بررسی راهکارهای مقابله با آنفلونزای طیور
مقابله با آنفلوانزای طیور
مقدمه:
آنفلونزای طیور (طاعون طیور یا فلور پرنده) بیماری بالقوه بسیار مخربی بوده که غالباً در جوجه ها، بوقلمونها، اردکها و غازها تظاهر می کند، گرچه تعداد بسیار زیادی از گونه های دیگر پرندگان ممکن است آلوده و بصورت یک ناقل تبدیل گردند. در 84-1983 شیوع بیماری در پنسیلوانیای آمریکا باعث مرگ و کشتار بیش از 20 میلیون پرنده گردید. شیوع بیماری در ایتالیا در ماه می سال 2000 باعث مرگ بیش از 14 میلیون پرنده شد. شیوع اخیر بیماری در آسیا تاکنون 12 کشور را در منطقه از اواخر سال 2003 تا کنون آلوده نموده است که آمار تلفات و زیانها در حال محاسبه می باشد.
بیماری
بیماری آنفلوانزای طیور در اثر یک ویروس آنفلوانزا می تواند ایجاد گردد. ویروس این گروه از لحاظ شدت بسیار گسترده اند. برخی سویه ها (بخصوص سروتیپهای H7 , H5 ) بسیار بیماریزا و مسری بوده که قادر به ایجاد مرگ و میر به میزان بیش از 90 درصد در برخی گله ها می گردند. عفونت توسط سویه H5N1 موردی است که اخیراً در آسیا به انسان سرایت نموده و تعداد بسیاری را آلوده نموده است. با عفونت ویروسی بسیار حاد علائم کلنیکی ممکن است بصورت مرگ و میر بالا ناگهانی، احتمالاً با شروع تب و یا دپرس شدن شدید ظاهر یابد. علائم التهاب مخاط چشم، حرکت سریع چشمها، التهاب سینوسها و سر سیانوزه متورم ممکن است در پرندگان مبتلا مشاهده گردد. شکل خفیفتر بیماری ممکن است بصورت علائم تنفسی غیر اختصاصی تظاهر کند. در گله های مادر و تخمگذار علائم بصورت کاهش شدید و ناگهانی تولید یا افزایش تعداد تخم مرغهای پوست نازک و نرم (لمبه) بروز نماید.
انتشار بیماری
پرندگان مهاجر بخصوص پرندگان آبزی، عمده ترین منابع ویروسهای آنفلونزا محسوب گردید که موجب شروع شیوع گسترده بیماری در آسیا گردیده اند. پرندگان مهاجر با توجه به رفتار مهاجرتی آنها از طریق مدفوع، قادر به انتقال و انتشار ویروسها بطور گسترده از منطقه کشور یا قاره ای به منطقه دیگر می باشند و شیوع بیماری غالبا در نزدیکی مسیرهای مهاجرتی آنها اتفاق می افتد. پرندگانی که مسیرهای طولانی پرواز می کنند، خسته و تحت استرس بوده و دفع ویروس در این هنگام به دلیل جستجو برای منابع غذایی در مکانهای طیور تجاری افزایش یافته و در این مواقع احتمال آلودگی پرندگان تجاری فزونی می یابد.
انتشار آلودگی به پرندگان منطقه اغلب از طریق آلودگی به وسیله مدفوع پرندگان آلوده رخ می‌دهد. تماس مستقیم با مدفوع توسط پرندگان یا انتقال بصورت غیر مستقیم از طریق پرسنل و تجهیزات به فارمهای طیور از مهمترین راههای انتقال عامل بیماری محسوب می گردد. انسان مسلما مهمترین راه انتقال بیماری در داخل مناطق تولید طیور می باشد. پرسنل از طریق لباس، چکمه، وسایل و دستها، ویروس را از یک سالن به سالن دیگر منتقل می نمایند. حشرات و جوندگان ممکن است بعنوان ناقلین مهم منطقه ای عمل نمایند. حرکت در داخل منطقه پرورش طیور می تواند بسرعت از طریق ذیل صورت پذیرد:
1- تجهیزات حمل مواد غذایی
2- انتقال پرندگان بیمار و مرده
3- سرنگهای واکسیناسیون
4- وسایل جمع آوری مرغ
5- مهندسین
6- دامپزشکان
7- رفت و آمد کارگری
نتیجه گیری
بیماری آنفلونزای طیور بیماری بسیار خطرناکی بوده که قادر خواهد بود منطقه را کاملاً و تولید پرورش طیور را در آن یکی از مهمترین منابع سوریه H5N1 ویروس آنفلونزای طیور، پرندگان وحشی بخصوص اردکهای وحشی بوده که نسبت به ویروس بسیار مقاومند. این گونه پرندگان مقاومترین گونه ها به این ویروس می‌باشند. پرندگان اهلی از قبیل مرغ و بوقلمون نسبت به فرم حا همه گیری کشنده ویروس بسیار حساسند. تماس مستقیم و یا غیر مستقیم پرندگان اهلی با پرندگان آبزی مهاجر، عمده ترین علت شیوع و اپیدمیک شدن بیماری آنفلونزای طیور میباشد. پرندگان زنده موجود در بازار از دیگر دلایل عمده شیوع بیماری محسوب می گردند. در مناطقی که مشکل شیوع بیماری گزارش می گردد، مهمتری اتفاق کاهش تقاضا برای محصولات گوشت و تخم مرغ، علی رغم اطمینان دولتی خواهد بود که مسلما پیامدهای جبران ناپذیری را برای صنعت پرورش طیور در آن منطقه به دنبال خواهد داشت.
کلمه استرس در صنعت طیور عموما برای توصیف اثرات مجموعه ای از حالات یا وضعیتهای غیر اختصاصی دارای تعریف مهم، استفاده می گردد. استرس اغلب به عنوان یک تشخیص جایگزین پذیرفته می شود، به خصوص زمانیکه تشخیص روشن و واضحی وجود نداشته باشد و یا هیچ نوع درمانی یا کار تشخیصی شناخته شده‌ای
در برطرف کردن مشکل، موثر واقع نشده باشد. صرف نظر از میزان درک ما از استرس، این امر پذیرفته شده است که استرس فیزیولوژیکی عاملی اساسی در صنعت مرغداری است و فاکتورهای اقتصادی مهمی همچون میزان رشد، پاسخ ایمنی، ضریب تبدیل، باروری، قابلیت هچ و سرزندگی جوجه ها را تحت تأثیر سوء قرار می‌دهد.
اصولاً استرس پاسخ فیزیولوژیکی جوجه ها است به تحریک یا احتیاجات خارجی که نیاز به تطبیق جهت بقاء فوری و یا سازگاری جهت بقاء طولانی مدت دارند این پاسخ فیزیولوژیکی به آزاد سازی انرژی و مصرف آن نیازمند است. بنابراین در تمام استرس های فیزیولوژیکی، مواد غذایی و ذخایر بدن بجای مصرف در جهت بهبود پارامترهای اقتصادی مهم صرف فعالیتهای فیزیولوژیکی ضروری برای بقاء فوری می گردد.