند و بکوشند تا سرآمد کشورهای پیشرفته در این علم شوند و به تولید و بهره برداری از گیاهان دارویی پرداخته و کشور را از این نظر اغنا کرده و حتی به صادرات گسترده در این زمینه دست بزنند. به حمد و قوه الهی جهاد کشاورزی راه را برای علاقه مندان و جوانان این سرزمین گشوده باشد که بیشترین بهره و استفاده برده شود. با تحصیل در دانشگاه و کار عملی در مراکز کارآموزی که تکمیل کننده تحصیلات دانشگاهی می باشد کشور آینده روشن تر خواهد داشت.
چکیده
برای گذران دوران کارآموزی به این دلیل فروشگاه درمان باگیاهان داروئی (کندولوس) انتخاب شدکه درآن فروشگاه گیاهان داروئی به صورت فراوری شده و مدرن عرضه می شود و سرپرست محترم دارای دانش بالایی در رابطه با گیاهان داروئی و داروهای گیاهی می باشند و طبق بررسی که انجام شد مردم استقبال بسیارزیادی از عرضه این گونه داروها در این فروشگاه می کردند. سرپرست محترم دردوران کارآموزی درباره انواع و اقسام داروهای فراوری شده، خواص و کاربرد آنها صحبت کردند. نیز طرز برخورد با اقشار مختلف ونوع ویزیت کردن آنها را آموزش دادند. روش مغازه داری و اداره آن را بیان کردند و صادقانه بسیاری از تجارب خود را که درهیچ کتبی نمی توان یافت، آموزش دادند و با توجه به سن بالایی که دارند و مشغول کار هستند نشان می دادند که انسان تا زنده است باید به کار مفیدی مشغول باشد. در این دوران در مورد گیاه علف لیمو که خواص و کاربردهای زیادی در صنایع غذاسازی، صنایع مقوا و کاغذسازی، صنایع آرایشی و بهداشتی، داروسازی و... دارد مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت زیرا این گیاه در دوران تحصیل تدریس نشده بود.
در دوران کارآموزی این مطلب مورد تأکید بود که در این رشته هیچ گاه دانش به پایان نمی رسد ولحظه به لحظه باید مطالعه وبررسی انجام گیرد و هر روز چیز جدیدی در این رشته قابل کشف است از انواع گیاه گرفته تاتولید انواع داروهای گیاهی جدید برای امراض غیرقابل درمان در عصر جدید ونیز بتوان داروهای گیاهی را تا درصد بالایی جایگزین داروهای شیمیایی که دارای عوارضند کرد. اگر نهاد دانشگاهی بتواند مراکز کارآموزی ایجاد کند یا با محل های کارآموزی رابطه نزدیک داشته باشد تا کارهای آموزش داده شده در دوران کارآموزی در راستای اهداف دانشگاه باشد در این صورت دوران کارآموزی اثربخش تر و مفیدتر خواهد شد.
مشخصات محل کار آموزی
محل کار آموزی فروشگاه کندولوس واقع درخیابان ایرانشهر مقابل بانک ملی ایرانشهر و به مساحت 50 مترمربع که دارای دو ردیف قفسه فلزی به تعداد 5 طبقه و همچنین دو ویترین شیشه ای که هر ویترین دارای دو طبقه می باشد و نیز وسایل مورد نیاز برای ویزیت بیماران و همچنین در پشت مغازه محلی برای تهیه برخی از داروهای گیاهی مخصوص وجود دارد و قفسه کوچکی از کتابهای مربوط به طبابت و شناخت گیاهان دارویی وجود دارد.
ساعات کار فروشگاه ، صبحها : 9 الی 13 ، عصرها 16 الی 22 می باشد .
این محل به مدیریت سید حسن میرزرگر (متولد 1314 ، یزد، فرزند سید مرتضی میرزرگر ) دارنده دیپلم طبیعی، فوق دیپلم تربیت معلم مترجم زبان فرانسه مدرک Speciale –I.P.M[1] از دانشکده مالاریاشناسی و انگل شناسی دانشگاه تهران و گیاه شناس، اداره می شود . ایشان در تهران 6 سال در اداره بهداشت محیط مسئول مالاریا شناسی بودند و بعد از آن به علت علاقه به ادبیات وارد آموزش و پرورش شدند و به یزد آمدند و فوق دیپلم گرفتند. مدیر مدرسه در مهریز بودند. دیپلم طبیعی دارند در مدرسه عالی پارس زبان فرانسه را فرا گرفتند 30سال در آموزش و پرورش خدمت کرده اند و مدیریت بسیاری از امور آموزشی را بر عهده داشتند.
بعد از بازنشستگی ،به علت علاقه زیاد به گیاهان دارویی به مطالعه تهیه گیاهان دارویی در ایران پرداختند وبعد مغازه را احداث کردند و توانستند نمایندگی محصولات شرکت کندلوس را در یزد بگیرند و 12 سال است که این مغازه دایر می باشد و به تنهایی مغازه را اداره میکنند.
انواع عرقیجات گیاهی دم کردنیها بعضی از ویتامین ها، انواع شامپوهای گیاهی، کرمها، ژلها، داروهای ضدشوره ، ضد خارش گیاهی و شانه های طبی، خمیر دندانهای طبی بالغ بر 150 نوع دارو در این مغازه عرضه می شود.
اجناس از شرکت کندلوس و برخی از شرکت های داخلی و خارجی تهیه می شود.
و بیشترین فروش محصولات گیاهی مربوط به بیماری های عصبی ، معده، سوءهاضمه، کم خوابی ، داروهای کبدی و کلیوی و همچنین انواع شامپوها است.
مشتریان از تمام طبقات و تمام سنین هستند و به علت داشتن دانش پزشکی بسیاری از بیماران را با توجه به آزمایشات پزشکی برایشان دارو تجویز می کنند.
[1] - انستو، پا رازیتو لوژی ، مالاریو لوژی.
کاشت و تکثیر گیاهان زینتی
گلکاری، آشنایی با مفاهیم
جایگاه گلکاری در ایران
اهمیت تاریخی: قدمت کشت و کار و نگهداری گلها در ایران شاید همزمان با شروع کشاورزی بوده است. با نگاهی به تاریخ و فرهنگ ایران بنظر میآید که همواره ایرانیان در زمینه موضوعات مرتبط با گلها جایگاه خوب و ارزندهای داشتهاند. اهمیت اقتصادی: شاید قدیمیترین گلخانههای موجود در ایران که در حال حاضر هم فعال هستند قدمتی در حدود 75 – 70 سال دارند. در حقیقت اهمیت اقتصادی این رشته، سابقه طولانی در ایران دارد. زمانی که بسیاری از کشورها نامی در زمینه پرورش گل و گیاه نداشته اند کشور ما با داشتن گلخانههای خوب و قابل قبول در زمان خود وضعیتی مناسب داشته است. کشت و کار پرورش گلهای زینتی در ایران بعنوان یک رشته اقتصادی سابقهای به قدمت احداث گلخانهها ندارد اما از زمانهای گذشته، گلخانهدارها کار تکثیر و پرورش گیاهان را برای سرگرمی، و گذران اوقات فراغت انجام میدادند. در سالهای اخیر بدلیل نیاز روز افزون بازار و خواست افراد جامعه و بدلیل محدود شدن فضای زندگی مردم این وضعیت کاملاً تغییر کرده است. بطوری که در سالهای اخیر احداث گلخانههای نسبتاً مجهز و کارآمد بمنظور کشت و پرورش و تکثیر گیاهان زینتی و نیز توسعه اقتصادی پیشرفت زیادی داشته است. ایران یکی از خواستگاهها و زادگاههای طبیعی گیاهان زینتی از جمله لاله، سنبل، زنبق، سیکلمه و برخی از درختچهها و تعداد زیادی از درختان میوه بشمار میآید، و در منابع علمی دنیا اسناد و مدارک مربوط به این موضوع موجود است. ولی از نظر اقتصادی و صادرات گل و گیاه هنوز موقعیت مناسبی در سطح دنیا ندارد.
جایگاه ایران از نظر جغرافیایی
موقعیت جغرافیایی ایران از دو نظر قابل ارزش است :
- از نظر آب و هوایی
- موقعیت نسبت به کشورهای همسایه.
1- ایران در یک منطقه پر رود با طول روز بلند و روشنایی کامل آفتاب قراردارد و از این نظر میتواند در بسیاری از هزینههای مربوط به گرم کردن و روشن نگه داشتن گلخانهها که برای کاشت و تکثیر گیاهان زینتی اهمیت زیادی دارد، صرفه جویی کند.
2- موقعیت ایران بدلیل قرار داشتن در کنار کشورهای پر مصرف گل و گیاه از نظر اقتصادی حائز اهمیت است. همسایههای شمالی و جنوبی ایران از خریداران بسیار خوب گیاهان زینتی هستند. ایران با داشتن یک بازار متعادل و نسبتاً ثابت و دائمی قادر است جایگاه واقعی خود را در این عرصه پیدا کند.
کشورهای مهم تولید کننده و مصرف کننده گل و گیاه
1- هلند 2- ایتالیا 3- آلمان 4- سوئیس 5- دانمارک 6- بلژیک 7 - سوئد 8- ژاپن 9 - انگلستان 10- استرالیا 11- فرانسه 12- اسپانیا 13- آمریکا
همانطور که مشاهده میکنید هلند مقام اول در بین همه کشورها را دارد و بقیه کشورها در رتبه بعدی قرار گرفتهاند. از لحاظ موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی و همچنین وضعیت نیروی کار، ایران در مقایسه با هلند از موقعیت مناسبتر و ارزانتری برخوردار است. ارز آوری گل و گیاه برای ایران یک موقعیت انحصاری است. در کشور ما گاهی ارز آوری گلهای شاخه بریده با ارز آوری نفت مقایسه میشود. بطوری که فروش 2 تا 3 شاخه گل (از بعضی انواع گلها) میتواند ارزآوری معادل یک بشکه نفت را داشته باشد و صادرات گلها و گیاهان زینتی میتواند جانشین صادرات نفت شود. اما پارامترهای لازم و شاخصهای قابل قبول بازار جهانی برای پرورش گل و گیاه را باید مهیا کرد.
رشتهها و زیر شاخههای متعددی در رابطه با گلکاری یا Flowery culture وجود دارد. یکی از این موارد استفاده از اندامهای گیاهان زینتی میباشد. از لحاظ موقعیت مصرفی گیاهان زینتی را به سه دسته تقسیم میکنند :
گیاهان یک ساله یاAnnual Plants ؛ گیاهان زینتی که بعنوان گلهای فضای سبز استفاده میشوند. این گیاهان معمولاً مقاوم به سرما نیستند و دوره زندگی نسبتاً کوتاهی دارند. مانند گل اطلسی و آحار.
گلهای دائمی یا Perennial Plants؛ گیاهانی که بیش از یک سال در فضای آزاد قابلیت رشد و نمو دارند. مانند گل تاجالملوک، داودی و زنبقهای دائمی.
گیاهان آپارتمانی یا Indoor Plants؛ گیاهانی که فقط در فضای محدود آپارتمانها و گلخانهها قابل نگهداری هستند. مانند برگ انجیلی و فوتوس.
انجام تحقیقات برای صادرات گلها و گیاهان زینتی یک امر مسلم و ضروری است. همچنین مجموعه عواملی که در این راستا باید مد نظر قرار گیرند عبارتند از :
نوع خاک و بستر مورد پرورش گیاهان؛
نوع محصول ارائه شده؛
تداوم تولید در طی یک زمان معین.
انواع گلکاری یا Flowery culture
گیاهان گلدار گلدانی یا Pot Plant؛ گیاهانی که در فضای مستور آپارتمان رشد و نمو میکنند و بخش زینتی آنها همان گل است. مانند گل حنا، سیکلامن ایرانی، آزالیا و ...
گلهای شاخه بریده یا Cut Flowers؛ گروه بسیار بزرگی از گیاهان زینتی در این رده هستند. تعداد زیادی از گیاهان زینتی بعنوان بخشهای بریده شده و جدا از پایه مادری قابل عرضه به بازار هستند. نظیر انواع میخک، ژربرا، رز و ارکیده.
بسته به نوع بازار و سلیقه خریداران تقریباً همه گیاهان Cut Flowers شبیه بهم عرضه میشوند. اینطور که برآورد نشان میدهد معمولاً میخک، رز و ژربرا سه محصول رده اول تا سوم گلها شناخته شدهاند.
درختان، درختچهها و پیچهای زینتی یا Trees, Shrubs and Climbers؛ این مجموعه در کشت و کار گیاهان زینتی جایگاه ارزندهای دارد و ایران میتواند در این قسمت موقعیت خوبی کسب کند.
تاسیسات گلکاری
تعریف گلخانه: گلخانه یاGreen house به فضای محدودی اطلاق میشود که قابلیت کنترل شرایط محیطی مناسب را برای رشد گیاهان از نواحی مختلف در طی فصول مختلف یک سال داشته باشد. طبق این تعریف از جمله عملکرد گلخانه، فراهم کردن شرایط محیطی لازم و مورد نیاز محصولی معین است.
گلخانهها بر حسب اینکه چه نوع مصالح ساختمانی در آنها بکار برده شده است به نوع ثابت و متحرک تقسیمبندی میشوند. گلخانههای ثابت و متحرک بنا بر نیاز در موقعیت معین، در جایی که مدنظر ما است احداث میشوند.
گلخانههای ثابت، به گلخانههایی گفته میشود که مصالح ساختمانی بکار رفته در آنها از جنس پایدار و با دوام باشد. پس باید سالیان سال از آنها استفاده کرد. بنابراین نکاتی در ساخت گلخانههای ثابت باید در نظر گرفته شود.
نکات مهم در احداث گلخانههای ثابت
1. فاصله گلخانه تا بازار مصرف؛
2. کیفیت آب از نظر سختی؛
3. وجود بازارهای فروش محلی؛
4. دسترسی به کارگران متخصص.
انواع گلخانه های ثابت
گلخانه یکطرفه: از یک جهت از نور کامل آفتاب بر خوردار است و از جهت دیگر از مصالح ساختمانی پوشیده شده است. این نحوه ساخت و ساز گلخانه برای مناطقی با شرایط محیطی نسبتاً دشوار بسیار مطلوب است. در مناطقی که سرمای شدید یا یخبندانهای طولانی وجود دارد، ساخت این گلخانهها به صرفه میباشد.
گلخانه دو طرفه: از دو جهت بطور کامل از نور آفتاب بهرهمند است. این گلخانه برای کشت و پرورش بسیاری از محصولات، ایدهآل و مناسب است. زیرا از جهت نور و درجهی حرارت بطور کامل از نور خورشید بهره میبرد.
گلخانه نیمه دو طرفه: از یک جهت بطور کامل از نور آفتاب برخوردار است و از جهت مقابل تا نیمه از مصالح ساختمانی پر شده و نیمه دیگر از جنس شفاف (شیشه) است.
گلخانه های سه گانه هر کدام برای یک اقلیم معین مناسب میباشند. اما بطور کلی برای مناطق مختلف ایران گلخانههای دو طرفه بسیار مناسب و مطلوب هستند. چرا که در کشور ما، به علت برخورداری از نور فراوان مخصوصاً در زمستان میتوان در مصرف سوخت صرفه جویی بسیار خوب و با ارزشی داشت.
عوامل قابل کنترل در گلخانه ها
1.درجه حرارت؛
2.نور؛
3.رطوبت؛
4. مقدار گاز کربنیک(Co2).
هر کدام از عوامل قابل کنترل در گلخانهها جداگانه توضیح داده میشوند.
درجه حرارت در گل خانه ها
تنظیم درجه حرارت در گلخانهها شرط اولیه برای رشد و نمو بسیاری از گیاهان است. نیاز گیاهان به درجه حرارت دامنههای مختلفی دارد. بعضی از گیاهان درجه حرارتهای بالاتری نیاز دارند مثل گیاهان مناطق گرمسیری. بعضی دیگر در درجه حرارتهای کمتر از 20 درجه سانتیگراد هم بخوبی رشد و نمو میکنند، مانند گیاهانی که از مناطق سردسیری منقل شدهاند نظیر پامچال که در جنگلهای شمال دیده میشود.
اما چگونگی تنظیم درجه حرارت در گلخانهها بستگی به سیستم گرمایی دارد. انواع بخاریها یا سیستمهای گازی و ... میتوانند مورد استفاده قرار بگیرند. اما دو شرط اولیه موجود در عامل گرم کننده عبارتند از:
1- توان توزیع یکنواخت دما در سطح گلخانه را دارا باشد؛
2- فاقد اثرات مخرب زیست محیطی باشد.
نیاز نوری گیاهان
همه گیاهان به یک اندازه به نور نیازمند نیستند. بعضی از گیاهان نیاز به نور فراوانی دارند و بعضی دیگر به نور کمتری نیاز دارند. بنابراین گیاهان را از نظر نیاز نوری به سه گروه بزرگ تقسیم میکنیم:
گیاهان روز بلندLDP : Long Day Plants برای به گل رفتن بین 10 تا 14 ساعت به نور نیاز دارند، مانند گیاهان فصلی تابستانه نظیر آحار، اطلسی، ناز و میمون.
گیاهان روز کوتاه SDP: Short Day Plants برای به گل رفتن نیاز نوری کمتر از 12 ساعت دارند. که در نقطه مقابل گیاهان روز بلند قرار میگیرند، مثل گل داودی.
گیاهان بی تفاوت به طول روز NDP: Neutral Day Plants برای نگهداری در منزل بسیار مناسب و مطلوب هستند. مثل گل حنا یا بگونیا که حساسیتی نسبت به طول روز ندارند و در تمام طول سال گل دارند.
به گل بردن گیاهان روز کوتاه در طی ساعات روشنایی، طولانی به موضوع کنترل نور بر میگردد. در کشور ما با توجه به اینکه روزهای آفتابی خیلی زیاد است باید نیاز نوری گیاه شناخته شود تا گیاه در طی روزهای بلند بخوبی از رشد رویشی برخوردار باشد. لذا گیاهان روز کوتاه را به وسیلهی پایین آوردن ساعات روشنایی، بوسیله یک پرده تیره رنگ، و اصطلاحاً ایجاد شبهای طولانی به گل میبریم.
نور در گلخانه ها
در گلخانهها مقدار نور را به وسیلهی پوشاندن شیشهها با حصیر، پاشیدن گِل و یا رنگهای قابل شست و شو و یا با استفاده از چادرهای الکترونیکی، کنترل میکنیم.
کنترل رطوبت در گلخانهها
تأمین رطوبت یکی از پارامترهای مهم در گلخانهها است. برای رشد و نمو گیاهان، البته باید نیازهای رطوبتی گیاهان را بشناسیم. بعضی از گیاهان به رطوبتهای خیلی بالا نیاز دارند و بعضی دیگر به رطوبت کمتری نیاز دارند، مثل گل کاغذی. بعد از شناخت نیاز رطوبتی گیاهان، آنها را در گلخانههای خاص خود جایگزین میکنیم یعنی همه گیاهان در یک نوع گلخانه نگهداری نمیشوند. در سطوح تخصصی و بزرگ، هر گلخانه برای یک محصول و یا تعدادی محصول مشابه با نیازهای یکسان در نظر گرفته میشود.
راهها و روشهای مختلفی برای تأمین رطوبت گلخانهها وجود دارد که عبارتست از:
1. آبیاری؛
2. پاشیدن آب به سقف و کف و جدار گلخانه؛
3.کاربرد دستگاههای بخار ساز.
گاز کربنیک در گلخانهها
کاربرد Co2 تقریباً معادل استفاده از مواد غذایی، کاربرد پیدا کرده است. در کشور ما که گیاهان از لحاظ نوری در وضعیت مناسبی قرار دارند میتوان با بالا بردن مصرف Co2 راندمان محصول را نیز بالاتر برد.
وجود Co2برای انجام عمل فتوسنتز ضروری است. این واکنش شیمیایی منجر به تولید محصول سبز یا عملکرد گیاه میشود . در این واکنشCo2 عامل بسیار مهمی تلقی میشود.
فرمول فتوسنتز
6 CO2 + 6 H2O à C6H12O6 + 6 O2
گلخانههای ایزوله و با شرایط استاندارد دارای Co2هستند. لذا گلخانههایی که ارتباط کمتری با فضای خارج دارند و یا گلخانههایی که تبادل گازی کمی دارند و در معرض رفت و آمدهای مکرر و متوالی نیستند برای مصرفCo2 مناسبتر هستند.
عوامل مؤثر در میزان مصرف Co2
1. فصل و موقعیت زمانی: در فصلهای گرم و پر نور سال مقدار مصرف Co2 بیشتر است؛
2.نوع محصول: بسته به نوع محصول نیاز به Co2 نیز متفاوت است؛
سن گیاه: گیاهان مختلف در سنین مختلف نیازهای متفاوتی به Co23.دارند.
بسترهای کشت، تکثیر و پرورش گیاهان زینتی
انواع محیطهای کشت برای ریشهزایی
- ماسه؛
- پرلایت؛
- ورمیکولایت؛
- مخلوط ماسه و پرلایت.
ماسه
- محیط کشت معروف؛
- فاقد هر گونه عناصر؛
- ارزش آن به واسطه وجود تخلخل کافی، وجود اکسیژن و حفظ رطوبت.
اولین محیط کشت ماسه است که برای ریشهدار کردن گیاهان ارزشی خاص دارد، زیرا قلمههای جدا شده از پایههای مادری ذخیره غذایی به اندازه کافی دارند. اندازه ذرات ماسه و تخلخل بین این ذرات بسته به نوع قلمهها متفاوت است پس بهتر است که برای قلمههای مختلف اندازه معینی از محیط کشت را استفاده کنیم.
پرلایت
- منشا آتشفشانی؛
- سفید رنگ؛
- فاقد هرگونه ذخیره غذایی؛
- ارزش آن به واسطه ذخیره آب تا 4 برابر وزن خود.
دومین محیط کشت که برای تکثیر قلمهها استفاده میکنیم پرلایت است. و به دلیل خصوصیات ذکر شده، در ریشهدار شدن قلمهها یا گیاهانی که در غیر محیط خاک پرورش مییابند بسیار مفید و مناسب است. اندازه ذرات پرلایت بین 4- 2/1 میلیمتر است و بسته به نوع مصرف و نوع قلمه برای تکثیر از پرلایتهای نرم و نسبتاً درشت استفاده میکنیم. معمولاً مخلوطی از پرلایتهای خیلی نرم و نسبتاً درشت به نسبت مساوی ترکیب میکنیم و بعنوان یک بستر ریشهزایی از آن استفاده میشود.
ورمیکولایت
- ماده معدنی از نوع میکا؛
- حاوی سیلیکات منیزیم، آلومینیم و آهن است.
در حقیقت یک رس حرارت دیده است که میتواند مقدار زیادی آب را جذب کند. ورمیکولایت بدلیل قیمت نسبتاً بالایی که دارد مصرف چندانی ندارد. بعلاوه بعلت جذب آب حجمش زیاد میشود و نباید تحت فشار قرار گیرد، زیرا تخلخلش را از دست میدهد. فقط در موارد خاص برای سازگاری دادن یک گیاه حاصل از کشت بافت در محیط جدید از این ماده استفاده میشود. بنابر این برای تکثیر معمول و متداول گیاهان عمدتاً ماده مورد مصرف پرلایت یا ماسه است.
مخلوط ماسه و پرلایت
- به نسبت مساوی مخلوط میشوند؛
- در سطح کاربردی مصرف زیادی دارد.
چهارمین محیط کشت، مخلوط ماسه و پرلایت است. به نسبت مساوی یک حجمی از پرلایت و ماسه نرم (همان چیزی که در اصطلاح باغبانی ماسه بادی میگویند) را با هم مخلوط میکنند و قلمهها را در آن قرار میدهند. بعد از ریشهدار شدن قلمهها و اطمینان از حجم ریشه، قلمهها به محل مناسب دیگر انتقال مییابند.
محیطهای کشت قلمهها فاقد هر گونه ذخیره غذایی بوده و بدلیل آنکه فوقالعاده سبک هستند تخلخل زیادی دارند و نمیتوانند مواد غذایی را به مدت زیادی در خود نگه دارند. بعد از ریشهدار شدن گیاهان چون نیاز به عناصر معدنی در گیاه خیلی بالا میرود، در یک خاک مناسب که ذخیره کافی این مواد را دارند کشت میشوند.
محیطهای پرورشی گیاهان – کشت خاکی
- متداولترین محیط کشت شناخته شده خاک یا Soilاست. تعریف خاک و انتظاری که از خاک برای نگهداری طولانی یک گیاه میرود، بسته به نوع گیاه و نیاز خاص غذایی آن گیاه متفاوت است. گیاهان علفی و آپارتمانی نیاز به یک بافت بسیار سبک دارند، بافتی که تخلخل کافی دارد و آب را به اندازه مناسب در خود نگهداری میکند و ریشهها در آن بخوبی تنفس میکنند.
- ترکیبی با نسبت مساوی از خاک برگ، ماسه بادی و خاک زارعی و دارای یک بافت خوب و مناسب برای پرورش گیاهان آپارتمانی اصطلاحاً خاک سبک نامیده میشود.
- خاک سنگین در باغبانی کاربرد خیلی زیادی ندارد، فقط گیاهانی که ساختمان ریشهای بسیار قطور و قوی دارند مثل گل کاغذی و همچنین شاهپسند درختی و درختچه ختمی چینی در خاکهای سنگین بهتر رشد و نمو میکنند.
- غیر از خاک ترکیبات مصنوعی دیگر مثل پیت هم استفاده میشود. Peatخاکی است که از بقایای در حال تخمیر اندامهای مختلف گیاهی بوجود آمده است. پیتهای طبیعی حاصل تخمیر خزهها هستند. دو خزه معروف بنامهای Sphagnum و Hyponum در اروپای شمالی به وفور یافت میشوند و معادنی که از این خزهها در اروپای شمالی بدست آمده تحت عنوان تورب یا پیت خالص به بازار عرضه میشوند. پیتPH بسیار پایینی دارد و برای گیاهان اسید پسند و آنهایی که نیاز به PH پایین دارند بسیار مناسب و ایدهآل است.
هیدروپونیک – کشت بدون خاک گیاهان
- پرلایت؛
- ورمیکولایت؛
- پشم سنگ؛
- پوکه معدنی.
البته این مواد فاقد هر گونه ذخیره غذایی هستند و مواد غذایی بطور مصنوعی به این سیستمها باید اضافه شوند. پرلایتی که مواد غذایی لازم به آن اضافه شده باشد بحث محیط کشت هیدروپونیک Hydroponic را به میان میآورد. معادن خاک پیت در چند ناحیه (عمدتاً در شمال ایران) شناسایی شدهاند ولی این معادن دقیقاً حاصل تخمیر دو خزه معروف هاپونوم Hyponum و اسفاگنوم Sphagnum نیستند. پیت یا تورب ایران رنگ روشنتری دارد در حالیکه پیت اروپا دارای رنگ قهوهای بسیار تیره است. PH پیت در معادن ایران خیلی زیاد و گاهی بیش از 7 میباشد (یعنی از حد خنثی کمی بالاتر است) ولی PH پیتهای اروپایی حدود 5/4 است. همچنین معادن کشف شده در ایران قابل توسعه در سطح وسیع نمیباشند.
رشد و نمو
مهمترین عامل بعد از بستر رشد، عوامل موثر در رشد و نمو گیاه میباشند. ابتدا تفاوت بین رشد و نمو را یادآور میشویم (البته این تفاوت در فرهنگ نامه انگلیسی بیشتر نمایان است).
رشد یا Growthبزرگ شدن سلولها و افزایش تعداد سلولها را گویند. به عبارت دیگر منظور از رشد افزایش تعداد و حجم سلولهاست.
نمو یا Developmentبه مفهوم اختصاصی شدن و تمایز سلولهاست. ممکن است سلولی رشد زیادی داشته باشد ولی نمو نکرده باشد. هر وقت گیاه از مرحلهای وارد مرحلهی دیگر شود نمو یافته است. مثلاً گیاه گلخانهای را در نظر بگیرید که چند سالی رشد رویشی داشته ولی تا زمانی که وارد فاز گلدهی نشده باشد نمو نداشته است. به معنای دیگر نمو پدیدهی تخصصی شدن سلولهاست.
عوامل موثر بر رشد و نمو
داخلی:
الف) عوامل ژنتیکی،
ب) هورمونهای نباتی.
خارجی:
الف) حرارت،
ب) رطوبت،
ج) نور،
د) گازها.
ابتدا به تعریف عوامل داخلی میپردازیم. خصوصیاتی را که عوامل خارجی بر آن بیتاثیرند را عوامل ژنتیکی میگویند. وقتی خصوصیات، صفر ذاتی هستند طوری که عوامل خارجی بر آنها بیتاثیرند، برای مثال اگر گیاهی گلهای صورتی دارد عوامل خارجی نمیتوانند رنگ گلهای آن را تغییر بدهند.
کنترل اعمال فیزیولوژی گیاهان در مبحث هورمونها گنجانده شده است.
استفاده از ترکیبات دارویی مشتق از گیاهان، نه تنها قدمت زیادی دارد، بلکه بهدلیل عوارض جانبی بیشمار داروهای شیمیایی از یکسو و نارساییهای متعدد طب نوین در درمان برخی از بیماریها با گذشت زمان، بار دیگر پرورش و تولید گیاهان دارویی با رشد قابلتوجهی روبرو شدهاست. در مقالة حاضر سعی شده است تا ضمن معرفی برخی از روشهای بیوتکنولوژیک مورد استفاده در شناسایی و تولید گیاهان دارویی، اهمیت اقتصادی متابولیتهای دارویی مشتق از این گیاهان و ارزش بالای آنها برای کشورهایی همچون ایران که دارای تنوع بالایی از گیاهان دارویی هستند مشخص شود:
مقدمه
سابقة استفاده از گیاهان دارویی به زمانهای بسیار دور برمیگردد؛ بهطوریکه حتی در کتب قدیمی مانند انجیل و کتاب مقدس باستانی هند (ودا)، استفاده از برخی گیاهان در درمان بیماریها توصیه شده است. اما قدمت استفاده از گیاهان دارویی، بهمعنی روند رو به کاهش آن در دنیای مدرن امروزی نیست. امروزه در جوامع صنعتی و در بسیاری از کشورهای پیشرفته و درحال توسعه، استفاده از طب سنتی و گیاهان دارویی برای حفظ سلامتی، بهدلیل افزایش اعتماد مردم به استفاده از این گیاهان، بسیار چشمگیر است.
طبق برآوردی که توسط سازمان بهداشت جهانی ( WHO ) صورت گرفته است، بیش از 80 درصد مردم جهان (نزدیک به 5 میلیارد نفر)، برای درمان بیماریها هنوز از داروهای گیاهی استفاده میکنند. تقریباً یک چهارم داروهای تهیهشدة دنیا دارای منشأ گیاهی هستند که یا مستقیماً از گیاهان عصارهگیری شدهاند و یا بر اساس ترکیب گیاهی، مدوله و سنتز شدهاند. کار بر روی طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی، در سراسر جهان و بهخصوص هند، ژاپن، پاکستان، سریلانکا و تایلند در دست انجام میباشد. در اروپا و در کشورهایی از قبیل آلبانی، بلغارستان، کرواسی، فرانسه، آلمان، مجارستان، هلند، اسپانیا و انگلستان و همچنین ترکیه، حدود 1500 گونه از گیاهان دارویی و معطر مورد استفاده قرار گرفته و در حدود 1400 محصول گیاهی در اروپا و ایالات متحده تولید میشود. در حدود 25 درصد از داروهای تجویزشده در ایالات متحده، حاوی حداقل یک ترکیب فعال گیاهی هستند. در چین، فروش داروهای سنتی در طول 5 سال اخیر دو برابر شده است. در هند نیز صادرات گیاهان دارویی نسبت به سالهای قبل سه برابر شده است. تعداد زیادی از فرآوردههای دارویی مشهور از گیاهان بدست میآیند. مثلاٌ، معمولترین مسکن، یعنی (آسپرین) از گونههای Salix (بید) و Spiraea بهدست میآید. همچنین داروهای ضد سرطانی چون Paclitaxel و Vinblastine فقط از منابع گیاهی حاصل میشوند.
بنابراین استفاده از روشهای بیوتکنولوژیک بهمنظور تکثیر و افزایش توان ژنتیکی گیاهان دارویی و همچنین شناسایی سریعتر و دقیقتر ژنوتیپهایی که فرآوردة بیشتری تولید میکنند، میتواند بسیار مفید و از لحاظ تجاری سودآور باشد. در مطلب حاضر، روشهای مختلف بیوتکنولوژیک که میتوانند در زمینة افزایش بهرهوری گیاهان دارویی بهکار روند معرفی خواهند شد.
1- کاربردهای " کشت بافت " در زمینة گیاهان دارویی
یکی از بخشهای مهم بیوتکنولوژی "کشت بافت" است که کاربردهای مختلف آن در زمینة گیاهان دارویی، از جنبههای مختلفی قابل بررسی است:
پاورپوینت بررسی دستگاه تولید مثل در گیاهان عالی - پیدازادان - نهاندانگان
دستگاه تولید مثل در گیاهان عالی - پیدازادان - نهاندانگان
- نظریه متامورفوز از انگلر درمورد منشا گل:
هر گل شاخه کوتاهی با نمو محدود است که برگهای آن تغییر شکل یافته و به اجزاء گل تبدیل شده اند.
نظریه دوم :همه اجزاء گل به جزء کاسبرگها نمی تواند منشا برگی داشته باشد.
ساختمان گل
- گل مانند سایر جوانه ها از کنار برگ کوچکی (برگه) خارج می شود.
و بر روی یک پایه(پایک) قرار می گیرد.
گل شامل دو بخش :
1- پوشش گل
2- دستگاه تولید مثل
•اقسام برگ
کویول: محور کوتاهی که تمام قسمتهای برگ روی آن قرار گرفته اند.
نهنج: انتهای محور گل که قطعات گل روی آن قرار دارند.
کاسه گل
مجموع قطعات سبز رنگ بنام کاسبرگ یا سپال که بخش های دیگر گل را
می پوشاند.
پتالوئید: کاسبرگها به رنگهای متنوع که به گلبرگ تشبیه شده،لاله عباسی
دوام کاسبرگها متفاوت است.- در شقایق و خشخاش با شکفته شدن گل می افتند.
- در میخک و بنفشه پس از رسیدن میوه روی گل می مانند.
- در گون و عروسک پشت پرده در نمو میوه کاسبرگ نیز حجیم شده میوه را
در بر می گیرد و پس از رسیدن میوه رنگین و زینتی می شود.
گیاهان اولین موجودات خلقت و این جاندارن خاموش و نمودارهای زیبایی در طبیعت پس از گذشت میلیون ها سال که از پیدایش آنها برروی زمین می گذرد، در طی چند قرن اخیر، آثار و خواص اعجاز انگیز خود را توسط دست بشر به منصه ظهور رساندهاند.
طب و طبابت و به طور اعم معالجات از اولین مسائلی است که بشر برای حفظ اعتدال و توازن مزاج در بروز امراض جهت اعاده سلامتی به آن روی آورده نسبت به وضع قوانین، امکانات، تحقیقات و گردآوی لازم ومسائل مربوطه نهایت باریک بینی و دقت را معمول داشته، زیرا به هر صورت جان آدمی گنجیه ودیعه ای است که حفظ آن ذاتی و غریزی است .
در طی قرون و اعصار متمادی مردم به خواص درمانی گیاهان پی برده اند و دانشمندان بزرگی در اقصی نقاط جهان، دراین زمینه تحقیق و کار کرده اند و کتا بها نوشته اندو همزمان با سایر نقاط دنیا در ایران نیز استاتید و دانشمندان بلند پایه ای چون اوبوعلی سینا، محمد زکریای رازی، سید اسماعیل جرجانی و ابونصر موفق هروی قرن های متمادی علم پزشکی ئ درمانی جهان را تحت تاثیر قرار داده و به حدی ارتقاء علمی یافته اند که آثار آنها به اروپا رفته وتا قرون شانزده و هفده، تعلیمات منحصر به فرد دانشگاهی را تشیکل داده وهنوز مضامین آن مورد تتبع و ترجمه و استفاده است.
فارماکوکنوزی که معنی تحت الفظی آن داروشناسی (علم الادویه) است، جزئی از هنر و علم پزشکی به شمار می آید و آغاز آن از زمانی است که بشر ب درمان بیماریها پرداخته است. فارماکوگنوزی از تمدن های کهن، که در آنها از اجزای حیوانات و گیاهان، محلول های شفا بخش وتهیه می کردند و آنها را برای از بردن آلام و کاستن رنج ومقابله با بیماری ها به کار می بردند و ریشه گرفته است. منشا اولیه فارماکوگنوزی را می توان در اسرار جادوگری قبایل بشری دانست که توانسته است دوره ثبت نشده اسرار طب انسانی را پشت سر بگذارد وسیر تکاملی خود را از مرحله بدوی تا به امروز که عصر استفاده از عوامل اختصاصی است به خوبی طی نماید.
با آنکه امروزه درمان بیماری ها بیشتر از طریق مصرف داروهای صورت می گیرد که منشاء صنعتی دارد واختصاصا درآزمایشگاه تهیه می شوند و اثرات قاطع آنها نیز در درمان بیماری ها موجب توسعه مصر ف آنها گردیده است، معهذا چون با مصرف بعضی از داروها زیانهایی به بدن می رسد، روز به روز به اهمیت گیاهان دارویی و فرآورده های آنها بیشتر توجه میشود و اعتقاد عمومی درباره آنها پیوسته تقویت میگردد.
دارچین معمولاً به عنوان پوست درخت Cinnamomum zeylanicum شناخته میشود. در پرتغال و اسپانیا به عنوان Canela ، در فرانسه Cannelle و در آلمانی به عنوان Zimt شناخته میشود. در هند و ایران دراچین خوانده می شود که بمعنی چوب درخت چینی است که درقیق ترین توضیح برای دارچین است . اسم آن از « kayumanisk» به معنای چوب شیرین زبان مالاکا گرفته شده که معادل عبری آن «qinnkmn» است که منشا کلمة cinnamon است. کلمة Canolla توسط ایتالیایی ها استفاده می شده تا دارچین را توضیح بدهند به عنوان «little cannan tubes» (لوله های توپی کوچک) که شبیه پوست ساقة لوله شده دارچین است. تجارت دارچین در قرن ها سیرزدهم و چهاردهم در کنترل ونیس بود که به همین علت این شهر بسیار ثروتمند شده بود (67)
مصری های دارچین را به همراه مر درمومیایی کردن استفاده می کردند، شاید به خاطر سینامیک اسید که خاصیت آنتی باکتریال دارد. عبری ها از دارچین درمراسم مذهبی استفاده می کردند و در همین حال در مکزیک،کشورهای آسیایی، عربستان و در شمال آفریقا دارچین در آشپزی استفاده می شده ولی بع عنوان ادویه د آشپزی استفاده نمیشده است.
در قرون رسطی و بعد از آن دارچین از مصر صادر می شد که خود توسط تاجران عرب از سیلان آورده می شد. دارچین تبدیل به یک طعم محبوب در تعدادی زیادی از غذاها شد و به عنوان محرک اشتها، هاضمه و درمان برای سرفه و گلو درد شناخته شد. در حال حاضر در آمریکا دارچین به طور عمده برای طعم دادن به دسرها و چاشنی ها استفاده میشود. در حالیکه پودر آن در ترکیبات گرانی که به نوشیدنی ها و قهوه اضافه میشود استفاده میشود. (68)
دارچین حقیقی در آشپزی مکزیکی و در قهوه و چای بسیار محبوب است.
احتمالا دارچینی که مصری ها در زمان فراعنه استفاده می کردند و به طور عمده از چین می آمده جایی که درختستان هایی از دارچین در جایی اطراف شهر kweikin که اکنون Guilin (Kwei به معنای دارچین و lin به معنای جنگل است) خوانده میشود و روئید. دارچین حقیقی سیلان که اکنون سریلانکا نامیده میشود توسط پرتغالی ها در اوایل قرن شانزدهم کشف شد و بعد از آن تجارت آن به طور ظالمانه ای توسط آنها کنترل شد. (65)
درخواست رو به رشد برای دارچین منجر به جنگی بین هلندی ها و پرتغالی ها شد و در اواسط قرن هفدهم هلندی ها تجارت سیلانی تحت کنترل درآوردند. در قرن هفدهم خیلی از هلندی ها در سریلانکا درتلاشی برای شکستن قوانین ظلمانه مستعمره نشین های جدید قتل عام شدند . اما این منجر به تلافی و پیشرفت پرتغالی ها درکنترل کاشت دارچین جزیره شد.
هلندی ها به زور امتیاز انحصاری دارچین را گرفتند. برای اینکه قیمت ها را بالا نگهدارند در سال 1760 مقدار زیادی دارچین را در آمستردام سوزاندند تا دارچین کم یاب شود. شاید این رفتارخصمانه دوستداران خیالباف دارچین را در سایر کشورها قانع کرد که آن ادویه بیش از اندازه در خوراک پزی استفاده شده . (68)
در هر حال در سال 1795 انگلیسی ها کنترل سیلان را با این امید که علاقة مردم را نسبت به دارچین دوباره زنده کنند به دست گرفتند خیلی قبل از این نهال های دارچین توسط هلندی ها برای کاشت در اندونزی منتقل شد. اهمیت دارچین به طور مستمر و تدریجی رو به کاهش گذاشت چون استفاده از این ادویه در آشپزی و ساختن شراب از مد افتاد اکنون علاقه به دارچین در مصر روبه رشد است. در قرن نوزدهم در مصر دارچین توسط فرانسوی هایی که نهال های آن را در Jardin de plantes پاریس می کاشتند و معرفی شد. درهرحال بعد از آن اهمیت دارچین در آشپزی فرانسوی کاهش یافت با این حال هنوز در غذهای سنتی فرانسوی کانادا استفاده میشود.
امروزه دارچین به عنوان یک ماده معطر فوق العاده در غذهای پخته شده مصرف میشود. ولی مزهآن تعداد محدودی را جذب می کند.و به طور مشابه دارچین به طور گسترده به عنوان دارو یا نگه دارنده غذا یا بخور استفاده میشود. ولی تعداد محدودی را جذب می کند از نظر محبوبیت زیاد و جدال های فراوان برای تجارت آن در هزاره گذشته، این ادویه باستانی بدون شک امروزه شایستگی بیشتری برای تحسین دارد.
مصرف غذایی
انواع مختلف دراچین مثل دارچین سیلان و کاسیا، استفاده های یکسانی دارند. اما به دلیل دارچین سیلان طعم و مزه بهتری دارد معمولاً در دسرها و غذاها بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد (62)
به طور معمول دارچین در کیک ها و یا دیگر فرآورده های نانوانی و شیرینی پزی، شیربرنج ، انواع پودینگ ها و دسرهای شکلاتی و میوه ای به خصوص دسر سیب و گلابی استفاده میشود. (64)
در بسیاری از غذاهای خاورمیانه ای و هم چنین غذاهای شمال آفریقا، برای طعم دادن برای مثل در خوراک گوشت و یا بادمجان پرشده وانواع سوپ به عنوان ادویه استفاده میشود.
هم چنین دارچین برای طعم دادن و گرم کردن مزه شراب ها، کرم ها و شربت ها به کار می رود.
بزرگترین واردکننده دارچین سری لانکا، مکزیک می باشد، در کشور مکزیک دارچین به صورت چای با قهوه، شکلات و یا آبجو نوشیده میشود (64)
به علت وجود نوعی از انواع فنول ها، دارچین دارای خاصیت آنتی باکریال می باشد که باعث کندکردن فاسد شدن گوشت می شود، بنابراین استفاده آن به عنوان ادویه درغذاهای گوشت داره به ویژه در مناطقی که دارای آب و هوای گرم می باشند، موثر است. (60)
دارچین در طب سنتی
علما و بزرگان طب سنتی، خواص متعدد و بی شماری را برای گیاه دارچین برگزیدهاند. شیخ ابوعلی سینا در کتاب معروف «قانون در طب» خود در مورد دارچین چنین گفته است: (2)
چندین نوع دارچین است و نامهای متعدد دارد : دارچین خوب که به سیاهی زند و کوهی و ستبر است (غلیظ) . دارچین سفید و سست که ریشه اش از هم پاشیده و سیاهرنگ است و صاف است وکمتر گرده دارد. دارچینی که به سبزرنگی مایل و مزهاش و همان مزة (سلیخه، دارچین ختایی) است و پوستش به پوست آن شبیه و برنگ سرخ است که این نوع تا مدتها قوتش می ماند و بویژه اگر کوبیده شود و به وسیلة محلولی قرص گردد. دیسقوریدوس گوید: نوعی از دارچین بوی خوش دارد که تقریبا به بوی فیجن یا بوی زیرة سیاه شباهتی دارد. گرم است و زبان گز و کمی شوری و گرمی در آن موجود است. اگر با ناخن حک کنی زود خرد نمیشود. و هرگاه شکست آنچه در میان شاخه هاست ریز است و به خاک نرم می ماند. و اگر خواهی بیازمایی یک حبه – قطعة کوچک – از ساقه ای جدا کن و بیازمای که آسان تر است. زیرا خرده ها با هم شاید با مواد دیگری مخلوط باشند و آمیزة بیگانه در آن موجود باشد. همو گوید: نوعی دارچین هست که آنرا دارچین دروغین گویند. تا اندازه بویی هم دارد. زبر است و کم تأثیر. دارچینی هست که آنرا دارچین زنگی نامند. سیمای دارچین می دهد ولی فرق در میان آنها تندبویی است. دارچین که به ( قرفه) مشهور است در اصل و فراوانی گره همان دارچین است.(2)
ولی دارچینی است چوبی که چوبهای دراز و محکم دارد و بوی خوش آن از بوی دارچین کمتر است . برخی عقیده دارند که قرفه از تیرة دارچینی ها نیست و مزاجش نیز با دارچین تفاوت دارد. گاهی از دارچین دروغین روغن گیرند و نگاه دارند. گزینش: بهترش آن است که بودی خوش دارد و تندمزه است و زبان را نیازارد، رنگش صاف و بدون آمیزه است. دیسقویدوس گوید: در میان این قسمت از دارچینها بهترش آن نوع است که تازه باشد و رنگش میانه ای از خاکستری و سیاه و سرخ باشد، صاف و دور از زبری است. شاخه ها باریک و به هم نزدیک ، درمزه اش شیرینی و شوری و کمی سوزش حس شود. چندان کم مایه نباشد. و یکی از علامت خوبی آن است که بویش بر سایر دارچین ها چیره باشد و با وجود او بوی دیگر حس نشود. نوع بد دارچین، دارچین (اسنی) یا کندری یا (دارچین ختایی) یا دارای بوی بسیار تند است. همچنین سفید و زودشکن، سنگینی که در آب ته نشین می شود، صافی که تنه زبر دارد. خوب نیستند. دارچین را باید کوبیده وازآن قرصها ساخت و گرنه بعد از مدت پانزده سال و بیشتر قوت خود را از دست می دهد. بهتر آن است که ریشة صحیح را بکار برند و قرص سازند. و به خرده ها اهمیت ندهند. بهترین دارچین آن است که در ابتدای آزمایش بینی را از بوی خود چنان پرکند که نگذارد نوع بدتر از آن راحس کنیم.مزاج: در سوم گرم وخشک است. خاصیت: دیسقوریدوس گوید: همة دارچین ها گرمیبخش، بازکن و زادیندة عفونت و بسیار لطیف و جذب کننده هستند. وعلاج همه نیروهای تباه، خطهای زنگاری و فاسد می باشند. روغن دارچین گدازنده، بسیار گرم و تحلیل برنده است. آرایش: محلول آنرا بر لکه ها و نقطه های عدسی مالند و باسرکه علاج جوشهای شیری است. (2)
مفاصل: در علاج لرزه روغن دارچین تاثیر عجیب دارد. سر: برای زکام خوب است. روغنش سرگرانی آورد. دماغ را می پلاید ورطوبات دماغ را برچیند. مسکن درد گوش است و ضمن داروهای آن است. چشمک خوردن و به چشم کشیدنش تم و تیرگی چشم را میبرد. و رطوبت غلیظ چشم را می زداید. سینه: داروی سرفه است. سینه را می پالاید. ورمها را می رساند. کبد: بندآمدنیهای کبد را باز کند و کبد را توان بخشد. اندامان غذا: رطوبت معده را برچیند و معده را قوی کند و داروی استسقا است.(2)
خاصیت : بادهای متراکم را می پراکنند، اندکی قبوضیت دارد، زیاد تند است، بسیار لطیف است، و تندی را تکه تکه کند - از قبوضیتی که دارد مواد گیرنده و از تحلیلی که در او است کمک مواد اسهالی است. و چون گدازنده و گیرندگی و لطافت دارد اندامان را تقویت می نماید.
بعضی چنین پنداشته اند که دارچین ختایی سبب برانداختن بچه میشود. زهرها: برای دفع گزند از نیش مار می خورند. (2)
خواص دارویی و درمانی
اثر فیزیولوژیکی دارچین، مربوط به اسانس و تانن آن است از این جهت به علت دارا بودن این دو ماده، اثر محرک و قابض ظاهر می کند.
دارچین دارای خاصیت تقویت کننده اعمال هضم و جریان گردش خون است واز آن برای رفع سوء هضم ها مخصوصا در مواردی که با نفخ همراه باشد و به عنوان بادشکن استفاده میشود. دارچین به علت دارا بودن تانن، برای رفع اسهال، ضعف عمومی بدن و همچنین بندآوردن خون مصرف می گردد مانند آنکه به پوسیون های بند آروندة خون افزوده شود و بعلاوه برای درمان خونروی در فواصل قاعدگی و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. (6)
دارچین را معمولاً به مسهلهائی که مصرف آنها با ناراحتی هائی همراه است و همچنین به مقوی های تلخ به منظور مخفی ساختن طعم آنها، می افزاید. اسانس دارچین دارای اثر ضدعفونی کننده ملایم است. (6)
آثار ثابت شده سینام آلدئید شامل آثار تحریک سیستم عصبی (در دوزکم) ، آرامبخش (در دوز زیاد)، کم کردن حرارت بدن و ضد تب می باشد آثار ضد باکتریایی و ضدقارچی، تسریع در آزاد شدن کاتکولامین (به طورعمده آدرنالین) از غدد آدرنال، اثر شبه پاپاورینی ضعیف، افزایش در جریان خون محیطی، کاهش فشار خون، برادی کاردی و کاهش قند خون گزارش شده است. بایستی متذکر شد که تمامی این آثار با قدرت کم بوده و علاوه بنظر می رسد که بیشتر محتوای سینام آلدئید طی جوشاندن داروی خام با فرآیند بخار شدن و آکسیداسیون خودبخودی از دست می رود. بنابراین دخالت سینام آلدئید در اثر بخش درمانی کلی داچین مشکوک می باشد. (4)
تانن ها به عنوان ترکیباتی با خواص قابض شناخته شده اندو ممکن است علت اثر ضداسهالی دارو باشند. دو ترکیب سینزیلانین و سینزیلانول دارای آثار حشره کشیاند. (4)
روغن آن بسیار گرم و خیلی خشک است، و برای سنگینی و سردرد دردهای رحمی مفید است. به علاوه به عنوان تب بر در موارد سرماخوردگی و کاهش درد مفاصل و کمر توصیه میشود. (10)
خاصیت ضد میکروبی دارچین
آثار ضد میکروبی ، ضد انگل و ضد قارچی که در مورد دارچین مشهور است احتمالا بواسطه اسانس آن است، اسانس دارچین دارای آثار ضدمیکروبی و قارچی است که احتمالا این آثار مربوط به محتوای ارتو – متوکسی سینام آلدئید آن است (4 و9).
افزون بر این اسانس دارچین دارای آثار ضد ویروسی و لاروکشی می باشد. ثابت گردیده است که عصاره دی اکسید کربنی از پوست دارچین (به میزان 1/0 درصد) به طور کامل رشد میکروارگانیزم های مختلفی شامل Escherichia coli ، Candida albicansc , Staphylococus aureus را مهار می کند. آثار و بی حس کنندگی اوژنال به اثبات رسیده است، افزون بر این اثر تومورزایی خفیف برروی پوست موش و بر اثر ضعیف .کشنده سلولی بر علیه سلولهای هیلا ثابت شده است. (6 و 8)
فعالیت میکروبی دارچین یا اسانس فرار سینامالدهید طی تحقیقات مختلفی بررسی شده است. انتشار ترکیبات مذکور بر روی آگار و آزمایشات رقیق سازی متوالی نشان میدهد که کلیه این ترکیبات در مقابل باکتری و قارچ اثر ضدمیکروبی دارند (8 و 6). Keilner گزارش داده است که فعالیت ضدمیکروبی اسانس دارچین و سینامالدهید درحالت بخار ظاهر میشود (11 – 9) . علاوه بر خواص ضد میکروبی، Deininger گزارش داده شده است که روغن گل کاسیا و سینامالدهید به طور In vitro در مقابل هرپس و آدنوویروس اثر ضد ویروسی نشان می دهد. محدوده فعالیت آن تقریبا باریک است. در خرگوش خوراندن سینامالدهید قبل و بعد از عفونی شدن اثر محافظتی در برابر ویروس Ps. R ایجاد می کند. (21) نتایج مذکور تأئید و تثبیت بیشتری لازم دارد.
فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت) تعداد صفحه:31 مقدمه کشت بافت گیاهی عبارت است از تکنیکی که برای تولید و تکثیر گیاه کامل از بخش هایی مانند سلول یا بافت گیاه استفاده می شود . این نوع تکثیر موسوم به تکثیر خرد یا ریزازدیادی بوده و با دو روش تولید گیاهک از طریق اندام زائی و جنین ...
مهندسی ژنتیک دستکاری مواد ژنتیکی یک ارگانیسم به منظور رسیدن به بیان تغییریافته از ژن مورد انتخاب تحت شرایط کنترل شده آزمایشگاهی است. استفاده از سیستم های زنده برای برطرف کردن نیاز های بشر به هزاران سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد. پیشرفت درمهندسی ژنتیک گیاهی و همچنین منابع ...
مانگروها درختان چوبی و بوته هایی هستند که معمولاً در مکان هایی رشد کرده که آب رودخانه با آب دریا مخلوط می شود.به دلیل شرایط خاص زیستگاهی دارای ویژگیهای بسیار سازمان یافته مورفولوژیکی، بیولوژیکی، اکولوژیکی و فیزیولوژیکی درمقیاس وسیع جهت سازگاری و زیستن در محیط های اختصاصی ...
هوای مورد نیاز تعویض هوای درون اتاق با بازگذاشتن پنجره zwnj;ها و ورود هوای تازه سبب می zwnj;شود که اکسیژن کافی و مورد نیاز به گیاه رسیده ساقة گیاهان قوی zwnj;تر شده در مقابل بیماری zwnj;ها مقاومت بیشتری یابند. همچنین با این کار گاز نشتی از اجاق گاز و چراغ zwnj;های گازی دیواری و دیگر ...
در بسیاری از کشورها داروهای گیاهی نقش اصلی را در درمان اولیه بیماری ها ایفا می کند. لذا حدود 08 درصد از جمعیت جهان از ترکیبات گیاهی برای درمان استفاده می کنند. از طرفی ظهور باکتری های مقاوم به چند دارو باعث مشکلات بالینی در درمان بیماری های عفونی ایجاد کرده. همچنین کشور ایران ...
دانلود فلور رنگی گیاهان ایران، این فلور های گیاهان شامل 37 نوع گیاه با توضیح می باشد.که چند نمونه آن را می توانید از لینک زیر که بصورت zip می باشد را دانلود نمایید.و در صورت نیاز کل فلور های گیاهان را که شامل 37 نوع می باشد را پس از خرید دانلود نمایید. دانلود نمونه فایلتگ ها:فلور ...