دانلود انواع فایل

مقاله تحقیق پروژه دانش آموزی و دانشجویی

دانلود انواع فایل

مقاله تحقیق پروژه دانش آموزی و دانشجویی

بررسی واگذاری امتیاز تنباکو

بررسی واگذاری امتیاز تنباکو



مقدمه

نهضت مردم ایران به رهبری روحانیت در واقعه تنباکو از درخشانترین صفحات تاریخ سیاسی معاصر ایران به شمار می‌رود و بیشتر مشروطه نویسان به دو جهت آن را مبداء و پیش درآمد انقلاب مشروطیت شمرده‌اند:

اولی اینکه مردم تا آن زمان مرعوب دولت بودند و خود را در مقابل اقتدارات دولت استبدادی و شاه زبون و ناتوان تصور می کردند ولی به واسطة کامیابی در انقلاب انحصار تنباکو جرأت و جسارت پیدا کرده و فهمیدند در مقابل ارادة شاه و دولت می توان پایداری کرد و با یک قیام عمومی ممکن است منافع خود را حفظ کنند و شاه را که صاحب اختیار کل و حاکم بر تقدیرات ملت است، مجبور به تسلیم نمایند و این فکر و اندیشه، تخمی از کامیابی در دل‌ها کاشت و در مقابل تسلیم و رضا در پیشگاه زور و قلدوری ، روح مقاومت و پایداری به وجود آورد. و دوم اینکه چون این نهضت عمومی بنا بر احکام علمای روحانی در سر تا سر ایران بر پا شد و با کامیابی آنها خاتمه یافت اقتدار زیادی نصیب آنان گردید و شاه و درباریان که شکست خورده از این مبارزه بیرون آمدند بیش از پیش مرعوب نفوذ و قدرت روحانیت شدند و طبعاً نهضت مشروطیت هم که به دستیاری عده‌ای از علما بزرگ و مرجع تقلید بر پا گشت قدرتیکه در نتیجة‌ انقلاب انحصار دخانیات نصیب روحانیون شده بود و اقتداریکه پس از آن واقعه بدست آورده بودند کمک شایانی در پیشرفت نهضت مشروطه و برقراری حکومت ملی نمود.

در واقع جنبش تنباکو مهمترین حرکت اجتماعی مردم پیش از نهضت مشروطیت بود، هر چند به ظاهر به اعتراض اجتماعی بر یک امتیاز اقتصادی می‌ماند اما در واقع تجربه‌ای سیاسی برای نزدیک شدن و هماهنگی بین اقشار مختلف جامعه از جمله تجار و بخشی از روحانیون در مقابله با نفوذ اقتصادی و سیاسی قدرت های بیگانه در کشور بود از سوی دیگر آن را واکنشی در مقابل ضعف حاکمیت سیاسی و به گونه‌ای تحمیل نظر عمومی به دولت نیز می‌توان محسوب داشت. این نوع مخالفت علنی و جدی با نظام استبدادی قاجاری تا بدین وسعت و گستردگی تا وقوع تحریم تنباکو سابقه نداشت.

این نهضت سرآغاز مبارزة جدی و تقابل دو نهاد روحانیت و سلطنت به شمار می رود و با قیام روحانیت در مقابل امتیاز تالبوت ضربه سختی بر مشروعیت سلطنت وارد آمد و مقام شاهی که تا آن زمان نوعی حقانیت معنوی نزد مردم داشت و از شاه به عنوان ظل الله یاد می‌شد در مقابل با نهاد روحانیت به آسانی وجاهیت خود را از دست داد و این جنبش که در پی واگذاری امتیاز انحصار خرید و فروش توتون و تنباکو در داخل و خارج از ایران به وجود آمد نتایج مطلوبی به بار آورد که در این مقاله به طور مختصر به آن می پردازیم.

واگذاری امتیاز:

امتیاز تنباکو، یکی از امتیازاتی بود که در اواخر قرن نوزدهم میلادی (اوایل قرن چهاردهم هجری) به یک کشور بیگانه (انگلیس) اعطا شد. مقدمات واگذاری این امتیاز در اثنای سومین سفر ناصرالدین شاه به اروپا در سال 1889 م/ 1306 هـ. در لندن انجام شد، نمایندگان کمپانی انگلیسی به ایران آمد.

دولت انگلیس از همان آغاز ورود شاه به لندن، ماژورتالبوت صاحبت اصلی امتیاز را مأمور پذیرایی از هیأت ایرانی کرد، همو در جریان این پذیرایی اطلاعات خود را دربارة محصول تنباکوی ایران تکمیل نموده و به بحث و گفتگو در روند کارها پرداخت.

تالبوت که از منسوبان و نزدیکان لرد سالیسبوری صدر اعظم انگلیس بود از همان آغاز، خصوصاً به توسط سردر اموند ولف- سفیر انگلیس در ایران- و نیز میرزا ملکم خان در جریان بسیاری از مسائل ایرن قرار داشت و در پی اخذ امتیاز از شاه ایران بود، حمایت در اموند ولف و رشوه دادن تالبوت به امین السلطان صدر اعظم ناصرالدین شاه که در این سفر به همراهی اعتماد السلطنه و عده ای دیگر در التزام شاه بودند، کارها را بر وفق مراد ساخت و مقدمات واگذاری امتیاز فراهم شده.

قرار و مدارها گذاشته شد و تالبوت تدارک شرکتی ر ا دید که به کمک آن به عملیات وسیعی در ایران دست زند و بدین قرار شرکت رژی پا گرفت، در تأسیس این شرکت سرمایه‌داران انگلیسی و خود دولت انگلس دست داشت و تا تشکیل کامل شرکت رژی و تأمین سرمایة‌(000/000/650) لیره و سفر تالبوت به ایران چند ماهی گذشت.



آثار نتایج نهضت تنباکو:

1- افزایش قدرت و نفوذ علما:

شاه و درباریان که به نفوذ کلام علما بیش از پیش آگاهی می‌یابند سعی می کنند ارتباط بیشتر و نزدیکتر با علما داشته باشند. از همین رو پس از اعلام حلیت استعمال توتون و تنباکو، ناصرالدین شاه با شتاب هر چه تمام تر عده‌ای از علما را به حضور پذیرفت و پس از دلجویی و تعریف از آنها می گوید: «حقیقت ما قدر علما را نمی‌ دانستیم، عملاء در واقع دولتخواه ما بودند و بطورهای دیگر حالی ما کرده بودند. واقعاً از این اقدام اهتمام علماء نه همین تنها بنیان دولت ایران محکم و استوار شد بلکه خصوصاً دولت قاجاریه نیز پاینده برقرار گردید.

به مرحوم شیخ فضل‌الله و عده‌ای دیگر گفته بود:‌

«سابق بر این رسم بودکه علماء در کارهای بزرگ مملکت طرف مشورت دولت بوده‌اند این رسم از میان رفته خوب وضعی نشده از این به بعد باید کارهای عمده دولت به مشورت و صوابدید علماء تمام بشود، امتیاز دیگر به خارج نخواهیم داد.»

پس از لغو امتیاز نامه تشکر آمیزی از جانب میرزای شیرازی برای شاه فرستاده می شود که در جواب آن نامه شاه نیز نامه‌ای به سامرا ارسال می‌کند که مراتب سپاس و تشکر خود را به میرزا اعلام کرده و خود را حامی مسلمین شمرده از ایشان تجلیل شایسته‌ای به جای می‌آورد. البته این فزونی قدرت نفوذ فقط اختصاص به دربار ایران و ایرانیان نداشت بلکه در خارج نیز این نفوذ کاملاً مشهود بود. واقعة‌ تحریم تنباکو مدتها در ممالک خارجی نقل هر محفلی بود و روزنامه‌ها و مجلات تا چندی دربارة‌ این موضوع قلم فرسایی می‌کردند و تمام دول به نمایندگان و مأمورین خود در تهران و بغداد دستور دادند شرح حال میرزای شیرازی را به طور مفصل تحقیق و گزارش دهند تا بدانند این شخصیت کیست. امپراطور روس برای آنکه نظر میرزای شیرازی را به خود جلب کند نامه‌ای در نهایت ادب، همانطور که برای پاپ می‌نویسند، به مرحوم میرزای شیرازی می‌نویسند و از اقدام او در موضوع تحریم تنباکو سپاسگذاری می‌کند و ضمناً می‌گوید: «من اوامر شما را در ممالک روسیه نیست به مسلمانان اجرا می‌کنم و حاضرم برای پیشرفت مقاصد شما در مملکت ایرن هر اقدامی بکنم.»







فهرست مطالب:


عنوان

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- مقدمه

2- واگذاری امتیاز

3- مفاد امتیاز

4- مخالفین با قرارداد تالبوت

5- کارگزاران کمپانی در شهرهای مختلف:

فارس

تبریز

اصفهان

مشهد

تهران

6- آیت الله میرزای شیرازی و حکم تحریم

7- واکنش دولت در برابر حکم تحریم

8- آثار و نتایج نهضت تنباکو:

- افزایش قدرت علما

- بالا رفتن اعتماد به نفس مردم (بیداری ایرانیان و زمینه‌ای برای

انقلاب مشروطه)

- عقب نشینی استعمار

- پیامد سوء اقتصادی

- بی اعتباری امین السلطان و مرگ ناصرالدین شاه

9- جمع بندی



آثار نتایج نهضت تنباکو:

1- افزایش قدرت و نفوذ علما:

شاه و درباریان که به نفوذ کلام علما بیش از پیش آگاهی می‌یابند سعی می کنند ارتباط بیشتر و نزدیکتر با علما داشته باشند. از همین رو پس از اعلام حلیت استعمال توتون و تنباکو، ناصرالدین شاه با شتاب هر چه تمام تر عده‌ای از علما را به حضور پذیرفت و پس از دلجویی و تعریف از آنها می گوید: «حقیقت ما قدر علما را نمی‌ دانستیم، عملاء در واقع دولتخواه ما بودند و بطورهای دیگر حالی ما کرده بودند. واقعاً از این اقدام اهتمام علماء نه همین تنها بنیان دولت ایران محکم و استوار شد بلکه خصوصاً دولت قاجاریه نیز پاینده برقرار گردید.[1]

به مرحوم شیخ فضل‌الله و عده‌ای دیگر گفته بود:‌

«سابق بر این رسم بودکه علماء در کارهای بزرگ مملکت طرف مشورت دولت بوده‌اند این رسم از میان رفته خوب وضعی نشده از این به بعد باید کارهای عمده دولت به مشورت و صوابدید علماء تمام بشود، امتیاز دیگر به خارج نخواهیم داد.»[2]

پس از لغو امتیاز نامه تشکر آمیزی از جانب میرزای شیرازی برای شاه فرستاده می شود که در جواب آن نامه شاه نیز نامه‌ای به سامرا ارسال می‌کند که مراتب سپاس و تشکر خود را به میرزا اعلام کرده و خود را حامی مسلمین شمرده از ایشان تجلیل شایسته‌ای به جای می‌آورد. البته این فزونی قدرت نفوذ فقط اختصاص به دربار ایران و ایرانیان نداشت بلکه در خارج نیز این نفوذ کاملاً مشهود بود. واقعة‌ تحریم تنباکو مدتها در ممالک خارجی نقل هر محفلی بود و روزنامه‌ها و مجلات تا چندی دربارة‌ این موضوع قلم فرسایی می‌کردند و تمام دول به نمایندگان و مأمورین خود در تهران و بغداد دستور دادند شرح حال میرزای شیرازی را به طور مفصل تحقیق و گزارش دهند تا بدانند این شخصیت کیست. امپراطور روس برای آنکه نظر میرزای شیرازی را به خود جلب کند نامه‌ای در نهایت ادب، همانطور که برای پاپ می‌نویسند، به مرحوم میرزای شیرازی می‌نویسند و از اقدام او در موضوع تحریم تنباکو سپاسگذاری می‌کند و ضمناً می‌گوید: «من اوامر شما را در ممالک روسیه نیست به مسلمانان اجرا می‌کنم و حاضرم برای پیشرفت مقاصد شما در مملکت ایرن هر اقدامی بکنم.»



[1]- تیموری، ابراهیم، تحریم تنباکو، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی، 1361، ص 195.

[2]- زنجانی، محمد رضا، همان کتاب، ص 27.



خرید فایل


ادامه مطلب ...

بکارگیری روش ساخت - بهره برداری - واگذاری (BOT) در توسعه نیروگاههای برق آبی ایران

بکارگیری روش ساخت - بهره برداری - واگذاری (BOT) در توسعه نیروگاههای برق آبی ایران

بکارگیری روش ساخت - بهره برداری - واگذاری (BOT) در توسعه نیروگاههای برق آبی ایران

سرفصل ارائه مقاله: مدیریت ساخت سال انتشار: ۱۳۷۹ نوع ارائه: شفاهی محل انتشار:چهارمین کنفرانس سد zwnj;سازی ایران کد COI مقاله: IRCOLD04_41 زبان مقاله: فارسی حجم فایل: ۳۰۹.۶۹ کلیوبایت (این مقاله دارای فول تکست است و می توانید فایل آن را دریافت نمایید) مشخصات نویسندگان ...


ادامه مطلب ...